Anayasa Mahkemesi, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna ilişkin iptal davasında, Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile ilgili bazı maddelerin kısmen iptaline karar verdi. Kısmen iptal edilen maddeler dışında Anayasa paketi referanduma götürülecek.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, Anayasa Değişikliği Paketinin iptali ve yürürlüğünün durdurulmasına ilişkin davayla ilgili Yüce Mahkemenin aldığı kararı, düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı ve soruları yanıtladı.
Kılıç, Anayasanın bazı maddelerinde değişiklik yapılması hakkındaki Kanunun iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi 111 milletvekilinin yaptığı başvurunun, bugün Anayasa Mahkemesi tarafından saat 09.30da başladığı görüşme ve müzakerelerin 9,5 saatlik bir maratondan sonra karara bağladıklarını bildirdi.
Kılıç, alınan kararlarla ilgili şu açıklamayı yaptı:
"Başvuran davacıların, bu Anayasa paketinin tamamının şekil yönünden iptali konusundaki iddialarının tamamı reddedilmiştir. Ancak, Anayasa paketinin, anayasamızın 4. maddesinde ön görülen teklif edilemezlik yasağı kapsamında olduğu iddia edilen 8., 14., 16., 19., 22., 26. maddelerinin incelenmesine oy çokluğuyla karar verilmiş ve yapılan denetim sonunda kanunun 16. maddesiyle Anayasa Mahkemesinin yapısına ilişkin Anayasanın 146. Maddesinde yapılan değişikliğin 4. fıkrasında Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, Yükseköğretim Kurulu ve Baro Başkanlarının Anayasa Mahkemesini gönderecekleri üyeler için yapacakları seçimlerde, her üyenin bu seçimlerde kullanacağı oyda, her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin, tırnak içinde ifade ediyorum burayı, her üyenin yani fıkrada iptal edilen bölümü söylüyorum; Her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin bu ibare iptal edildi.
Yine kanunun 22. maddesi ile Anayasanın 159. maddesine yapılan düzenlemenin 3. fıkrasında yer alan Sayın Cumhurbaşkanının Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna atayacağı üyelerin iktisat ve siyasal bilim dallarıyla, üst kademe yöneticilerinden olacağına ilişkin ibare, yine bu 3. fıkradaki yine tırnak içinde söylüyorum; iktisat ve siyasal bilim dallarıyla, yine tırnak içinde, üst kademe yöneticileri bu ibareler iptal edilmiştir. Yani geriye kalan hukuk dallarındaki öğretim üyeleri ile avukatlar arasında seçim mümkün halde devam edecektir.
Yine ayrıca Danıştay, Yargıtay, Adalet Akademisi ile adli ve idari yargı hakim ve savcılarının hakim ve Savcılar Yüksek Kuruluna üye seçiminde ancak bir aday için oy kullanabileceklerine ilişkin ibare de iptal edilmiştir. Ve bu ibarelerin, yine tırnak içinde ifade ettiğim, ancak bir aday için oy kullanabileceklerine ilişkin ibarelerin bu esas maddelerin dışında, geçici maddelerde de yansımaları var. oralarda da geçici maddelerde bu ibareler yer alıyordu. O maddeler içinden de , geçici maddeler içinde de bu ibareler çekilip alınmıştır, iptal edilmiştir.
Yürürlüğün durdurulmasına ilişkin istem oy birliğiyle reddedilmiştir. Kurulumuzun aldığı sonuçlar bunlardır: bu sonuçların ülkemiz için, milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum."
DAVANIN SEYRİ
Anayasa Mahkemesine iptal ve yürürlüğün durdurulması başvurusunu, 97 CHP milletvekilinin yanı sıra 7 bağımsız, 6 DSPli ve 1 DPli de dilekçeye imza koymuştu.
CHP milletvekilleri dışında, DP Rize Milletvekili Mesut Yılmaz, Tunceli Bağımsız Milletvekili Kamer Genç, Eskişehir Bağımsız Milletvekili Tayfun İçli, Balıkesir Bağımsız Milletvekili Hüseyin Pazarcı, İzmir Bağımsız Milletvekili Harun Öztürk, İstanbul Bağımsız Milletvekili Ahmet Tan, Ankara Bağımsız Milletvekili Emrehan Halıcı, Manisa Bağımsız Milletvekili Erdoğan Yetenç, DSP İstanbul Milletvekilleri Ayşe Jale Ağırbaş, Hüseyin Mert, Süleyman Yağız, Hasan Macit, DSP Adana Milletvekili Mustafa Vural, DSP Denizli Milletvekili Hasan Erçelebinin de imzaları yer alıyor.
BAŞVURU DİLEKÇESİ
CHPnin 111 imza ile Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuruda Anayasa değişikliğinin, Anayasanın 2, 4, 87 ve 175nci maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle tüm maddelerinin iptali istendi. İptal başvurusunun gerekçesinde, değişiklik teklifinin, "teklif görünümü verilmiş bir kanun tasarısı" olduğu vurgulanırken Başbakan Erdoğanın üç kez grup toplantısı yaptığı ve milletvekillerine "Ya tarih yazarsınız ya tarih bizi siler" şeklindeki ifadesine de yer verildi.
Gerekçede, "Anayasa değişikliğinin bir tasarı niteliğini taşımasına rağmen, teklif görünümü verilmeye çalışılarak önerilmesi, kamunun hukuka güven duygusunu da sarsmıştır. Bu da hukuk devleti ile bağdaşmaz" denildi.
Gerekçede, Meclis Genel Kurulundaki 1 ve 2nci tur oylamalarında oy gizliliğine uyulmadığı belirtilerek "Oy gizliliğinin ihlal edilmiş olması ise, oyun geçerliliğini ortadan kaldıran bir durumdur" görüşü dile getirildi.
Gerekçede ayrıca, yapılan değişiklikle HSYK ve Anayasa Mahkemesinin yürütmenin etki ve baskılarına açık hale getirildiği vurgulanarak "Artık yargı, hukuki sınırlarına sığamayan AKP için bir engel oluşturmaktan çıkacak, kapatılma davaları ve yüce divan yargılamaları korku yaratmaktan uzaklaşacaktır" görüşüne yer verildi.
Gerekçede, "Anayasa Mahkemesince tüm hükümlerinin iptal edilme olasılığı" bulunan Anayasa değişikliği için referandum sandıklarının kurulmasının sonradan giderilemeyecek bir zarar olduğu savunuldu
HEYETTE KİMLER VAR?
AYM heyetinde, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından atanan Başkan Haşim Kılıç, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından atanan üye Fulya Kantarcıoğlu, 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından atanan Başkan Vekili Osman Paksüt, üyeler Mehmet Erten, Ahmet Akyalçın, Zehra Perktaş, Serruh Kaleli, Serdar Özgüldür, Şevket Apalak ile Gülün atadığı üyeler Engin Yıldırım ve Nuri Necipoğlu yer alıyor. Buna göre Anayasa değişikliği ile ilgili karar verecek olan heyette Sezerin atadığı 7, Gülün atadığı 2 ve Özal ve Demirelin atadığı birer üye görev yapıyor.
