Malatya Belediyesi'nin Ahmet Çakır başkanlığındaki yönetiminin, kentin toplu ulaşım sorununa çözüm projesi kapsamında, Türkiye'de ilk olarak devreye soktuğu, henüz Türkiye'de üretilmiş tek örneği olmayan, pazarlama amaçlı hazırlanan farklı animasyonlardaki görüntülerden başka fiziki görüntüsünün nasıl olacağı da bilinmeyen "trambüs"le ilgili yapılan ihalenin ardından, üretim taahhüdünde bulunan şirketle sözleşme imzalandı. Ulaşım uzmanlarının, şimdi artık kullanılmayan troleybüsten çok farklı olmadığını ve ulaşım sorununa çözüm olamayacağını ifade etmelerine ve bu konudaki tüm eleştirilere rağmen tercih edilen trambüsle ilgili olarak, sözleşme töreninde açıklama yapan ve soruları yanıtlayan belediye başkanı Çakır, bu tercih konusunda siyasi risk de dahil her türlü sorumluluğu üzerlerine aldıklarını söyledi. Çakır, "Bizden sonra nerelerin bu sisteme geçeceğini, örnek alacağını, yurt dışından onlarca şehrin gelip bu sistemi inceleyeceğini hep birlikte göreceğiz. Biz örneğiz, her şeye öncülük edeceğiz: Malatya farklı bir şehir bunu neden anlamıyorsunuz arkadaşlar? Biz neden herkesi takip edelim? Herkes bizi takip etsin." diye konuştu. İhaleyi alan şirketin temsilcisi Murat Bozankaya da, bir soru üzerine, bugüne kadar trambüs üretmediklerini söyledi.
"ELEŞTİRİLER HAKSIZ VE YERSİZ.."
Trambüs tercihi ve ihalesine ilişkin eleştirilere karşın, ihale 22 Nisan tarihinde yapılmıştı. Malatya Belediyesi'nin bir süre önce düzenlediği ihaleye tek katılımcı olan Bozankaya Otomotiv Makine İmalat, İthalat Anonim Şirketi’nin 19 milyon 784 bin 930,13 Euro teklif vermişti. Malatya Belediyesi, yoğun eleştiri ve tepkiler nedeniyle, ihale sonucunu uzun süre açıklamamış, ihalenin sonuçlandırıldığı 23 Mayıs'ta Belediye Başkan Yardımcısı Hasan Atay'ın bir soru üzerine yaptığı açıklamayla ortaya çıkmıştı. O tarihten sonra da Malatya Belediyesi'nden herhangi bir açıklama gelmemiş, Belediye Başkanı Çakır, sadece 2 hafta önce yapılan AKP toplantısında, bu konuyu konuşması arasında dile getirmişti.
İhaleden yaklaşık 2 ay sonra düzenlenen sözleşme imza töreninde Belediye Başkanı Ahmet Çakır, trambüs tercihlerini savundu ve ilginç iddialarda bulundu. Çakır şöyle dedi:
"Malatya’daki toplu taşımacılığı belli bir seviyeye getirmek, modern bir hale getirmek halkımızın modern ortamda ulaşımını sağlamak üzere bir çalışma başlattık. Temelde Malatya’mızda 80 civarında otobüs vardı ve ulaşım otobüslerle sağlanıyordu. Şu anda 142 otobüse çıkarttık. Ancak gelinen noktada bu otobüslerin şu anda trafiğe getirmiş olduğu yoğunluk hem de taşımış olduğu yolcu kapasitesi nedeniyle ihtiyaca cevap verememe, yaydığı karbonmonoksit, karbondioksit gazları nedeniyle çevreye verdiği zarar dolayısıyla biz yeni bir sistem arayışına girdik. Bu kapsamda birçok sistemi inceledik. Raylı sistemi inceledik, akülü sistemleri inceledik, doğalgaz sistemi ile çalışan otobüsleri inceledik, Malatya’ya neticede en uygun sistemin trambüs sistemi olduğuna karar verdik.
