'Çaresiz Değilsiniz'

19 Kasım Dünya KOAH Günü dolayısıyla Türk Toraks Derneği adına bir açıklama yapan İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Doç.Dr. Süleyman Savaş Hacıevliyagil, bu hastalığın ne kadar erken saptanırsa, tedavisinin de o kadar etkin yapılabileceğini bildirdi.

Doç.Dr. Hacıevliyagil'in konuya ilişkin açıklaması şöyle:

"Bugün, her Kasım ayında yapılan ve tüm dünyada kronik obstrüktif akciğer hastalığına (KOAH) karşı bilinci artırmayı hedefleyen yedinci Dünya KOAH Günüdür.

KOAH harap edici bir akciğer hastalığıdır ve etkilediği kişileri giderek nefes alamaz hale getirir. Dünya Sağlık Örgütüne göre KOAH tüm dünyada dördüncü ölüm nedenidir ve her yıl 3 milyondan fazla ölüme neden olur. Daha da ötesi, son çalışmalar klinik olarak anlamlı KOAH’a sahip hastaların % 25-50’sinin kendilerinde bu hastalığın bulunduğunu bilmediklerini göstermektedir. Sağlık Bakanlığınca yapılan Ulusal Hastalık Yükü çalışmasında KOAH’ın Türkiye’de 3. ölüm nedeni olduğu ve her yıl 26 bin ölüme neden olduğu gösterilmiştir. Ülkemizde yapılan bir çalışmada, KOAH’lı hastaların sadece % 8’inin kendilerinde bu hastalığın bulunduğunu bildikleri gösterilmiştir.

Dünya KOAH Gününde, tüm dünya ülkelerinde sağlık personeli, KOAH’lı hastalar, kamuoyu ve medyaya yönelik olarak “Nefesiniz Daralıyorsa Çaresiz Değilsiniz” teması çerçevesinde düzinelerce etkinlik yapılacaktır. Bu pozitif tema, KOAH’lı hastalar için günümüzde etkili tedavilerin bulunduğunu vurgulamaktadır. Bu tema ayni zamanda KOAH tanısı almamış insanlarda, nefes darlığının doktora görünmek için bir uyarı olduğu bilincini artırmaktadır. Bugün Türkiye’nin 34 ilinde Dünya KOAH Günü etkinlikleri yapılmaktadır. Bu illerin tümünde gün ile ilgili afişler asılacak, radyo-TV söyleşileri yapılacak, basın toplantıları düzenlenecek, kamuoyu ve hastalara yönelik bildiriler dağıtılacak, 12 ilde hasta eğitim toplantıları, 10 ilde hekim eğitim toplantıları 12 ilde ise ücretsiz spirometri etkinlikleri yapılacaktır.

Nefes darlığı sadece yaşlılığın kaçınılmaz bir sonucu değildir. Fakat KOAH erken dönemde genellikle saptanmamaktadır. Ne yazık ki KOAH’lı hastaların çoğu hastalıkları ileri aşamaya gelinceye kadar teşhis edilmemektedirler. KOAH’ın erken belirtileri öksürük, balgam çıkarma ve ağır eforlardan sonra oluşan nefes darlığıdır. KOAH gelişme riski altında bulunan kişilerde, akciğer fonksiyonlarını ölçen bir test olan spirometri ile KOAH tanısı konulabilir. Spirometri, basit, hızlı ve ağrısız bir soluk testidir.

Spirometrinin daha yaygın kullanımı KOAH’ın daha erken dönemde teşhis edilmesinde ve tüm dünyada KOAH’ın yükünün azaltılmasında bize yardımcı olacaktır. Günümüzde çoğu insan kolesterol düzeylerini takip etmenin önemliliğinin farkındadır. KOAH’la ilişkili risk faktörlerine sahip kişilerin akciğer fonksiyon testini yaptırmaları da benzer öneme sahiptir. Türkiye’de birinci basamak sağlık kuruluşlarında spirometrinin hemen hemen hiç bulunmaması, bu hastalığın erken dönemde teşhis edilmesini güçleştirmektedir. . Bu durum, ülkemizde bulunan yaklaşık 5 milyon KOAH’lı hastanın sadece 500 binin teşhis edilmesine neden olmaktadır. KOAH’lı hastaların da hastalıklarının seyrini ve aldıkları tedavinin etkinliğini izlemek için bu testleri yaptırmaları gereklidir.
Herhangi bir tedavi verilmediği takdirde KOAH genellikle ilerleyici bir hastalıktır ve hastalık ilerledikçe hastalar nefes darlığı nedeniyle merdiven çıkma, elbise giyme veya banyo yapma gibi günlük aktivitelerini bile yapamaz hale gelirler.

KOAH ne kadar erken dönemde saptanırsa, tedavi daha etkin olabilir. KOAH tedavisinde kullanılan ilaçlar nefes darlığını azaltır ve böylece hastaların günlük işlerini daha rahat yapabilmelerine olanak sağlar. Hastalar KOAH’la ilgili risk faktörlerine maruziyeti azaltarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir, hatta durdurabilirler.

Tüm dünyada KOAH gelişimi için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Diğer önemli risk faktörleri; işyerinde toza ve dumana maruz kalmak ve iyi havalandırılmayan evlerde biyomas yakıtların (kömür, odun ve tezek) dumanına maruz kalmaktır. Türkiye, hem sigara içiminin yaygın olduğu hem de biyomas yakıtların yaygın olarak kullanıldığı bir ülkedir. Bu nedenle, ülkemizde KOAH yükünü azaltmak için bu risk faktörleriyle mücadele etmek büyük önem taşımaktadır. Türk Toraks Derneği ve TC Sağlık Bakanlığının birlikte oluşturdukları “Kronik Hava Yolu Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı”’nın bir an önce yaşama geçirilmesi ve Sağlık Bakanlığınca bir yıl önce uygulamaya sokulan “Ulusal Tütün Kontrol Programı Eylem Planı”’ nın daha aktif ve güçlü bir şekilde uygulanması için Sağlık Bakanlığınca gerekli çabanının gösterilmesi ülkemizde KOAH yükünü azaltmada yaşamsal önem taşımaktadır."