Malatya’nın büyükşehir olmasından önce ilçe ve belde belediyesi statüsünde bulunan yerlerde su ve kanalizasyon gibi alt yapı hizmetlerinin neredeyse hiç bulunmadığı ortaya çıktı.
Malatya Belediyesi’nin, 30 Mart 2014 tarihinde yapılan yerel seçimlerden önce büyükşehire hazırlık kapsamında yaptığı alt yapı araştırmasında, Malatya’nın ilçelerinde ve kırsal bölgelerindeki en büyük altyapı sorununun kanalizasyon şebekesinin büyük ölçüde yokluğu ya da yetersizliği olduğu ortaya çıktı. Toplanan verilere göre, özellikle 30 Mart 2014 seçimleri sonrasında kapatılan belde belediyelerinin sınırları içindeki yerleşim birimlerinin çoğunda kanalizasyon şebekesi bulunmuyor. Beldelerin çoğunda fosseptik kullanılıyor.
Geçtiğimiz yıl İl Özel İdaresi’nden alınan veriler, 276 köy ve 1321 köy bağlısı yerleşim ünitesinde kanalizasyon şebekesi ve atıksu bertaraf sistemi bulunmadığı, bu yerleşim yerlerine bağlı ünitelerde fosseptikbile olmadığı ortaya çıkmıştı.
Beldeler ve köyler altyapı yoksunu
Malatya Büyükşehir Belediyesi, büyükşehir statüsünün fiilen uygulanmaya başlanmasından önce, büyükşehir statüsü ile birlikte sorumluluk alanına girecek yeni alanlarda altyapı sistemlerinin mevcut durumunu tespit etmek için bir çalışma başlattı. Bu çalışma kapsamında ilçe belediyeleri ile belde belediyelerinin yönetimlerinden kendi yönetim ve sorumluluk alanındaki yerleşim birimlerinin altyapı durumu ve sorunları hakkında yazılı bilgi istedi.
İlçe ve belde belediye başkanları Malatya Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na yazdıkları cevabi yazılarla belediyelerinin sorumluluk alanındaki altyapının durumunu ve sorunlarını bildirdi. Cevabi yazılarda verilen bilgiler, Malatya’nın bazı ilçe merkezleri de dahil olmak üzere, özellikle kırsal alanlarda büyük ölçüde kanalizasyon şebekesi yoksunluğu nedeniyle ciddi sorunlar yaşandığını ortaya koydu.
2015 yılında büyükşehir Malatya’da kanalizasyon şebekesi yerine fosseptik
Sözkonusu belde ve köylerde (mahallelerde) yaşayan insanların sağlığını tehdit edecek salgın hastalık potansiyelini barındıran durum tespitine göre, beldelerin ve büyükşehir yapılanması ile mahallelere dönüştürülen köylerin büyük bölümünde kanalizasyon şebekesi bulunmuyor. Kanalizasyon şebekesinin bulunmadığı bu yerlerde fosseptik kullanıldığı belirtiliyor.
Malatya’da büyükşehir yapılanmasına fiilen geçilmeden önce başlatılan ve daha sonra da devam ettirilen çalışmaya göre Malatya’nın ilçe ve beldelerindeki kanalizasyon altyapısına ilişkin mevcut durum şöyle:
Dilek: Artık Malatya kent merkezi ile birleşmiş durumda olan Dilek’te beldenin büyük bölümünde kanalizasyon şebekesi bulunmuyor. Beldenin Aydoğan, Örenönü, Emirahmetoğlu ve Gölpınar mahallelerinde kanalizasyon şebekesi olmadığı için fosseptik kullanılıyor.
Şahnahan: Beldenin kanalizasyon hattı bulunmuyor. Kanalizasyon şebekesi yokluğu nedeniyle fosseptik kullanılıyor.
Yaygın: Kanalizasyon şebekesi beldenin ihtiyacının % 25’ini karşılayacak düzeyde. Geriye kalan % 75 yerleşim alanı için fosseptik kuyuları bulunuyor.
Erenli: İki mahalleden oluşan beldede Aşağı Mahalle olarak adlandırılan bölgede, kanalizasyon şebekesi bulunmuyor.
Orduzu: Battalgazi Belediyesi’ne dahil olan beldede, kanalizasyon şebekesi kısmen yapılmış. En az 10 km’lik kanalizasyon şebekesine ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor.
Beydağı: Beldede dağınık olarak yerleşen evler için gereken kanalizasyon şebekesi bulunmuyor.
Akçadağ: İlçenin kanalizasyon şebekesi hat uzunlukları yeterli değil. Bazı bölgelerde şebeke son derece eski ve yetersiz.
Bahri: Beldenin kanalizasyon şebekesi bulunmuyor. Ancak kanalizasyon sistemi için proje hazırlandı.
Kozluca: Kanalizasyon hattı yeterli değil.
Arguvan: Kanalizasyon şebeke hattı yeterli değil.
