Malatya Belediyesi’nin şehir içi toplu taşıma işini yürüten MOTAŞ A.Ş.’de son zamanlarda yoğunlaşan ve yargıya taşınan yolsuzluk, usulsüzlük ve zimmet iddiaları ile ilgili olarak Başbakanlık Teftiş Kurulu’nun şirket hesap hareketleri ile ilgili olarak incelemesi devam ederken, iddialara her geçen gün yenisi ekleniyor.
MOTAŞ A.Ş.’deki son yolsuzluk iddiası özetle şöyle anlatılıyor:
“Çok sayıda yolcunun, Akıllı Bilet Okuma Cihazı (Validatör) tarafından okunan ve biletten düşülen ücret ya da biniş sayısı, yine otobüste bulunan, kartın okunduğu anda yolcudan tahsil edilen ücreti ya da biniş sayısını dolum terminaline bildiren Sistem Cihazı’na girmiyor. Böylelikle, yolcu daha önce nakit ödeme ya da kredi kartı ile satın aldığı akıllı biletini kullanarak normal şekilde otobüse bindiği halde, MOTAŞ akıllı bilet dolum sisteminde yolcu otobüse binmemiş görünüyor. Akıllı Bilet Okuma Cihazından okunarak vatandaşın biletinden düşülen ücret ya da biniş sayısı ise MOTAŞ A.Ş. kasasına ve sisteme sokulmayarak akıllı bilet cihazları kullanılarak yolsuzluk yapılıyor”.
Görüntüler savcılığa teslim edildi
Belediye otobüslerinde birbirine bağlı olarak çalışan Akıllı Bilet Okuma Cihazı (Validatör) ve okunan kart bilgilerini dolum terminaline gönderen Sistem Cihazı kullanılarak yapıldığı iddia edilen Akıllı Bilet Yolsuzluğu iddiası da geçtiğimiz günlerde MOTAŞ A.Ş. hakkında 13 sayfalık suç duyurusunda bulunan Malatya Belediyesi personeli M.Ç.’ye ait.
MOTAŞ A.Ş.’deki yolsuzluk, usulsüzlük ve zimmet iddiaları ile ilgili olarak Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı’na ve Cumhurbaşkanlığı makamına 13 sayfalık suç duyurusunda bulunan Malatya Belediyesi personeli M.Ç. belediye otobüslerinde akıllı kart sistemi aracılığıyla otobüs bileti vurgunu yapıldığını iddia ederek, yolsuzluğu ispatladığını ifade ettiği görüntüleri Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı’na teslim etti.
Malatya Merkez-Battalgazi hattında sefer yapan bir belediye otobüsünde çekilen ve M.Ç. tarafından suç duyurusu dosyasına konulmak üzere Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı’na teslim edilen görüntülerde Validatör ile Sistem Cihazının birbirine uyumlu çalışmadığı görünüyor.
Örneğin, akıllı biletinde 5.50 TL yüklü olan bir yolcu, otobüse binip kartını validatöre okutuyor. Validatör ekranında ‘Alınan Para: 1.50 TL – Kalan Para 4.00 TL’ yazısı görünüyor. Akıllı biletteki para durumunu özetleyen bu görüntünün altında ise ‘Geçerli Kart’ yazısı ortaya çıkıyor. Tam bu anda validatöre bağlı olarak çalışan ve harcanan ücret ya da biniş sayısını MOTAŞ merkezi dolum terminaline bildiren sistem cihazında ‘TAM KART’ yazması gerekirken, ekranda ‘YETERSİZ KART’ yazısı beliriyor. İddiaya göre bu ifade yolcudan tahsil edilen bilet parasının MOTAŞ kasasına girmemesi anlamına geliyor.