Trambüsün birçok avantajı var. Ulaşım maliyetleri açısından. Dörtte bir yakıt daha az yakıyor. Yüzde 75 tasarruflu. Çevre dostu. Karbondioksit ve karbonmonoksit gibi gazlarla çevreye zarar vermiyor. Çevre dostu bir ulaşım aracı. Karlı ve buzlu havada çok daha güvenilir olması. Yüksek çekiş ve tırmanma gücüne sahip olması. Motorlarının geliştirilerek ulaşımdaki sürekliliği sağlıyor olması, bakım onarım maliyetlerinin otobüslere göre çok daha düşük olması. Araç ömürlerine baktığımız zaman çok daha uzun ömürlü olması ve taşıdığı yolcu sayısının otobüse göre daha fazla olması. Bütün bu özellikleri ortaya koyduk ve şu an Türkiye’de ulaşımla ilgili bütün belediyelerin çok ciddi sorunları var. Ben bu sistemin Türkiye’ye belki yabancı ülkelere de örnek olacak bir proje olacağı kanaatindeyim. Bu Avrupa’da birçok şehirde kullanılıyor. Asya’da birçok gelişmiş şehirde trambüs sisteminin uygulandığını biliyoruz. Biz bu sistemi teknik arkadaşlarımızla yerinde inceledik. Araçların bakım onarım atölyelerinden güzergahlardaki turlarına kadar bütün çalışmaları detaylarıyla inceledik. Buradaki teknik arkadaşlarımıza ben gerçekten teşekkür ediyorum. Çünkü çok uzun bir çalışma yaptılar.
Türkiye’de ilk olması bazı endişeleri ve eleştirileri beraberinde getirdi. Ama biz bütün bu eleştirilerin tamamen haksız ve yersiz olduğu kanaatindeyiz. Çünkü yaptığımız çalışmalar detaylı incelemeler neticesinde sistemin herhangi bir dezavantajının olmadığını biz gördük. Malatya’mıza gerçekten bir standart, ulaşımda bir kalite ve konfor getirecek bir sistem olduğu kanaatine vardık.
Projemiz, Organize Sanayi Bölgesi’nden başlayarak üniversiteye kadar olan çevreyolu geçişinden devamla projenin ilk etabını şu anda ihale ettik. Emeksiz kavşağı ile üniversite arasında hem araştırma ve üniversitenin içinden geçerek, stadyumu içerisine alacak şekilde güzergah izliyor. Toplamda 24 km. Ben ilk etabın hayırlı uğurlu olmasını diliyorum. Projede 10 araç var. Firma iki aracı bize hibe edecek.
10 tane 24 metrelik aracımız ve iki araç daha körüklü olarak kendilerinden talep ettik. Burası Türkiye’ye örnek olacak bir proje olacak. Çünkü şehirler içerisinden çıkılmaz bir ulaşım maliyetinin altında eziliyorlar. Dolayısıyla bu ulaşım için bir çıkış noktası. Malatya’da başlayan bu sürecin Türkiye’nin bütün illerine dalga dalga yayılacağı kanaatindeyim. Bu vesileyle hem firmamızın bunu bir tanıtım reklam gideri olarak da ilk olması münasebetiyle böyle bir müjdeyi bekliyoruz.
ŞİRKET TEMSİLCİSİ: “HİÇ ÜRETMEDİK”!..
