Mustafa Bahadır ALTAŞ
SM. Mali Müşavir
mba444@mynet.com
Basından öğrendiğimiz kadar ile 2 Ağustos 2013 Cuma günü saat 14.00’de, Malatya Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilecek olan ve Malatya Belediyesi tarafından organize edilen 'Malatya 2023 Paneli'ne; konuşmacı olarak Malatya Valisi Vasip Şahin, Malatya Belediye Başkanı Ahmet Çakır, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Asım Güzelbey, Rouen Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cafer Özkul ile Malatya TSO Başkanı H.Hüseyin Erkoç katılacaklar. Malatya Belediyesi internet sitesinde yer alan panele ilişkin bilgiye göre; Malatya Belediyesi, yaptığı yatırım ve hizmetlerle Malatya’yı geleceğe hazırlarken, panelde bütün yönleriyle Malatya’nın tartışılacağı kaydedilmektedir.
İnsanoğlunun var oluşu ile birlikte insanın yaradılışından sahip olduğu birlikte yaşama duygusu ile oluşan yerleşim merkezlerinin en önemlisi şehirlerdir. Şehirler aynı zamanda toplumların gelişmişlik düzeyinin göstergeleridir. İnsanların daha kaliteli şehirlerde yaşamaları, gelecek nesillerin kültürel ve tarihî değerlere sahip çağdaş çevreye duyarlı sağlıklı şehirlerde mutlu ve huzurlu yaşamaları için yerel yönetimlere önemli görevler düşmektedir. Çünkü her insanın çağdaş bir şehir hayatı yaşaması en doğal hakkıdır.
Şehirciliğe verdiğimiz değerin başında tarih, doğa ve kültürün korunması ve geliştirilmesi gelmektedir; şehirlerde yaşayan bizler ve şehri yönetenler için bu kutsal bir görevdir. Şehirlerde belediye hizmetlerinde beklenen başarının gerçekleştirilmesi arzulanan değişim ve gelişim sağlanması için iki temel konunun göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Bunun birincisi “Şehrin gelişim ile değişiminin yeniden düşünülmesi ve dönüşümünün yapılandırılması”: bir diğeri ise “Şehrin gelişimine yön veren kurumların yerel düzeyde sorumluluk üstlenen yönetim yapılarının gelişimidir.” Şehrin mevcut sorunlarını tespit edilerek, bu sorunlardan yola çıkarak planlama alanında yeni yaklaşımların ve araçların neler olabileceğinin iyi belirlenmesi yanında yönetim örgütlenmesi içindeki merkezi yönetim - yerel yönetim iletişim ve uyumum iyi geliştirilmesi gerekmektedir.
Bu konudaki çalışma ve tartışma konuları öncelikli olarak, kentsel vizyon, yeni stratejik planlama (kalkınma modellerini kapsayan) yeni gelişme bölgeleri, tarihi kültürel ve doğal değerleri koruma, kentsel dönüşüm (konut ve işyerlerinde yenileme/güçlendirme/dönüşüm), imar hakkı ile gayrimenkul değerlemesi, şehrin nüfus-eğitim ve ekonomik yapısı olmalıdır. Belediyelerin başta kurumsal ve idari yapıları olmak üzere mali yapılarını reformize edilmesi; olası stratejiler, hedefler, araçlar, bugünden belirlemelidir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının kurulması ve yeni büyükşehir yasası ile birlikte şehirlerin gelişimindeki bölgesel gelişme ajansları ve valiliklerin izleyen dönemde daha etkili roller üstlenecekleri görünmektedir. Bu nedenle mevcut merkezi ve yerel idari yapıların planlama ve uygulama düzeylerinde kamu-üniversite-sanayi ve yerel yönetimlerin işbirliği büyük önem taşımaktadır.
TÜİK verilerine göre 2013 yılında 762 bin olan Malatya nüfusu 2023 yılında yüzde 5,7 lık bir artışla 811 bine ulaşacaktır.
2012 Yılında ortalama yaş (kadın/Erkek) 29,5 iken bu yaş 2013 yılına 33,5 ulaşırken 2023 yılında ise tahminen 36–38 bandında olacaktır.
Son beş yıllık dönemde Malatya önemli ölçüde göç almakta ve göç vermektedir. Beş yıllık değişim genel nüfusun yüzde yirmisine ulaşmaktadır. 2008–2012 dönemi de 133.821 kişi Malatya göç ederken 145.029 kişi Malatya’dan göçe etmiştir. (Nitelikli insan gücü ve Sermaye birikimi kaybı olmaktadır.)
