Yazıhan Ovası’nın sulanması amacıyla Kuruçay üzerine temeli 1997 yılında atılan ve açılışı 2012 yılında 85 milyon TL'lik (85 trilyon lira) harcamayla tamamlanıp su tutulmaya başlanan, ancak kaçak olunca göl sularının yaklaşık yüzde 65'i boşaltılan Recai Kutan Boztepe Barajı, aslında bölge çiftçilerinin 59 yıl öncesi TBMM'de konuşulmaya başlanan rüyasıydı. Sulama kanalları yapılmadığı için ilk etapta sadece "manzara gölü" olan Recai Kutan Boztepe Barajı, ciddi miktarda su kaçırınca, "şimdilik" manzara dahi olmaktan çıkıp endişeye dönüştü. Yazıhan Ovası'nın sulanması gereğini 1955 yılında dönemin CHP Malatya Milletvekili Ahmet Fırat bir soru önergesiyle gündeme getirirken, Bayındırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu'nun verdiği yanıtta belirttiği 3 alternatiften biri olan Kuruçay üzerindeki baraj, kağıt üzerinde "tamam" gibi gözükmesine rağmen sorun olmaya devam ediyor.
BAŞLAMASI SORUN, BİTİRİLMESİ SORUN…
Boztepe Barajı adı altında yapılan ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 12.12.2012 tarihinde Ankara’da katılarak açılışını yaparak isminin Recai Kutan Boztepe Barajı olmasını istediği Boztepe Barajı’nın hikayesi yarım asrı geçiyor. Resmi olarak açılışı yapıldığı 12 Aralık 2012 tarihinde sulama kanalları olmadığı için 2 yıldan beri bölge çiftçinin yararlanamadığı Boztepe Barajı’nın sulama kanalları inşaat ihalesi ancak 31 Ekim 2013 tarihinde yapılmıştı. Bölge halkı sulama kanallarının biran önce yapılmasını beklerken, son yaşanan gelişmede Boztepe Barajı’nın tünelinde çatlakların oluşması nedeniyle su sızıntısı yaşandı. 11 Nisan 2014 tarihli İl Koordinasyon Kurulu toplantısında konuşan DSİ Bölge Müdür Yardımcısı Sami Güzel, Recai Kutan Boztepe Barajı’nın tünelinde su sızıntısı olduğu şeklindeki soru üzerine verdiği yanıtta, “Bir su sızıntısı geldi. Şuanda çalışıyoruz, enjeksiyon yapıyoruz. Kaynağı tespit edildi. Ekiplerimiz orada çalışıyor, 2-3 ay içerisinde tamamlayacağız” demişti. DSİ’nin çalışmalara başlamasıyla birlikte Boztepe Baraj Gölünde biriken suyun yüzde 65’i boşaltıldı.
1955 YILINDAN BERİ KONUŞULUYOR
Bitirilmesi neredeyse 15 yılı bulan ve halen bölge arazisinin sulanmasında kullanılmayan, sulama kanallarının ise ancak 1 yıl sonra bitirilmesinin hedeflendiği Boztepe Barajı’nın Yazıhan Ovası’nın sulanması için düşünüldüğü tarih 1955’li yıllara kadar uzanıyor. 1955 yılında dönemin Malatya Milletvekili Ahmet Fırat’ın, yine dönemin Nafia (Bayındırlık) Bakanı Kemal Zeytinoğlu’nun verdiği cevapta, Yazıhan Ovası’nın sulanabilmesi için düşünülen projelerden birisinin Kuruçay üzerine kurulacak baraj olduğu ifade ediliyor.
Malatya Milletvekili Ahmet Fırat’ın TBMM Başkanlığına verdiği soru önergesini Bayındırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu, 28 Ocak 1955 tarihli TBMM genel kurulunda cevaplandırıyor.
