NASAya ait Phoenix (Anka Kuşu) uzay aracı, tüm zorluklarına karşın, "Kızıl Gezegen"in kuzey kutup bölgesine yakın bir yere başarıyla indi.
Phoenix, Marstan daha önce hiç görülmemiş fotoğraflar göndermeye başladı. Bilimciler, Marsın büyük olasılıkla gençliğinde Dünyaya çok benzediğine inanıyor.
DOKSAN günlük bir görev için gönderilen Phoenixin Marsa başarıyla inmesi, NASA üssündeki bilim adamlarını sevince boğarken, göndermeye başladığı eşsiz fotoğraflar, sevinci ikiye katladı.
Phoenix, mükemmel inişinden yaklaşık iki saat sonra, küçük kaya parçalarının arasında, Mars yüzeyine basmış bacaklarından birinin görüntüsü ile ufuk çizgisinin görüntülerini Dünyaya ulaştırdı. İlk görüntülerin, uzay aracının durumu ve üzerindeki bilimsel araçlar hakkında uzmanlara bilgi verdiği belirtiliyor.
10 ay, 711 milyon km
İlk fotoğraflar, gezegenin Kuzey Kutbunun donmuş, kayalıklı yeryüzeyi hakkında önemli bilgiler verdi. Fotoğraflar ayrıca, aracın enerjisini sağlayacak olan güneş panellerinin düzgün bir şekilde açıldığını da kanıtlıyor. Güneş panelleri, aracın inişinin havaya savurduğu yoğun toz tabakası yatıştıktan sonra açılmak üzere programlanmıştı.
Anka Kuşu, 10 ayda 711 milyon kilometre yol katederek Marsa ulaştı. Uzay aracı, 1976 yılında Viking-2den sonra Marsa motor kullanarak yumuşak iniş yapan ikinci araç oldu.
İnmeyi başaranlar
Mars 3: Sovyetlerin aracı, 28 Mayıs 1971de indi, ancak 20 saniye çalıştı.
Viking 1: ABDnin aracı, 20 Temmuz 1976da Marsa başarıyla inen ilk uzay aracı oldu.
Viking 2: 9 Eylül 1975te Marsta yaşam aramak için fırlatıldı. Hálá çalışıyor.
Spirit: Jeolog robot, 10 Haziran 2003te NASA tarafından gönderildi. Hálá çalışıyor.
Opportunity: Spiritin ikizi olan araç, 7 Temmuz 2003te gönderildi. Hálá çok yararlı çalışmalar yapıyor.
Phoenix: Amerikan aracı, 25 Mayıs 2008de Marsın arktik bölgesine indi.
1960tan beri 38 araç gönderildi
Phoenix uzay aracının indiği Marsa, 1960tan bu yana, Amerika, Rusya, Japonya ve Avrupa ülkelerinden 38 uzay aracı gönderdildi, ancak bunların çok azı başarılı oldu. Phoenix dahil, sadece 5 Amerikan uzay aracı kazasız belasız Kızıl Gezegene inebilirken, Ruslar, 1971de bir aracı Marsa indirmeyi başardılar, ancak Dünya ile sadece 20 saniye iletişim kurabildi. Japonların tek denemesi başarısızlıkla sonuçlanırken Avrupalılar "Mars Express" adlı aracı yörüngeye yerleştirebildi, ama "Beagle 2" adlı aracı Mars yüzeyine indiremediler.
Tüm görevi kazmak analiz yapıp su aramak
Mars yüzeyinde, bir zamanlar mikrobik yaşam olup olmadığını araştıracak olan uzay aracı, gezegen yüzeyinde buz halinde olduğu tahmin edilen suyu da analiz edecek. Göndereceği fotoğrafların, donmuş Mars toprağının su açısından zengin olduğunu kanıtlaması da bekleniyor.
Ancak fotoğrafların yanı sıra asıl hedef, aracın robot koluyla kazdığı Mars yüzeyinden örnek toplamak. 2.35 m boyundaki robot kol, 1 m derinlikte sondaj yapıp örnek toplamak üzere tasarlandı.
Proje Yöneticisi Barry Goldstein, aracın inişinden sonra "Rüyamda bile her şey bu kadar mükemmel olamazdı. Mükemmel gerçekleşen inişin ardından gelen eşsiz fotoğraflar, muhteşem bir ekiple yaptığımız beş yıllık çalışmamızın boşa gitmediğini kanıtlıyor" diye konuştu. Goldstein, projenin en zor kısmının geride kaldığını, ancak hala çok önemli görevler olduğunu söyledi.
Phoenixin bir diğer yetkilisi Arizona Üniversitesi uzmanlarından Peter Smith ise şunları söyledi:
"Tüm görevimiz, kazmak. Kuzey Kutup bölgesinin, Marstaki iklim değişikliğine çok hassas olduğunu düşünüyoruz. Aynı zamanda, yaşam hikayesini de bünyesinde saklıyor. Bir zamanlar bölgede meteorların ya da diğer cisimlerin çarpması sonucu organik yaşamın olduğunu sanıyoruz."
Dünyanın gençliğine benziyordu
Bilim insanları, Kızıl Gezegenin 4 milyar yıl önce sıcak ve rutubetli olduğunu, ama daha sonra çöl soğuğunun hakim olduğu ölümcül bir hale geldiğini düşünüyorlar. Dünyanın atmosferi yüzde 78 oranında azot ve yüzde 20,6 oranında oksijenden oluşmasına karşılık, Marsın atmosferinde yüzde 95 oranında karbondioksit, yüzde 2,7 oranında azot, yüzde 1,6 argon ve yüzde 0,13 oranında oksijen ile eser miktarda su buharı bulunuyor. Eliptik yörüngesinin Güneşe çok belirgin şekilde yaklaşıp uzaklaşmasından ötürü yüzey sıcaklığı eksi 120 ile 25 derece santigrat arasında değişen Marsın kutup bölgeleri de farklı bileşenlerden oluşuyor. Güney kutbunun pek az su ile CO2ten, kuzeyin ise buzdan oluştuğu tahmin ediliyor. Kışın gezegenin karbondioksit ağırlıklı atmosferi yoğunlaşıyor ve kutup bölgelerinin büyük bölümünü 10 cm kalınlığında bir karbonik kar tabakası ile kaplanıyor. 10 km yüksekliğinde ve 4 bin km genişliğinde lav akıntılarından oluşan dev bir kümbetin bulunduğu Marsta 7 km derinliğinde, 4 bin km uzunluğunda kanyonlar ve 6 km derinliğinde 2 bin km çapında bir krater de bulunuyor.