Domuz gribinin bilinmeyenlerini Amerikan Hastanesi Klinik Laboratuvar'dan Dr. Erhan Palaoğlu ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Birsen Çetin anlattı.
Önceden sadece domuzlarda görülüyordu
Domuz gribi nedir?
Domuzlarda hastalığa yol açan bir mikrorganizma olan influenza tip A virüsünün (ortomiksovirüslerin) insanlarda oluşturduğu solunum yolu hastalığıdır. Virüs şimdiye kadar insanlarda hastalığa yol açmamakta, sadece domuzlarda görülmekteydi. Ancak, mikrorganizmadaki değişime bağlı olarak ortaya yeni bir formu (İnfluenza tip A H1N1) çıkmıştır ve solunum yolu ile özellikle yakın temas, öksürmek ve hapşırmak suretiyle insandan insana bulaşabilmektedir.
Kış aylarında görülen gripten (mevsimsel influenza) farkı nedir ?
H1N1, kış aylarında görülen grip etkeni ile benzer özelliklere sahiptir. Hastalığın bulaşma yolu ve belirtileri de benzerlik göstermektedir. Ancak, yeni H1N1 tipinde virüs; insanları, kuşları ve domuzları etkileyen bir genetik özelliğe sahiptir.
Domuzlarda hastalık en sık ne zaman görülmektedir ?
Domuzlar arasında salgınlar bütün yıl boyunca görülmekle birlikte ılımlı bölgelerde sonbahar ve kış aylarında görülme sıklığı artmaktadır. Bir çok ülke domuz topluluklarını domuz gribine karşı aşılamaktadır.
Domuz gribinin insan sağlığına etkileri nelerdir?
İnsanlar arasında domuz gribi enfeksiyonu, tek tek vakalar olarak ya da salgınlar halinde görülebilir. Klinik belirtileri gribe (mevsimsel influenzaya) benzerdir. Bunlar; ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük, genel vücut ağrısı, halsizlik ve bitkinlik şeklindedir. Ancak bazı vakalarda hiçbir belirti görülmezken, bazıları ölümle sonuçlanabilmektedir.
Domuz eti ve domuz ürünlerini yemek güvenli midir?
Domuz gribinin, usulüne uygun hazırlanan domuz eti veya diğer domuz ürünlerinin yenmesiyle bulaştığına dair bulgu yoktur. Domuz influenza virüsü, 70 ºC derece ısıtılınca ölmektedir.
Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edeceklerin neler yapması gerekiyor?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanmış seyahat kısıtlaması yoktur. Mümkün olduğunca kapalı ve kalabalık ortamlarda bulunulmaması, bulaşma riskini azaltacaktır. Solunum yoluyla bulaşan tüm hastalıklar için olduğu gibi, başta sabunla el yıkama gibi kişisel hijyen önlemlerini uygulamak son derece önemlidir. Gidilen ülkelerin yerel otoritelerinin öngördüğü tedbirlere uyulması ve gerektiği durumlarda basit cerrahi maske kullanılması hastalığın bulaş riskini azaltacaktır. Ayrıca grip belirtileri görüldüğünde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat olduysa ne yapmak gerekir?
Son iki hafta içinde hastalığın görüldüğü ülkelere ziyarette bulunmuşsanız ve başta 38 ºCden yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, vücutta ağrı, yorgunluk/ kırgınlık, baş ağrısı, üşüme, kusma ve ishal gibi grip benzeri belirtileriniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir. Böyle belirtiler sadece grip ya da domuz gribi hastalıkları sonucu ortaya çıkmaz. Zatürre, nezle, bronşit gibi başka birçok solunum yoluyla bulaşan hastalık da benzer belirtiler gösterebilir. Bu durumların ayırt edilebilmesi için en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gereklidir.
Çocuklarda acil tıbbi yardım gerektiren durumlar şunlardır:
Hızlı nefes alma ya da solunum güçlüğü
Mavimsi cilt rengi
Yeterince sıvı alamama
Uyanamama ya da uyaranlara cevap verememe
Huzursuzluk
Grip benzeri semptomlara ek olarak ateş ve şiddetli öksürük
Döküntü
Yetişkinlerde acil tıbbi yardım gerektiren durumlar şunlardır:
Solunum güçlüğü veya nefes darlığı
Göğüs ya da karın içinde ağrı veya basınç
Ani baş dönmesi
Konfüzyon
Şiddetli bulantı ve kusma
