Aralarında Malatya’nın da bulunduğu Bingöl, Elazığ ve Tunceli illerini kapsayan ve illerin anayasası olarak kabul edilen 1.100 binlik Bölge Çevre Düzeni Planında (BÇDP) son aşamaya gelindi. İlki 2012 yılı başlarında askıya çıkarılan ve başta kamu kurum ve kuruluşlarından olmak üzere 400’e yakın itiraz üzerine 2013 yılı Nisan ayında ikinci kez tekrar askıya çıkarılan plana itirazlar sürmüş, Bakanlık, bu itirazları değerlendirerek düzeltilmiş haliyle üçüncü kez Ekim ayı sonlarında askıya çıkarmıştı. Kasım ayı sonlarında askıdan indirilen plana itirazlar çoğunluğu bireysel olmak üzere itiraz sayısı 20’ye düştü.
Askıdan indirilerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilen plana göre Malatya ve ilçelerinin 2040 yılı öngörüsü şöyle:
MALATYA MERKEZ
Malatya İl Merkezinin, mevcut eğilimler, potansiyeller ve geliştirilen stratejiler sonucunda birinci sektörü hizmetler, ikinci sektörü sanayi, üçüncü sektörü tarım ve dördüncü sektörü ise turizm olarak belirlenmiştir.
Malatya İl Merkezi genel itibariyle D-300 karayolu çevresinde doğu-batı doğrultusunda gelişmiştir. Sanayileşme eğilimi OSB’lerinin bulunduğu batı yönünde yoğunluk kazanmaktadır. Kentsel gelişim yönleri belirlenirken, Onaylı İmar Planı ve doğal, yapay ve yasal eşikler dikkate alınmıştır.
Merkez ilçe çeperinde bulunan Hanımınçiftliği, Orduzu, Battalgazi, Hatunsuyu, Dilek, Şahnahan, Topsöğüt, Bostanbaşı, Yeşilyurt, Yakınca ve Gündüzbey yerleşim birimleri ile birlikte değerlendirilmiştir.
Kentsel gelişme alanları imar planı da göz önüne alınarak önerilmiş olup toplam 6400 ha, bağ bahçe nizamı ise 1740 ha’dır.
BEYDAĞI
Malatya Merkez ilçesinin güneydoğusunda bulunan Beydağı beldesinin ekonomisi arıcılık, dokumacılık, hizmetler ve ticaret sektörlerine dayanmaktadır.
Beldenin mevcut yoğunluğu 66 kişi/ha ve nüfusu 1.939 kişidir. 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu 3.750 kişi olan yerleşimin yoğunluğu 38 kişi/ha olarak önerilmektedir. Bu doğrultuda 2040 yılı için yeni yerleşim alanı gereksinimi karşılamak amacıyla 70 ha’lık gelişme alanı imar planı doğrultusunda önerilmiştir.
DILEK
1964 yılında belediye statüsüne kavuşmuş olan Dilek beldesi, verimli tarım arazilerine sahip olduğundan yerleşimde 2040 yılı için öngörülen hakim sektör tarımdır.
Kentsel gelişme alanları yürürlükteki imar planı esas alınarak önerilmiş, iki kopuk yerleşme alanına ise lineer bir nitelikte gelişme verilerek birbirlerine bağlayıcı özellik kazanmıştır.
Malatya ili Merkez ilçesinin kuzeyinde yer alan yerleşimin mevcut yoğunluğu 50 kişi/ha’dır. Mevcut nüfus 8.029 kişi, 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 11.800 kişi olan yerleşimin öneri yoğunluğu 28 kişi/ha olarak kabul edilmiştir. Bu bağlamda 2040 yılı için gerekli olan yeni yerleşim alanı 179 hektardır.
ERENLİ
Beldede 2040 yılı için öngörülen öncül sektör ticarettir. Mevcut nüfusu 1.290 kişi ve 2040 yılı için kabul edilen nüfus ise 1.900 kişi olan yerleşimin mevcut yoğunluğu korunmuş ve 2040 nüfusu için gerekli olan yerleşim alanı için, imar planı dahilinde 10 hektarlık alan yerleşime açılmıştır. İlçenin yakın çevresindeki gelişimi sınırlayıcı unsurlar olan fay hattı ve tarım arazileri nedeniyle gelişim yönü olarak doğu ve batı yönleri tercih edilmiştir.