GÖRÜNTÜ KAYDI YAPILAN BAZI ÖRNEKLER:
* Malatya Merkez – Battalgazi hattında çalışan belediye otobüsüne binen bir yolcu validatöre kartını okutuyor. Validatör ekranında ‘Alınan Para. 1,5 TL – Kalan Para: 10,21 TL’ yazısı görünüyor. Yani yolcunun akıllı biletinden 1,5 TL tahsil edildiği belirtiliyor. İşte bu tahsilâtın validatörle bağlantılı olan ve hemen validatörün yanında bulunan sistem cihazı ile MOTAŞ akıllı bilet dolum terminaline bildirilmesi gerekiyor. Cihazın ekranında tahsilâtın sisteme, yani MOTAŞ kasasına girdiğini gösteren ‘TAM KART’ yazısının belirmesi gerekiyor. Fakat tam tersine, otobüse geçerli akıllı biletini okutarak binen vatandaşın biletinin geçersiz olduğunu ve otobüse bindirilmediğini ifade eden ‘YETERSİZ KART’ yazısı çıkıyor.
* Aynı otobüs. Geçerli kartı olan ve validatöre okutarak 1,5 TL ücretini ödeyen yolcunun akıllı kartından düşülen bu ücret sistem cihazına, yani MOTAŞ kasasına yansımıyor. Ekranda ücretini ödediği ve otobüste olduğu halde, yolcunun kartındaki para ya da biniş sayısının yetersiz olduğunu ve indirildiği anlamına gelen ‘YETERSİZ KART’ yazısı beliriyor sistem cihazının monitöründe.
* Akıllı biletinde 17,6 TL olan bir yolcu yine aynı otobüse biniyor. Kart okuyucusu akıllı karttan 1,5 TL tahsil ediyor. Fakat bu tahsilat da yine sistem cihazında görünmüyor. Geçerli ve ücretini ödeyen karta ‘YETERSİZ KART’ muamelesi yapılarak, vatandaştan tahsil edilen para MOTAŞ kasasına yansımıyor.
* Aynı otobüse Battalgazi yolundaki farklı duraklarda binen üç yolcudan akıllı kart okuması ile alınan 1,5 TL’lik ücretler validatör ekranına yansıyor ve yolcuların akıllı kartından düşülüyor. Ancak validatörün alındığını belirttiği bu paralar yine sistem cihazına yansımıyor. Yani paralar tahsil edildiği halde MOTAŞ sistemine, kasasına girmiyor.
* Bir başka görüntüye göre; Battalgazi otobüsüne binen emekli bir vatandaş, emeklilerin sahibi olduğu indirimli kartını okutuyor. Kartında 28,6 TL yüklü. Kartını validatöre okutuyor. Validatör emekli yolcunun kartından 70 Kr alındığını ve kartındaki paradan düşüldüğünü gösteriyor. Validatöre bağlı sistem cihazında ise, böyle bir paranın tahsil edilmediğini, çünkü yolcunun ‘ÜCRETSİZ KART’a sahip olduğunu iddia ediyor. Oysa, emeklinin sahip olduğu kart ücretsiz değil. Zaten ücretini de ödüyor. Fakat ödediği bu para MOTAŞ yani belediyenin, yani devletin kasasına girmiyor.
* Savcılığa iletilen görüntülerdeki bazı örneklerde ise, her iki cihazın da uyumlu çalıştığı, işlemin "olması gerektiği" gibi yapıldığı da izleniyor. İddiaya göre, "Uygun olmayan" işlemlerle ilgili görüntüler ile "Uygun olan" işlemlerle ilgili görüntüler, cihazlardaki "normal" ve "anormal" işleyişi ortaya koyuyor.
Peki, bu paralar nereye gidiyor?
Bunu Malatya Cumhuriyet Savcılığı ortaya çıkaracak.
FOTOĞRAFLAR:Akıllı biletinde 17,6 TL olan bir yolcu yine aynı otobüse biniyor. Kart okuyucusu akıllı karttan 1,5 TL tahsil ediyor. Fakat bu tahsilat da yine sistem cihazında görünmüyor. Geçerli ve ücretini ödeyen karta ‘YETERSİZ KART’ muamelesi yapılarak, vatandaştan tahsil edilen para MOTAŞ kasasına yansımıyor. İkinci fotoğrafta da bir başka örnek görülüyor.-Fotoğrafı büyütmek için üstüne tıklayınız- (İki cihaz arasındaki tutarsız kayıtlara ilişkin birçok farklı görüntünün Cumhuriyet Savcılığı'na iletildiği belirtiliyor)
