Malatya’nın büyükşehir statüsüne dönüşmesinden sonra temel altyapı hizmetleri yönünden Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluk alanına giren bazı ilçeler ile eski idari yapıya göre belde veya köy, yeni idari yapıya göre mahalle olarak adlandırılan yerleşim merkezlerinin kanalizasyon şebekesinde olduğu gibi, içme suyu kaynakları, içme suyu şebekesi ve su depoları bakımından da kötü durumda olduğu ortaya çıktı.
Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluk alanına giren kırsal bölgelerin temel insani ihtiyaçlar ve temel altyapı hizmetleri konusundaki mevcut durumunun fotoğrafını çeken araştırmalara ilişkin olarak geçtiğimiz günlerde yayınladığımız haberle, daha önce her biri bir belediye yönetimine sahip olan, ancak 30 Mart 2014 seçimleri öncesinde belediyeleri kapatılan beldelerin kanalizasyon altyapısının olmadığını gözler önüne sermiştik.
200 bin kişi kuyu, çeşme suyu içiyor
Modern belediyecilik sloganlarının ortalıkta sıkça dillendirildiği Malatya’da yaklaşık 200 bin nüfusu barındıran belde ve köylerde kanalizasyon altyapısı olmaması nedeniyle fosseptik kullanıldığını somut verilerle aktarmış, ayrıca akarsu, dere ve çaylara yönlendirilen atıklarla Malatya’nın kırsalında adım adım büyüyen bir çevre kirliliği tehlikesine dikkat çekmiştik.
Malatya’nın belde, köy ve mezralarında kanalizasyon şebekesinde olduğu gibi, içme suyu şebekesi, içme suyu kaynakları ve su depoları da vahim durumda. Yaklaşık 40 beldede içme suyu sağlıksız ve hijyen koşullarından bir hayli uzak sondaj, keson ve artezyen kuyularından, çeşmelerden karşılanmaya çalışılıyor.
Depolar kirli, borular sağlığı tehdit eden asbest içeriyor
Bu belde ve köylerin büyük bölümünde özellikle yaz aylarında ‘ bir tas suya muhtaç’ manzaralar yaratan su kesintileri yaşanıyor. Ayrıca kimisi 50, kimisi 40 ya da 30 yıllık su depolarının çoğunluğu mikrop yuvası niteliğinde.
Malatya’nın belde ve köylerinde içme suyu şebekesi olan çok az yerde ve bazı ilçe merkezlerindeki bir başka tehlike ise, içme suyu şebekesi borularının insan sağlığı için büyük tehlike arz eden asbest içermesi olarak görünüyor.
İşte yaklaşık 200 bin kişinin yaşam alanını oluşturan Malatya’nın belde, köy ve mezralarında içme suyu kaynakları, içme suyu şebekesi ve su depolarının içler acısı haline ilişkin veriler:
Dilek: İçme suyunun tamamını şehir şebekesinden alan beldede özellikle Haziran-Temmuz ve Ağustos aylarında su sıkıntısı yaşanıyor. Yıllardır devam eden soruna henüz bir çözüm üretilmiş değil.
Hanımınçiftliği: İçme suyu şebekesi 1970 yılında yapıldı ve bugüne kadar yenilenmedi. Yaz aylarında yoğun denecek düzeyde su sıkıntısı yaşanıyor. Özellikle yüksek katlara su çıkmamasından kaynaklanan sorunlar vatandaşların şikâyetlerine yol açıyor. İçme suyu şebekesinde sık sık meydana gelen arızalar su şebekesinin yenilenmesi zorunluluğunu dayatmaktadır. Su taşıyıcısı boruların asbest içeren borular olması da insan sağlığı açısından ciddi tehlike taşıyor.
Şahnahan: İçme suyu 3 adet sondaj kuyusundan temin ediliyor.
