Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)Malatya Bölge Müdürü Şemsettin Özcan, "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi" çalışmalarının Malatya'da da sürdürüldüğünü belirterek, ayrıntılar hakkında bilgi verdi.
Özcan, uygulama ile ilgili şu açıklamayı yaptı:
"Adres ve nüfus kayıtlarının tutulması konusunda bir yenilik olan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminin kurulması çalışmalarına Türkiyenin her yerinde olduğu gibi ilimiz de 11.09.2006 tarihinde başlanmıştır.
Sokağa çıkma yasağı ile nüfus sayımı yöntemini ortadan kaldıracak; mükerrerlik veya karışıklık riski olmayan, sadece adres ve nüfusun sağlıklı tespitini sağlamakla kalmayıp; vatandaşların bürokratik işlem yükünü azaltacak, kamu kurumlarının daha etkin ve verimli çalışmasına, özel sektörün de adrese yönelik işlerinde işlem maliyetlerini düşürmesine de hizmet edecek olan bu modern sisteminin hukuki alt yapısı 29 Nisan 2006 günü yayımlanan Nüfus Hizmetleri Kanunudur.
2 yıllık bir ön çalışmanın neticesi olan bu kanunun ardından konuyla ilgili çeşitli Yönetmelik ve Genelgeler yayımlanmıştır.
18 Ağustos 2006 günü Ankarada Devlet Bakanı Beşir ATALAY ve İçişleri Bakanı Abdülkadir AKSUnun huzurlarında; 81 İlin Valisi, İl ve Büyükşehir Belediye Başkanlarının katılımıyla gerçekleşen bilgilendirme toplantısı ile hızlanan sistemin kurulma süreci, ilimizde 11 Eylül 2006 günü Malatya Valisi Sayın H. İbrahim DAŞÖZün başkanlığında; İlçe Kaymakamları, İl ve İlçe Belediye Başkanları ile ilimizin değerli yöneticilerinin katılımıyla gerçekleşen bilgilendirme toplantısı ile başlatılmış oldu.
Başbakanlık Genelgesi doğrultusunda; sistemin kurularak hayata geçmesi çalışmaları 30 Haziran 2007 tarihine kadar tamamlanacaktır.
SİSTEM HAKKINDA KISA BİLGİLER
* Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Nedir?
Kişilerin yerleşim yerlerine göre nüfus bilgilerinin güncel olarak tutulduğu, nüfus hareketlerinin her an izlenebildiği, MERNİS kayıtlarındaki TC Kimlik Numarasına göre kişiler ile ikamet adreslerinin eşleştirildiği bir kayıt sistemidir.
* Bu Sistemin Eski Nüfus Sayımlarından Farkı Nedir?
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi nüfus sayımı değil, devamlı yapılacak güncellemeler ile yaşatılan modern ve dinamik bir veritabanıdır. Daha önce 10 yılda bir sokağa çıkma yasağı ile uygulanan nüfus sayımları artık yapılmayacaktır. Ayrıca bu sistemde TC Kimlik Numaralarına göre kayıt yapılacağından mükerrer kayıt ya da kayıt olamama gibi riskler yoktur.
* Sistem Nasıl Kurulacak?
1. Adres Standardı
Türkiyedeki en ücra köylerden şehir merkezlerine kadar bütün adresler belirlenen adres standardına göre düzenlenecektir. Bu standart ülkemizde yaşanan adres karmaşasına son verecektir.
2. Ulusal Adres Veritabanının Oluşturulması
Adresleri standartlaştıracak ve adres karmaşasına son verecek olan bu sistemin kurulması için öncelikle mahalle ayrıntısında tüm cadde, sokak ve binaların iç kapı numaraları dahil olmak üzere ülkemizdeki tüm adresler Ulusal Adres Veritabanına kaydedilecektir.
Numaralama çalışması, belediye sınırları içerisindeki yerleşim birimlerinde belediyeler, bu sınırlar dışında kalan köy ve benzeri yerlerde ise il özel idareleri tarafından yönetmelikteki standartlara göre yapılacaktır.
3. Nüfusun Tespiti
Numaralama çalışması tamamlanan yerlerde Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü yetkilileri tarafından yapılan kontrolden sonra yerleşim yerlerinde (hanelerde) yaşayan bireylerin tespiti için alan uygulaması yapılacaktır.
Bu amaçla TÜİK personeli, belirlenen bir zaman diliminde numaralaması biten yerleşim yerindeki bütün adresleri ziyaret ederek, bireylerin TC kimlik numaralarını ve diğer nüfus bilgilerini alacaklardır.
4. Adres ile TC Kimlik Numaralarının Eşleştirilmesi
Ulusal Adres Veritabanında kayıtlı yerleşim yeri adresleri ile o adreslerde oturanların TC Kimlik Numaraları TÜİK tarafından üretilen bir program yoluyla eşleştirilecektir.
5. Askı Süreci ve Kontrol
Nüfus tespit çalışmasından sonra elde edilen bilgiler muhtarlıklarda askıya çıkartılacak ve yanlışlık, eksiklik ve benzeri gibi durumlar varsa düzeltilecektir.
Ayrıca kişiler kendilerine ait kimlik ve yerleşim yeri bilgilerini internet üzerinden de kontrol edebileceklerdir.
6. Türkiyede Yaşayan Yabancı Uyruklular
Ülkemizde 6 aydan fazla kalacak yabancı uyruklu kişiler de ayrı bir form ile bu sisteme dahil edileceklerdir.