İhaleyi kazanan şirketin temsilcisi olarak imza törenine katılan Murat Bozankaya da, konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı:
"Şu anda bayağı bir heyecanlıyım. Onu söyleyim. Şu anda bizim yaptığımız şey Türkiye için ve sadece Türkiye için değil aynı şeyi Irak için Azerbaycan için konuşuyoruz. Aynı sistemi Berlin için konuşuyoruz. Malatya Belediyemizin Türkiye’de bir ilk olarak gerçekleştireceği trambüsü ve firmamızı tanıtmak istiyorum size. Türkiye, Avrupa ve Amerika’da faaliyetlerini yürütmekte olan Bozankaya firmamız çalıştığı sektörlerden birisi elektrikli CNG Gaz otobüsleri, dizel otobüsleri ve raylı sistem araçlarıdır. Şu anda çalıştığımız bu sistemlerden bir tanesi metro araçlarıdır. İstanbul’da bildiğiniz gibi yoğun bir şekilde metro araçları vardır. Ankara’da yine yapılmaktadır. Bizim beraber çalıştığımız ortak firmalarımız, partner dediğimiz firmalarımız MAN, Mercedes, KİPE gibi dünya çapında en iyi teknolojiye sahip olan şirketlerdir. Bunların kalite anlayışlarını ve disiplinlerimizi en iyi mühendislikle birleştirmekteyiz. Bozankaya Şirketler Grubu’nu farklı kılan bir diğer özellik ise bizim araçları komple ARGE’sini kendimiz yapmaktayız. 100’ün üzerindeki mühendisimiz yaklaşık 60 tanesi ARGE birimindedir. Yaptığımız işler sadece sistem sırf araç sistemi değildir aynı zamanda enerjide de yoğun olarak çalışmaktayız. Bu araçların yüzde 100 Türk mühendisleri tarafından yapılmasına çok dikkat ediyoruz. İki sene içerisinde Türkiye’ye vermekteyiz ve 2013 senesinde bantlarımız şu anda dolmuş durumdadır. Komple sisteme entegre etmiş durumdayız. Dün de Konya’da 60 tane CNG Gazlı otobüs ihalesine en iyi teklifi biz vermiş olduk. Ülkemizde Malatya gibi şehirler için geliştirilmiş olan trambüs, tramvay kapasitesindeki lastik tekerli elektrikli bir araçtır. Benzer araçlara göre yüzde 75’e kadar varan enerji avantajları vardır. Hangi şehre hangi aracın kullanılması gerektiğini şehirdeki ulaşımla ilgilenen arkadaşlarımız çok iyi bilir ve şehirlere göre değişik sistemler seçilir. Örneğin İstanbul’a da trambüs seçilir ama hangi kısmına hangi bölgesinde. İstanbul’un ana hatlarında metro araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır yan hatlarına çoğunlukla trambüs integre edilebilir. Metrobüs hattı bilhassa bu konu için çok önemli. Başka bir özelliği de bu araçların yüzde 10’a kadar meyli yokuşları problemsiz şekilde hatta yüzde 15’e kadar çıkabilecek kapasitedir. Tramvayla yüzde 6’lık bir meyilli yokuşu çıkabilirsiniz daha fazlasını çıkamazsınız. Başka bir özelliği bu araçların maliyet özellikleri. Bizim burada 2013 senesine hazırlanan Türkiye’ye de katkı sağlamak istediğimizden yatırımlarımız şu anda bayağı bir geniş şekilde Türkiye’ye yönlendirmiş d urumdayız. Bizim planımızda şu ana kadar yaptığımız son yatırımlar 15 milyon Euro’yu geçmiştir. Bugün sözleşmesini imzalayacağımız trambüsün ülkemize Malatya’ya hayırlı olmasını temenni ederim. Projeye katkısı olan herkese teşekkür ederim."
SORULAR VE YANITLAR..
Sözleşme töreninde yapılan açıklamalardan sonra Belediye Başkanı ve şirket temsilcisine çeşitli sorular yöneltildi.
Çakır ve şirket temsilcisinin sorulara yanıtları şöyle:
Soru: Ne zaman başlayacak çalışmalar?
Ahmet Çakır: Aylık olarak üniversiteye biz 400 bin TL’lik mazot alıyoruz. Ama trambüsle 100 bin TL’lik bir maliyetimiz olacak. 300 bin TL karımız olacak. Temelini birlikte atacağız. Firmamız her türlü alt yapı çalışmasını bu süre içerisinde yapmıştır. Bizim 330 gün süremiz var. Etaplar halinde araçların teslim edilmesi de şartnamemizde belli. Bizim tabi Bozankaya’dan isteğimiz sürecin bir ana önce mümkün olursa çok daha erken sürece çekilmesi. Çünkü biz orada zamanı çok kıstık. Firmamız da belki birkaç ekiple sahaya inmek zorunda.
Soru: Bugüne kadar ürettiğiniz tek bir trambüs var mı?