Yaygın: Beldenin içme suyu ihtiyacı motopomplarla kuyulardan karşılanıyor. Sözkonusu kuyulardan uzun yıllar çekilen su giderek azalan bir grafik çizdiği için yakın bir gelecekte su sıkıntısı yaşanması kaçınılmazdır.
Erenli: Beldenin içme suyu ihtiyacı Merkez Mahallesi’ndeki sondaj kuyusundan karşılanıyor. Beldenin dağınık ve büyük bir yerleşim alanına sahip olması nedeniyle özellikle yaz aylarında sondaj kuyusundan çıkarılan su yetersizdir.
Beydağı: Beldenin içme suyu ve tarımsal sulama suları yetersiz. Yaz aylarında belde sakinleri büyük problem yaşıyor.
Akçadağ: İlçenin içme suyu ihtiyacının çok az bir bölümü ana kaynaktan karşılanıyor. İlçenin kalan ihtiyacı ise sondaj kuyularından elde ediliyor. Ancak yaz aylarında mevcut sondaj kuyuları ihtiyacı karşılamakta son derece yetersiz kalıyor.
Ören: Beldenin su ihtiyacı 4 adet kuyudan karşılanıyor. Bu kuyulardan su çekilmesi için kurulan mekanizma elektrikle çalıştığından dolayı yüksek elektrik faturaları sorun üretiyor. Özellikle yaz ayları beldede büyük su sıkıntısı yaşanıyor.
Bahri: Beldede su ihtiyacı kuyulardan karşılanıyor. Su şebekesi çok eski olduğu için sıklıkla arızalar meydana geliyor.
Kozluca: İçme suyu ihtiyacı kuyulardan karşılanıyor. Kaynaklar yetersiz.
Arguvan: Cazibeli olarak 3 kaynaktan elde edilen içme suyu ilçenin ihtiyacına cevap verme kapasitesinden bir hayli uzak.
Arapgir: İlçenin su şebekesi boruları insan sağlığını tehdit eden asbest içeriyor. Bu nedenle bir an önce değiştirilmesi gerekiyor. Ayrıca Kerem Aydınlar Anadolu Lisese, İnönü Üniversitesi Arapgir Meslek Yüksek Okulu kampüsü ve öğrenci yurtlarının bulunduğu bölgede sıklıkla içme suyu sıkıntısı yaşanıyor.
Eskimalatya: Battalgazi Belediyesi’nin eski sorumluluk alanı olan beldede içme suyu sıkıntısı her zaman yaşandı. Sorun bugüne kadar çözülmedi. Yaz aylarında vatandaşların sert tepkilerine neden olacak düzeyde yapılan su kesintileri açılan 3 kuyu ile aşılmaya çalışıldı. Ancak bugüne kadar kayıcı bir çözüm üretilemedi.
Hatunsuyu: Beldenin nüfusu 2.000 iken verilen lt/sn suyun miktarı, beldenin nüfusu 5.000’i geçtiği halde aynı düzeyde kaldı. Açık, sondaj kuyuları ile kapatılmaya çalışılmaktadır.
Hasırcılar: Yaz aylarında içme suyu sıkıntısı yaşandığı için, sorun sondaj kuyularla aşılmaya çalışılıyor.
Balaban: İçme suyu ihtiyacı sondaj kuyulardan karşılanıyor. Su kaynakları yetersiz, kuyular sağlıksız.
Aşağıulupınar: İçme suyu kuyulardan ve cazibeli kaynaklardan sağlanıyor; ancak yetersiz. İçme suyu şebekesenin eski olması sık sık arızalar meydana gelmesine neden oluyor. Ayrıca şebeke borularının asbest olması belde halkının sağlığını tehdit ediyor.
Ağılbaşı: Beldenin içme suyu ihtiyacı keson kuyulardan karşılanıyor. Demir borular tahrip olmuş durumda. Su kaynakları son derece yetersiz.