Arapgir’in dereleri atıklarla kirletiliyor
Arapgir: Arapgir Belediyesi ilçenin kanalizasyon şebekesi hattı konusunda şu bilgiyi veriyor: “İlçemizde 21 mahalle bulunmaktadır. Bu mahallelerin büyük bölümünde kanalizasyon hattı bulunmakla beraber bazı mahallelerde fosseptik çukurları mevcuttur”. Arapgir’e bağlı Berenge, Göz, Ulupınar, Cömertli ve Kıçikli derelerine kanalizasyon deşarjı yapılıyor.
Hatunsuyu: 1997’de yerleşime açılan 1600 parsel alan üzerine kurulu Karaoğlan Kıracı yerleşim alanında kanalizasyon şebekesi bulunmuyor.
Aşağıulupınar: Kanalizasyon şebekesi yetersiz. İller Bankası tarafından ölçüm yapılmasına karşın 2014 yılı başına kadar kanalizasyon hattı konusunda herhangi bir çalışma yapılmadı.
Ayvalı Belediyesi: 8 mahalleden oluşan beldenin Göynük, Şeref ve Yeni mahallelerinde kanalizasyon şebekesi mevcut değil. Bu mahallelerde atıklar fosseptik kuyularına kanalize ediliyor.
Ağılbaşı: Beldenin kanalizasyon şebekesi 1970 yılında yapılmış. Yenileme yapılmadığından dolayı şebekenin % 70’i tahrip olmuş durumda.
Ilıca: Beldenin kanalizasyon hattı yenilenmiş durumda. Ancak, atık tahliye suyu arıtma tesisi olmaması nedeniyle 450 metrelik tahliye kanalı ile fosseptik çukuruna aktarılıyor.
Gökçe: Sadece belde merkezinde kanalizasyon şebekesi bulunuyor. Belde sınırlarındaki diğer yerleşim bölgelerinde kanalizasyon hattı bulunmadığı için fosseptik kullanılıyor.
Doğanşehir: Kanalizasyon hattı yeterli değil. Kanalizasyon sistemine ilişkin bir plan da 2014 yılının ilk aylarına kadar yapılmış değildi.
Söğüt: Beldenin kanalizasyon hattı ihtiyacının giderilmesi için Yeni ve Elmalı mahallelerinde en az 6 km. kanalizasyon şebekesinin yapımına ihtiyaç duyuluyor.
Sürgü: Beldenin mesire alanı olan Takaz bölgesinde kanalizasyon hattı bulunmuyor. Buraya kanalizasyon hattı yapılamadığı için birçok imarlı alanda da kanalizasyon şebekesi hizmeti verilemiyor.
Kurşunlu: Birçok köy ve mezrada kanalizasyon hattı bulunmuyor.
Kocaözü: Beldenin merkezinde kanalizasyon şebekesi bulunmasına karşın tali hatlarda kanalizasyon hattı bulunmuyor.
Güzelyurt: Beldenin % 30’unu oluşturan yerleşim birimlerinde kanalizasyon hattı bulunmuyor. En az 15 km. kanalizasyon şebekesi inşa edilmesi gerekiyor.
Kale: 30 Mart 2014 seçimleri öncesinde dönemin Belediye Başkanı Hacı Bayram Gökhan, Kale’nin kanalizasyon altyapısının yokluğunu “Belediyemiz sınırları içerisinde kanalizasyon altyapısının bulunmadığı bilinmektedir”.
Sofular: Kanalizasyon altyapısı ve şebeke uzunlukları yeterli değil.
Pütürge: İlçede kanalizasyon altyapısı kısmen mevcut. Mücavir alan sınırları içinde ise kanalizasyon hattı bulunmuyor.
Nohutlu: Beldede kanalizasyon altyapısı bulunmuyor. Fosseptik kuyuları kullanılıyor.
Tepehan: 6 Mahalleden oluşan beldede sadece Sinan Mahallesi’nin yarısında kanalizasyon hattı bulunuyor. Diğer mahallelerde ise kanalizasyon hattı mevcut değil.
Yazıhan: İlçenin en az 5 km. kanalizasyon şebekesine ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Ayrıca, 45 hektarlık yeni imarlı alan için de altyapı çalışmasına ihtiyaç bulunduğu vurgulanıyor.
Fethiye: Beldede kanalizasyon hattı yeterli değil.
Yakınca: Yerleşime açılan yeni bölgelerde kanalizasyon hattı mevcut değil. İmara açılmış yeni alanlarda kanalizasyon şebekelerinin kurulması gerekiyor.
Arıtma tesisi yok, atıklar doğrudan akarsulara ve toprağa veriliyor
Aralarında ilçe merkezlerinin de olduğu 31 yerleşim birimindeki kanalizasyon altyapısının yoksunluğunun yanısıra adı geçen bölgelerin hiçbirinde arıtma tesisi de bulunmuyor. Arıtma tesisinin olmaması Malatya coğrafyasının büyük bir bölümün oluşturan 31 yerleşim birimindeki atık ve atık suların doğrudan derelere, akarsulara, doğal su kaynaklarına ve toprağa verilmesine yol açıyor. Bu durum ise, insan sağlığını tehdit ettiği kadar çevre kirliliği yaratıyor, su kaynaklarını zehirliyor tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerini de olumsuz yönde etkiliyor.
