1 Kasım erken genel seçiminde AKP’nin tek başına iktidara gelmesi ile birlikte Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun kuracağı yeni hükümetin programında Malatya’daki demir madeni yataklarının yatırıma alınması ile ilgili projelerinde yer alması bekleniyor.
BAŞBAKANIN O SÖZÜ ÖNEMLİ
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun, 1 Kasım seçimi öncesinde 28 Ekim’de düzenlenen ve katılımdan oldukça memnun ayrıldığı Malatya Mitingi’nde Malatyalılara vermiş olduğu sözlerden birisi hem Türkiye sanayisini, hem de Malatya’daki demir madeni yataklarının sanayiye dönüştürülmesi ve yeni istihdam alanları oluşturulması nedeniyle önüm taşıyor. Türkiye’nin bilinen en büyük demir madeni yatakları Hasançelebi bölgesinde bulunuyor. Yine bölgede Kuluncak’ta da büyük demir madeni yatakları son yıllarda MTA tarafından yapılan sondaj çalışmaları ile belirlendi.
Hasançelebi bölgesindeki demir madeni yataklarının sanayiye dönüştürülmesi Türkiye’nin demir sektöründe dışa bağımlılığını en aza indirebilecek olması nedeniyle büyük önem taşıyor.
BAŞBAKAN NE DEMİŞTİ?
Başbakan Ahmet Davutoğlu, 28 Ekim 2015 tarihli Malatya Mitinginde, Türkiye’nin milli projelerinden birisi olabilecek olan Malatya’daki demir madeni yataklarının sanayiye dönüştürülmesi ile ilgili olarak vermiş olduğu konuşmasındaki söz şu şekildeydi; “Malatya’nın yer üstü zenginliği kadar yeraltı zenginliği de var. Mermer, Seramik ve çimentoyu ham madde olarak ihraç edip ülke ekonomisine katkı sağlayacağız. Demirde de Türkiye’nin ve dünyanın sayılı yatakları burada bulunuyor. Biz de bu zenginlikleri kazanca dönüştürmek için yatırımlar yapacağız. Yeni fabrikalar yapıp, yeni istihdam sahaları açacağız. Yer altı zenginliklerine dayalı sanayiyi de geliştireceğiz.”
1.BAYAR HÜKÜMETİ PROGRAMINDA
Hasançelebi bölgesindeki demir madeni yatakları ilk olarak 1937 yılından Celal Bayar’ın ilk başbakanlığındaki 9. Hükümetin programı ile gündeme getirilmişti.
Malatya Milletvekili İsmet İnönü’nün 25 Ekim 1937 tarihinde Başbakanlıktan istifası üzerine Cumhurbaşkanı Atatürk, Başbakanlık için İzmir Milletvekili Celal Bayar’ı görevlendirmişti. Celal Bayar, 11 Kasım 1937 tarihinde TBMM’de hükümetin programını okurken, Hasançelebi’deki maden yataklarına da atıfta bulunuyor ve buradaki demir madeni yataklarının işletmeye alınması konusunun Atatürk’ün talimatı üzerine olduğunu ifade ediyor.
“ATATÜRK EHEMMİYETLE İŞARET BUYURDULAR”
Celal Bayar tarafından Heyeti Umumiye’de (TBMM) okunan Hükümetin programının Malatya’nın Hekimhan ilçesine bağlı Hasançelebi bölgesindeki demir madenleri ile ilgili bölümü şu şekilde; “Şef, (Atatürk) Divriki (Sivas’ın Divriği ilçesi) demir yatağının bir an evvel işletilmesi lüzumunu ehemmiyetle işaret buyurdular. Divriki mıntıkasında Maden Tedkik ve Aram a Enstitüsü tarafından keşfedilerek tedkikatı yapılan demir yatağının sathında 15.000.000 ton demir cevheri mevcud olduğu tespit edilmiştir. Cevher yatağının daha derinlere kadar imtidad etmesi umulmaktadır. İsveç ve Ural meşhur mağnetitlerı ayarında olan bu cevherin vasatî demir tenoru yüzde 65 raddesindedir. Aynı mıntıkada ve Hasançelebi civarında jeolojik tedkik devam etmektedir. Yakın bir atide işletilmeğe başlanacak olan Karabük demir çelik fabrikalarımızın ihtiyacı da derpiş edilerek bu madenin sırf ihraç maksadile şimdiden işletmiye alınmasını programımıza idhal edeceğiz. Senede şimdilik 500.000 ton demir cevheri ihracı esasına göre ayarlamayı düşündüğümüz bu maddenin ihraç kıymeti senede 2 ilâ 2,5 milyon lira raddesinde olacaktır.”
53 HÜKÜMET GEÇTİ
Hasançelebi’deki demir madeni yataklarının işletilmesini Celal Bayar, ilk başbakanlığı döneminde hükümetinin programına koymasından 78 yıl ve 53 hükümet geçmesine karşın önemli bir gelişme sağlanamadı. OYAK iştiraklerinden Ermaden A.Ş. tarafından Hasançelebi’de yaptırılacak olan “Cevher Zenginleştirme ve Pelet Tesisleri” için ilk çalışmalar 2008 yılında başlandı, ancak özel sektörün bu girişimi geçen 7 yılda sonuçlanamadı.
“MİLLİ MENFAATLERİ AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR”
Bu arada, Ermaden tarafından 29 Ocak 2008 tarihinde Hasançelebi’de düzenlenen toplantıda proje için şu bilgiler verilmişti: "Türkiye'de bulunan entegre demir çelik fabrikalarının yılık demir cevheri talebi yaklaşık 10.7 milyon ton olup, bunun 5 milyon tonunu peletlenmiş cevher oluşturmaktadır. Talep edilen peletlenmiş cevherin 1.3 milyon tonu Divriği'de bulunan Erdemir Madencilik tarafından karşılanmaktadır. Dolayısı ile diğer 3.7 milyon tonluk kısım ise yurtdışından karşılanmaktadır. Bu tesisin kurulması durumunda nakliye ile birlikte yaklaşık olarak ton başına 140 dolar olmak üzere yıllık toplam 280 milyon dolar döviz yurt içinde kalacaktır. Böyle bir yatırımın yapılması ülkemiz milli menfaatleri açısından çok önemlidir. İstihdamda ciddi bir artış yaşanacağı açıktır. Bu yatırım sayesinde kişi başına düşen milli gelirdeki artış yıllık 2.76 dolar olacaktır”