ŞAHNAHAN
Beldenin 2040 yılı sektörel kararı, mevcut eğilimler, potansiyeller ve oluşturulan stratejiler sonucunda tarım olarak belirlenmiştir.
Yerleşimin mevcut yoğunluğu 15 kişi/ha’dır. Mevcut nüfusu 3.682 kişi; 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 5.400 kişi olan yerleşimin toplam gelişme alanı 353 ha.
YAYGIN
Beldede 2040 yılı için öngörülen hâkim sektör ticaret olarak belirlenmiştir.
Yerleşimin mevcut yoğunluğu 179 kişi/ha‘dır. Mevcut nüfusu 1.612 kişi; 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 2.400 kişi olan yerleşimin yoğunluğu 104 kişi/ha olarak önerilmiştir. Yerleşimin mevcut durumda verimli tarım arazileri ile çevrili olması, beldenin makroformunu sınırlamaktadır. 2040 yılı yeni yerleşim alanı gereksinimi için 14 hektarlık alan, mevcut imar planı doğrultusunda önerilmiştir.”
İlçelerde ise 2040 yılı projeksiyonu ise şöyle
AKÇADAĞ İLÇESİ
Çok eskiye dayanan tarihi ilçe, ciddi turizm potansiyellerini barındırıyor. Bu sebeple yerleşimin öncül sektörü turizm, ikinci sektörü ticaret, üçüncü sektörü tarım ve dördüncü sektörü hizmetler olarak belirlenmiş.
Mevcut nüfusu 7.762 kişi ve 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 15.750 kişi. 2040 yılı nüfusu için gereken yeni yerleşim alanı 146 hektar olup, gelişme alanı da şehir merkezinin doğusundan kopuk olan yerleşime doğru önerilmiş.
ARAPGİR
İlçenin hayvancılık sektörü birincil sektör olarak belirlendi. Kozluk çayı vadisinde organik tarım potansiyeli bulunduğundan ve bu alanda organik tarım uygulamaları yapılabileceğinden teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı.
Mevcut nüfusu 6.145 kişi; 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 11.750 kişi. 2040 yılı için gerekli yeni yerleşim alanlarının karşılanabilmesi için 131 hektar gelişme alanı imar planı doğrultusunda önerildi.
ARGUVAN
İlçenin 2040 yılı için öngörülen birincil sektörü hayvancılık olarak belirlendi.
Mevcut nüfusu 1.941 kişi; 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 2.600 kişi. İlçenin imar planı incelendiğinde heyelan ve kaya düşmesi riski olan alanlarda mevcut yerleşimlerin bulunduğu tespit edildi. Bu alanların boşaltılması ön görülen İmar planında ilçenin kuzeyinde önerilen bu alanlardaki gelişme de durdurulması ve 2040 yılı için yeni yerleşim alanı gerektiği vurgulandı.
BATTALGAZİ
Battalgazi’nin mevcut kültürel ve arkeolojik yapısı, ilçede turizmin birincil sektör olarak öngörülmesinde etkili oldu.
Yerleşimin mevcut nüfusu 16.977 kişi, 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 25.250 kişi. İlçenin çeperinde bulunan tarım arazilerinin korunması amacı ile yoğunluğu 25 kişi/ha olarak belirlendi. Hasırcılar ve Hatunsuyu beldeleri inde ise tarımsal alanların korunması öngörüldü.
DARENDE
Yedi bin yıllık bir tarihe dayanan Darende, Hititler’den kalma bir yerleşim merkezi olduğundan, 2040 yılı için sırasıyla turizm, ticaret, sanayi ve hizmetler sektörü öngörülüyor.
Mevcut nüfusu 9.295 kişi; 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 24.000 kişi. İlçenin gelişme potansiyellerinden dolayı nüfus artış hızı yüksektir. Gelişme alanları önerilirken mevcut kırsal ve dağınık yapının kentsel bir yapıya geçmesi hedeflenmiştir. Öneri gelişme alanı 47 hektar.