MALATYA MİLLETVEKİLİ FIRAT: YAZIHAN İÇİN HAYATİ MESELE
Malatya Milletvekili Ahmet Fırat’ın Bayındırlık Bakanı tarafından sözlü olarak cevaplandırılması talebiyle verdiği soru önergesi ve Bayındırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu’nun verdiği cevap TBMM tutanaklarında şu şekilde yer alıyor;
“Malatya Mebusu Ahmet Fırat:- 1. Akçadağ ilçesinin geniş ve mümbit arazisinin daha verimli bir hale gelmesini ve halkın bu topraklardan lâyıkiyle istifadesini sağlamak üzere yıllarca evvel etüdleri yapılan sürgü suyundan sulanması hususunda Bakanlık ne düşünmektedir? 1955 yılında bu sulama işine başlanması için ne gibi tedbir alınmıştır? Alınmışsa sebebi nedir?
2. Malatya merkezine bağlı 200 bin dekarı aşan topraklarının evsafı itibariyle ağaç ziraatine çok elverişli bulunan Yazıhan ovasının Tohma suyundan sulanması işi aynı zamanda büyük bir enerji istihsali meselesi olarak mütalâa edilmiş ve 1954 yılında etüdü yapılmıştı. Bu mümbit toprakların sulanması zirai istihsal mevzuunda bilhassa meyvecilik bakımından büyük bir kalkınmaya vesile olacağı tabiîdir. Bu sahada halen kuru ziraatle geçimini sağlayan geniş vatandaş kütlesinin hayati meselesi olarak derhal ele alınması gereken bu mevzuda fiiliyata geçilmesi için ne düşünülmektedir? Veya ne gibi tedbir ve teşebbüsler alınmıştır? Alınmışsa sebebi nedir?”
BAYINDIRLIK BAKANI: YAZIHAN İÇİN 3 PROJE VAR, BİRİ KURUÇAY
Nafia Vekili (Bayındırlık Bakanı) Kemal Zeytinoğlu(Eskişehir)-Malatya Mebusu Ahmet Fırat'ın suallerine sırasıyla cevaplarımı arz ediyorum:
1. Sürgü suyundan Doğanşehir ovasının sulanması işi ele alınmıştır. Halen inşaata devam olunmaktadır. Akçadağ kazası arazisinin de sulanması mevzuu vekâletimizce nazarı itibara alınmış ve avan etüdleri yaptırılmıştır. Etüde göre bu arazi Sultansuyundan sulanacaktır. Halen küçük bir kısmı Harkıkebir ile sulanmaktadır. Bu kazanın sulanması gereken arazisi (220 000) dekardır. Sultansuyunun sarfiyatı 7 m3/sa. Miktarında bulunduğundan bu arazinin ancak (120 - 140) bin dekarı sulanabilmektedir. Mütebaki (100) bin dekar arazi Tohma suyundan terfi ile sulanacaktır. Bunun için Tohma suyu üzerine bir hidro elektrik santrali kurularak (70 000) kilovat takatındaki bu tesisattan elde edilecek enerji ile sulama yapılması kaabil olacaktır. Bu hususta çalışmalara devam edilmektedir.
Birinci merhalede yapılacak sulama işlerinin tahminî keşif bedeli 8 milyon liradır. Bu mevzu su işleri programlarına alınmış mevzular arasındadır.
2. Malatya'nın 600 bin dekar vüsatinde bulunan Yazıhan ovasının sulanması konusu hakkında bir avan etüd yapılmıştır. Bu avan etüde göre Yazıhan ovasının sulanması için birkaç sureti hal teklif edilmektedir. Bunlardan; a) Tohma deresi üzerinde Karakaya mevkiinde bir toplama barajı yapmak ve bir tünelle suyu Yazıhan ovasına vermek; b) Kuruçay denilen yatak üzerinde keza bir baraj yapmak; c) Fırat üzerinde Keban mevkiinde bir hidroelektrik santrali yapmak ve bu santralden alınacak enerji ile ve terfi suretiyle sulama yapmak. Birinci ve ikinci hallerde bu mevzuların tahminî keşif bedelleri 80 - 100 milyon lira raddesindedir. 3 ncü hal ise; doğrudan doğruya Keban santralinin yapılmasına bağlıdır ki, bu konu yalnız Yazıhan ovasının sulanmasıyla ilgili olmayıp memleketşümul bir mahiyet taşımaktadır. Netice itibariyle bu iş, Fırat nehri amenajmanı ile ilgili bir mevzu olduğundan amenajman plânının tanziminden sonra ele alınabilecektir.”
HABER-FOTO: Burhan KARADUMAN, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