Yenice: Belde halkının kullandığı içme suyu için yapılan tahlillerde suyun sağlık açısından içime uygun olmadığı yönünde raporlar bulunuyor. İçme suyu şebekesi çok eski, yıpranmış ve tahrip olmuş durumda. Acilen yenilenmesi gerekiyor.
Ilıca: Yaz aylarında yaşanan su sıkıntısı sondaj kuyulardan çıkarılan su ile karşılanmaya çalışılıyor.
Gökçe: Beldede yaz aylarında yaşanan su sıkıntısı açılan 9 sondaj kuyuyu ile aşılmaya çalışılıyor.
Tepehan: Beldenin birçok yerleşim biriminde içme suyu motopompla verilmeye çalışılıyor.
Doğanşehir: İçme suyu ve içme suyu hattı yeterli değil. İlçenin su ihtiyacı için kaynak arayışları devam ediyor.
Kurucaova: İçme suyu yetersiz. İhtiyacın karşılanması için çizdirilen proje Malatya Büyükşehir Belediyesi’ne sunuldu.
Gövdeli: 2007 yılında BELDES kapsamında gerçekleştirilen içme suyu projesinin uygulandığı arazi özel mülkiyet olduğu için, kamulaştırmasız el atma nedeniyle durum mahkemeye taşındı. Mahkeme devam ediyor.
Söğüt: Beldenin içme suyu ihtiyacı için Elmalı, Tepe ve Yeni mahallelerinde 300 tonluk iki adet su deposu ve 2.8 km’lik içme suyu şebekesi için proje hazırlandı. Ancak henüz hayata geçirilmedi. Beldedeki su sıkıntısının aşılması için projenin acilen hayata geçirilmesi gerekiyor.
Polat: İçme suyu şebekesi asbest olduğu için belde halkının sağlığını olumsuz yöne etkiliyor. Ayrıca 50 yıl önce yapılan su depoları yerine artık yeni su depolarının inşa edilmesi bir zorunluluk haline almış durumda.
Sürgü: İçme suyu, kaynaklardan motopomplarla yerleşim bölgelerine ulaştırılmaktadır. Su yetersiz ve yüksek elektrik faturaları ekonomik sorunlara yol açıyor.
Kurşunlu: Birçok köy ve mezranın içme suyu şebekesi bulunmuyor.
Kocaözü: Su şebekesi çok eski. Yer yer tahrip olmuş durumda. Su depoları hijyen değil. Şebekenin ve depoların yenilenmesi gerekiyor.
Hasançelebi: Beldede 300 tonluk bir depoya ihtiyaç bulunuyor.
Kuluncak: İller Bankası tarafından uzun yıllar önce yapılan içme suyu şebekesinin yenilenmesi gerekiyor.
Sofular: Beldenin içme suyu ihtiyacı keson kuyulardan karşılanıyor. Mevcut su miktarı beldenin ihtiyacına cevap vermiyor. Su şebekesi hattı yetersiz ve yıpranmış durumda.
Yazıhan: İçme suyu kaynakları yeterli. Ancak suyun yerleşim birimlerine ulaştırılmasını sağlayan sistem elektrikle çalıştığı için yüksek elektrik faturalarının ödenememesi durumu yaşanıyor ve bu nedenle su kesintileri meydana geliyor. Sorun keson kuyularla çözülmeye çalışılıyor. İlçenin 15 bin metre içme suyu şebekesi ihtiyacı bulunuyor.
Fethiye: Beldenin içme suyu ihtiyacı artezyen kuyulardan sağlanıyor.
Durucasu: Beldenin su şebekesi 1987 yılında yapıldı. Şebekenin eskimesi ve birçok bölgesinde tahrip olması su kesintilerine yol açıyor. Beldenin içme suyu, ödenmeyen elektrik faturaları yüzünden kesintilere neden oluyor ve belde halkı mağduriyet yaşıyor.
Yakınca: İmara yeni açılan bölgelerde kanalizasyon şebekesinde olduğu gibi içme suyu şebekesinde sorunlar yaşanıyor.