Kalkınma Bakanlığı, tarafından yayımlanan “İllerin ve Bölgelerin Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması” Araştırması (SEGE) verilerinde 1996 yılında 36 sırada yer alan Malatya 2011 yılı itibari ile 42 sırada yer almaktadır.
Yine 2003 yılında gelişmişlik endeksine göre 3’cü İl grubunda yer alan Malatya’nın yeni teşvik sisteminde 4 grup iller arasında yer almakta, Sanayi, Eğitim ve sağlık gibi gelişmişlik sıralamalarında 2003 yılında yer aldığı 36–40 bandında 2013 yılında da yer aldığı görülmektedir.
Bu değerlendirmeleri sosyo-ekonomik birçok konularda çeşitlendirmek mümkündür. Burada esas olan ise belediyelerin ekonomi, sanayi, tarım, eğitim, işsizlik, tarih, kültür çevre ve benzeri konularda katkısını ne olduğu veya olmadığıdır. Büyükşehir yasası kapsamında yapılacak bu panelde Malatya’nın geleceği için aşağıda belirlenen konuların daha dikkatli bir şekilde ele alınarak tartışılmasının sorunların çözüme kavuşturulmasına yönelik yol haritasının belirlenmesinde büyük yarar vardır.
- Şehirleşme/Kentleşme
- Kısa-orta ve uzun vadeli geleceğe yönelik planlama ile stratejiler
- İmar-Konut-Altyapı
- Ulaşım
- Demografik hareketlenmeler.
- Beyin gücü planlaması, genç kuşaklara yönelik beklentilerin değerlendirilmesi
- Şehirde yaşayanların gelir düzeyi, eğitimi ve işsizlik sorunu
- Gelecekteki yaşam kalitesi ve alım gücü gibi toplumun sosyo-ekonomik ve politik olarak yapısal değişikliğe uğraması.
- Buna bağlı olarak halkın yönetimden beklentilerinin değişmesi
- Hizmet etkinliğin ve yeterliliğinin sağlanması
- İdeolojik siyasetin hizmet ve yönetime etkisi sonucu oluşacak güven bunalımı
- Demokratik kültürün gelişmesi
- Kişilerin mal ve can güvenliğine yönelik yerel yönetim hizmeti
- Çevre ile tarihi ve kültürel dokunun korunması
- İl ve Merkeze Bağlı Belde Belediyelerinin örgüt yapısı kapsamında idari ve teknik işgücü planlaması ile iş gücünün yeterliliği ve verimliliği değerlendirilmesi
- Belediye gelir/gider dengesi mali sorunları
- Sanayi ve tarımın şehre katkısı
- Teknolojik gelişmeler.
- Ülke, bölge ve çevre illerde yaşanan gelişim ve değişimler
- Merkezi yönetiminin etkisi ve Merkezi yönetim politikalarındaki değişiklikler
Günümüz dünyasında özellikle yaşanan göçler sonrasında kentler birbirinden farklı insanların birlikte yaşadığı mekânlar olarak oluşmaktadır. Bu yerlerde kent bilincini (kentdaşlık) oluşturamaz iseniz o kentte birliktelik olmaz, insanlar sorunlara karşı duyarsızlaşır ve kentin sorunlarına çözüm sunamazlar.
Kent bilinci-kent kimliği- kentsel yönetim bütünlemesinde bireyler için cevaplanacak soru;
O kentte yaşamak mı? O kenti yaşamak mı? olmalıdır
Doğru ve gerçekçi bir yaklaşımla Malatya’nın yeni modern bir kent aynı zamanda tarihi kültürel ve doğal güzelliklerini koruyabilmiş çevreci bir şehir olması çok zor değil. Bunu başarmak için gerçekçi, akılcı, yenilikçi ile girişimciliğe yönelik, düşünme karar verme metotları ve çalışmaları kapsayan bir sistematikliğin sağlanması yeterli olacaktır.
Geç kalınmış olsa da bu panelin yapılması Malatya için olumlu bir adımdır. Umarız bu süreç etkin ve verimli bir şekilde devam eder. (Panelde İnönü üniversitesinin yer almaması panel ile ilgili ilk soru işareti olarak karşımıza çıkmaktadır. Umarız makul ve mantıklı bir gerekçesi vardır.)
Bir Öneri
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, bu yıl içinde Türkiye’nin 26 bölgesinde yapılması planlanan ve şuana kadar 13 ilde gerçekleştirilen 2023 on kala Üniversite-Sanayi İşbirliği Bölgesel Toplantılarından birinin Malatya da yapılmasının sağlanmalı.