Murat Bozankaya: Hayır. Bozankaya olarak ürettiğimiz bir trambüsümüz yok. Ama bizim çalıştığımız firmalarla birlikte ürettiğimiz araçlar var. 10 yılın üzerinde bu sistemle ilgili çalışıyoruz.
Soru: Bütün itirazlara rağmen, milletvekilleri halkın itirazlara rağmen trambüsü hayata geçiriyorsunuz. Referandum yapılamaz mıydı? Çünkü toplumun büyük kesimi istemiyor. İkincisi sosyal ve kültürel yaşamımızı nasıl etkileyecek?
Ahmet Çakır: Arkadaşlar böyle bir yorum nerden çıktı. Bu sistemi Malatya hak ediyor. Modern ortamda seyahat etmeyi ulaşımının sağlanmasını hak ediyor. Biz bu yatırımı çok rantabl bulduk. Ben uzman arkadaşlarımızın da tutarlı bazı bilgilerle gelmesini, böyle sadece karalama laflarla emin olun ciddiye almıyoruz. Biz her kesimle görüştük. Bu sistemi iki yıldır konuşuyor ve tartışıyoruz. Herhangi bir olumsuzluk ve dezavantajı görmedik. Son derece onlarca şehre, Türkiye’ye örnek olacak bir proje. Toplu taşımada yeni bir ufuk olduğuna inanıyorum ve gönülden destek verdik. Çok inandığımız bir proje. Şu ana kadar yaptığımız en büyük proje diyebilirim. Belediyenin en büyük projesi. Bu projeyi de biz çok kısa bir süre içinde hayata geçireceğiz. Bir yıllık bir süre içerisinde tamamını bitireceğimiz bir proje.
Soru:Elektrikte yüzde 75 tasarruf sağlıyor dediniz. Madem tasarruf sağlıyor bu tasarruf ulaşım ücretlerine de yansıyacak mı?
Ahmet Çakır: Şu an değil ama ileriki süreçte bu haliyle vatandaşa olumlu olarak yansıyacak. Diğer hatlarda da trambüsün geçmesiyle birlikte toplu taşımanın getirdiği yük hafiflemiş olacak ve dolayısıyla bu da vatandaşın lehine olacak.
Türkiye’nin ilk trambüsü deniliyor. Anladığımız kadarıyla daha önceki adıyla bu traleybüs. Yani İstanbul, Ankara gibi şehirlerin kullanıp vazgeçtiği sistemden farklı olarak akü sisteminin olduğu ve birde o halatların inmesi. Daha önceki uygulamada görülen küçük aksaklıkların giderildiği bir sistem.
Soru: Tam olarak trambüs ve troleybüs arasındaki fark nedir?
Ahmet Çakır: İsme takılmayın arkadaşlar. İsmi hep beraber Troleybüs de koyabiliriz kayısıbüs de koyabiliriz. Şu anda Türkiye’de ilk kez uygulanan bir sistem ve buna isim verme hakkı bize aittir. İlk defa 24 metre araçlarla tek sistem. İhaleye bizden sonra Salzburg çıkıyor Zürih çıkıyor. Şu anda ihaleye en önce çıkan bir yer biziz. İlk kez 24 metre uzunluktaki araçlarla tek aks üzerinden alaşım sağlayan bir sistem. Ha bu sisteme farklı isimler verebiliriz. Trambus da diyebiliriz, Tebus da diyebiliriz, Elektriklibus da diyebiliriz. Bu çok takılacak bir konu değil. Arzu ediliyorsa Troleybüs de diyebiliriz. Sistemle ilgili geçmişteki sistemleri biz çok inceledik. Yokuşa geldiği zaman çekmediği, yolcu çok bindiği zaman çekmediği ifade edildi. Hattan çıktığı zaman yolda kaldığını, elektrikler düştüğü zaman çekimi düştüğü gibi. Ama bunlar eskiydi. Ama şimdiki araçlar otobüslerden çok daha güçlü. Elektrik kesildiği zaman da durmuyor ve hibrit motorlarla ve aküsüyle çalışıyor. Yani bu yeni bir sistem. Tamamen değişti.