7. Yurtdışında Yaşayan Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları
Yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yaşadıkları ülke ve şehir düzeyinde yerleşim yeri bilgileri ile nüfus bilgileri için ayrı bir veritabanı oluşturulacaktır.
* Yeni Sistem Nasıl İşleyecek? Nasıl Güncel Kalacak?
Sistem TÜİK tarafından kurulduktan sonra, işletilmesi ve güncel tutulması için İçişleri Bakanlığına devredilecektir.
1. Adres Kayıtlarının Güncellenmesi
Ulusal Adres Veritabanı belediyeler ve il özel idarelerince, yapı kullanma izin belgesi verilen binalar, yanan/yıkılan binalar, yapı ruhsatları, idari değişiklikler, mahalle veya sokak değişimleri, yeni mahalle, sokak kurulması gibi değişikliklerin sisteme girilmesiyle güncel tutulacaktır.
2. MERNİS Kayıtlarının Güncellenmesi
MERNİS kayıtlarındaki kişilerin adres ve kimlik bilgileri de
- Nüfus Müdürlükleri
- Muhtarlıklar
- Yerleşim yeri ile ilgili hizmet alınan kamu kuruluşları
tarafından doğum, ölüm, evlenme, boşanma, yerleşim yeri değişikliği gibi değişikliklerin sisteme girilmesi ile güncel tutulacaktır.
* Yeni Sistemin Faydaları Neler?
1. Kamu Kaynaklarının Etkin Kullanımı
Adres standardı getirileceği için adres karmaşası sona erecek ve belediye, posta, telefon, elektrik ve benzeri gibi hizmetlerin yürütülmesi kolaylaşacak, bu sistem ilgili kamu kurumlarının da paylaşımına açılacağından kamuda zaman ve kaynak tasarrufu sağlanacaktır.
2. Güncel Bilgi İhtiyacının Karşılanması
Daha önce 10 yılda bir gerçekleşen nüfus sayımlarından farklı olarak sistem her an güncel kalacağından, nüfusa bağlı olarak yapılan idari işlemlerin yürütülmesinde sağlıklı, güncel ve net bilgi sağlayacaktır.
3. Vatandaşın Bürokratik Yükünün Azaltılması
Vatandaşların farklı kurumlardan aldığı birçok kayıt hizmeti, bu sistemin hayata geçmesi ile sadece bir merkezden alınabilecek ve bürokratik işlemler azalacaktır.
4. Kamu Hizmetlerinin Planlanması
Sistem ile en küçük yerleşim biriminde bile yaşayan nüfusa ait cinsiyet, yaş ve eğitim bilgileri her an bilinebilecek, bu sayede sağlık, eğitim, konut, ulaşım, sosyal hizmetler ve benzeri gibi konuların planlanmasında güncel bilgiye sahip olunacaktır.
5. Zamanlı ve Güvenilir İstatistik Üretme
Yerleşim yeri bazında nüfusun büyüklüğü, yaş ve cinsiyet, doğum, ölüm, evlenme, boşanma, göç, okullaşma ve benzeri gibi nüfusun niteliklerine ilişkin temel istatistikler daha kısa zaman aralıklarında üretilebilecektir.
* Yaptırımlar ve Yükümlülükler
Bu sistemin sağlıklı bir şekilde kurulabilmesi ve devam ettirilmesi için bir takım yaptırımlar ve tedbirler alınmıştır.
1. Vatandaşın Yükümlülükleri
Sistem kurulduktan sonra vatandaşlar, yerleşim yeri bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri 20 gün içerisinde muhtarlık, nüfus müdürlüğü veya diğer yetkili idareye bildirmekle yükümlüdürler.
Bu değişiklikleri zamanı içersinde bildirmeyen kişilere 250 YTL, gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara ise 500 YTL idari para cezası uygulanması kanun ile hükme bağlanmıştır.
2. Muhtarların Yükümlülükleri
Muhtarlar nüfus müdürlüklerince kendilerine iletilen yerleşim yeri adresi değişikliği bildirim listelerini incelemek, mahallindeki yerleşim yeri adresi değişiklileri ile karşılaştırmak ve varsa bildirilmemiş olan değişiklikleri her ayın son haftası içinde bağlı bulunan ilçenin nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
Gerçeğe aykırı yerleşim yeri ve cüzdan talep belgesi veren köy ve mahalle muhtarları ile herhangi bir işlem sebebiyle nüfus müdürlüğüne gerçek dışı beyanda bulunanlar ve bunlara tanıklık edenler hakkında 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
3. Kurumlarının Yükümlülükleri
a) Yetiştirme yurtları, bakım evleri ve benzeri yerlerin sorumluları çalıştırdıkları kişi veya barındırdıkları çocuk veya erginlerin nüfus bilgilerini,
b) Kolluk görevlileri; kimlik kontrolleri veya herhangi bir işlem nedeniyle kimliğini ispat edemeyenlerle, nüfusa kayıtlı olmadığını tespit ettiği kişileri,
c) Okul müdürleri; okula kayıt için başvuran çocuklardan nüfusa kayıtlı olmayanları ve yakınlarını,
d) Kamu veya özel kurumlar iş verecekleri kişilerden nüfus cüzdanı istemekle, nüfusa kayıtlı olmayanları
o yerin nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler."