DOĞANŞEHİR
İlçenin öncül sektörü tarım, ikinci sektörü hayvancılık, üçüncü sektörü ise arıcılık olarak belirlendi.
Mevcut nüfusu 10.800 kişi olan nüfusu kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 17.000.
2040 yılı için kabul edilen yoğunluk ise 42 kişi/ha. 2040 yılı yerleşim gereksinimi için imar planı doğrultusunda 177 ha gelişme alanı önerildi.
DOĞANYOL
İlçenin mevcut nüfusu 1.174. 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 1.950 kişi.olan ilçenin, mevcut nüfus yoğunluğu değiştirilmemiş. 2040 yılı kabul nüfusu için gerekli olan 2 hektarlık yeni yerleşim alanının imar planı kapsamında kuzeyde önerilen alanlardan karşılanması öngörüldü.
HEKİMHAN
İlçenin 2040 yılı için öncü sektörü madencilik ve hayvancılık. Mevcut nüfusu 7.734 kişi olan ilçenin 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu ise 11.350 kişi. Bu bağlamda 2040 yılı için gerekli olan yeni yerleşim alanı 95 hektar.. Gelişme alanları imar planı ve analiz çalışmaları doğrultusunda önerildi.
KALE
Kale ilçesi Malatya ilinin batısında bulunup, kuzeyinde Karakaya Barajı yer almaktadır. Mevcut yoğunluğu 35 kişi/ha olan yerleşimin 2040 yılı yoğunluğu 66 kişi/ha olarak öngörülmüştür. Yerleşimin ana sektörleri turizm, ticaret ve hizmetlerdir.
KULUNCAK
İlçenin ana sektörü tarıma dayanıyor. Toprakları, Il Tarım Master Planında belirlenen Agro-ekolojik bölge sınıflamasında I.Alt Bölge statüsünde bulunuyor.
İlçenin mevcut nüfusu 2.354 kişi. 2040 yılı için kabul edilen nüfusu 3.450 kişi. 2040 yılı için gerekli yeni yerleşim alanı 10 hektar olarak belirlenmiş. Bu alanın karşılanabilmesi için öncelikle imar planında bulunan öneri yerleşimler değerlendirilmiş. Planda öneri yerleşim alanlarının büyük bir kısmı mevcut doku olarak görülmekte. Kalan kısımların tarım alanları ve meyve bahçeleri niteliğinde olması nedeniyle imar planındaki gelişim alanları kabul edilmemiş. Gelişme alanları doğal, yapay ve yasal eşikler doğrultusunda, yerleşimin doğusunda 10 hektar olarak önerilmiş.
PÜTÜRGE
Yerleşimin ana sektörleri hayvancılık ve arıcılık. İlçenin mevcut nüfusu 2.751 kişi. 2040 yılı projeksiyon nüfusu ise 3.700 kişi. 2040 yılı projeksiyon nüfusunun ihtiyaç duyacağı gelişme alanı 12 hektar. Gerekli yeni yerleşim alanının imar planında önerilen alanlardan karşılanması öngörüldü Yerleşimin mevcut yoğunluğu 145 kişi/ha; nüfusu 1.307 kişidir. 2040 yılı için kabul edilen projeksiyon nüfusu 1.900 kişi olan yerleşimin öneri nüfus yoğunluğu 91 kişi/ha’dır. 2040 yılı yerleşim alanı gereksinimi için mevcut imar planı doğrultusunda 12 ha gelişme alanı öneriliyor.
YAZIHAN
İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılık sektörlerine dayanmakta.
Yerleşimin mevcut nüfusu 2.305 kişidir. 2040 yılı için nüfus kabulü 3.650 kişi. ilçenin öneri nüfus yoğunluğu 33 hektarlık kentsel gelişme alanı belirlenmiş. Yerleşimin çevresi tarım arazileri ve jeolojik açıdan sakıncalı alanlar ile çevrili olduğu için gelişme alanı kısıtlı bulunmakta olup mevcut yoğunluğa yakın bir gelişmenin devam ettirilmesi uygun görülmüş.
HABER: Yaşar KARAASLAN- Malatya Söz Gazetesi
FOTOĞRAF: Malatya Şehir Genel Görüntüsü (Malatya Belediyesi)