Soru: Daha önce trambuslerin toplanma merkezinin Yimpaş’ın arkasındaki bir yer olduğu ve elektrik sistemlerinin de oraya kurulacağı açıklanmıştı ancak geçen hafta İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sayın Cemil Çelik, üniversitenin arkasındaki bir araziyi 5 yıllığına trambüslerin konaklaması için Malatya Belediyesi’ne verildiğini açıkladı. Öyle bir tesisin kurulmasının maliyeti ne kadardır? 5 yıl sonra üniversite vermezse ne olacak?
Ahmet Çakır: Orada bir sıkıntı yok arkadaşlar. Oraya ciddi bir yatırım yok. Orası bizim sadece atölye ve prefabrik yapılardan oluşan istasyonumuz olacak. Dolayısıyla orası tabi temel amaç 4-5 yıl içinde diğer hatların da tamamlanarak MAŞTİ’nin arka kısmında alanı oluşturmak veya OSB’de bir alan oluşturmak.
Soru: İstanbul, Ankara gibi şehirlerde kullanılan ve terk edilen, uzmanların demode ve pahalı dediği bir yatırımı Malatya’nın ufkunu açacak bir projeymiş gibi anlattınız. Projeyle alakalı bir yıl önce yaptığınız tanıtım toplantısından sonra geçtiğimiz aylarda bir ihale yaptınız ve ihalede rekabetin sağlanması koşuluna aykırı olarak tek katılımlı bir firmayla yaptınız. İhalede şeffaflık ilkesini de çiğneyerek bugüne kadar ihale sürecine ilişkin Malatya kamuoyuna bir açıklama da yapmadınız. Kapalı kapılar ardında sözleşmeyi imzaladığınızı sektöre yakın internet sitelerinden öğrendik. Uzmanların, partinize mensup ve ulaşım konusunda uzun yıllar İstanbul Belediyesi’nde görev alan milletvekilinin uyarılarını da dinlemediniz. Görevinizin bitmesine 7 ay gibi kısa bir süre kalmasına rağmen 50 milyon TL’lik bu ihaleyi onayladınız. Ve Türkiye’de bugüne kadar trambüs yapmamış, Türkiye’de bugüne kadar kullanılmamış, dolayısıyla ne tür sorunlar doğuracağı belli olmayan bir proje için Malatya’nın parasını harcamaya karar verdiniz. Bunu seçimden sonraya bıraksaydınız olmaz mıydı?
Ahmet Çakır: Bu sistem arkadaşlar, herkesin örnek alacağı bir sistem. Yasalar bize ne emrettiyse biz onu yaptık. Duyurular yaptık, ihaleye çıktık, davet yaptık, firmalar geldiler. Ama demek ki gözleri kesmedi. Her şey şeffaf ve ortada. Maliyeti ortada, araç fiyatları belli, yapım maliyeti belli. Ne KİK’e ayrı ne de ihale kanununa aykırı hiç bir şey yok. Herkes rahat konuşabilir, rahat ortamdır, ama benim en ufak bir endişem yok. Biz daha Mart’ın 29’una kadar buradayız ve bu bütçeyi biz yönetiyoruz. Son güne kadar vereceğimiz kararlardan da biz sorumluyuz. Dolayısıyla Malatya’nın menfaatine olabilecek inandığımız her konuya her türlü siyasi risk de dahil olmak üzere, bu halk için bu şehir için doğru neyse biz ona karar vermekten asla imtina etmeyiz. Bu da bu şehrin geleceği için, bırakın bu şehri şu an içinden çıkılmaz bir hale gelen toplu taşımanın tüm şehirlere örnek olacak bir proje. Bunu net bir şekilde söylüyorum. Bizden sonra nerelerin bu sisteme geçeceğini, örnek alacağını, yurt dışından onlarca şehrin gelip bu sistemi inceleyeceğini hep birlikte göreceğiz. Biz örneğiz, her şeye öncülük edeceğiz: Malatya farklı bir şehir bunu neden anlamıyorsunuz arkadaşlar? Biz neden herkesi takip edelim? Herkes bizi takip etsin.
HABER: malatyahaber.com- Malatya'ya Bakış ÖZEL
