Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesiyle ilgili olarak bugün gerçekleştirilecek olan referandumda, Malatya il genelinde toplam 498 bin 639 seçmen oy kullanacak.
Malatyada oylama Pazar sabahı 07.00de başlayadı ve 16.00da sona erecek. Sandık başına gidecek seçmenler, anayasa değişikliğini onaylamaları halinde Evet, onaylamamaları halinde ise Hayır oyu verecekler. Evet oyu verecekler, "Evet" ya da "Tercih" yazan mührü oy pusulasının beyaz renkli tarafına, Hayır oyu verecekler ise aynı mühürleri oy pusulasının açık kahverengi tarafına basacaklar.
DEĞİŞİKLİĞİN İÇERİĞİ..
HSYK ve Anayasa Mahkemesinin yapısı değişiyor. Meslekten atılan hâkim ve askerler için dönüş yolu. Yargı kamu yararı gerekçesiyle karar alamayacak.
TÜRKİYE, yapılacak referandumda 26 maddelik Anayasa paketiyle yargı başta olmak üzere bazı alanlardaki köklü değişiklikler için karar verecek. Paketin en somut ayaklarını Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) ile Anayasa Mahkemesinin yapısının değiştirilmesi, yargı organlarının kamu yararı gerekçesiyle karar veremeyecek olması, ordudan atılan askerler ile meslekten çıkarılan hâkim ve savcılara dönüş yolunun açılması oluşturuyor. Kişisel verilerin toplanması da ilk kez Anayasaya girecek. 12 Eylül döneminin dokunulmazlık zırhını kaldıran hükmün fiilen uygulanıp uygulanmayacağı tartışmalı. 7nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile hayatta olan diğer Milli Güvenlik Konseyi üyeleri Tahsin Şahinkaya ve Nejat Tümerin zaman aşımı, aleyhe hükmün geriye işlemezliği ve yaş itibariyle ceza ehliyetini kaybetmeleri gerekçeleriyle yargılanmamaları büyük olasılık.
Referandum paketinin içeriği özetle şöyle:
Madde 1: Kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler, şehitlerin dul ve yetimleri ile gazilere yapılacak pozitif ayrımcılık, eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacak.
Madde 2: Vatandaşların kişisel verileri yasaya uygun olarak toplanacak. Meclisten yeni bir yasa çıkarılacak. Vatandaş, hakkındaki verilerin silinmesini isteyebilecek.
Madde 3: Yurt dışına çıkış yasağı hâkim kararıyla konabilecek. Askerlik durumu, vergi borcu nedeniyle çıkış yasağı konulamayacak.
Madde 4: Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı koruyucu önlemleri almakla yükümlü olacak.
Madde 5: İşçiler, aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olabilecek.
Madde 6: Memurların toplu sözleşmesinde son karar sahibi Bakanlar Kurulu değil, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu olacak. Sözleşmenin emeklilere yansıtılması yasayla düzenlenecek.
Madde 7: Grevde iş yerinde oluşan zarardan sendika sorumlu olmayacak. Siyasi amaçlı grev, dayanışma grevi, genel grev, işi yavaşlatma ve direnişte anayasal engel olmayacak.
Madde 8: TBMM Başkanlığına bağlı Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak. İdareyle ilgili şikâyetler yargıya taşınmadan uzlaşmayla çözülmeye çalışılacak.
Madde 9: Partinin kapatılmasından sorumlu tutulup yasaklanan milletvekili, bağımsız olarak dönem sonuna kadar TBMM üyeliğine devam edebilecek.
Madde 10: TBMM Başkanı ilk seçiminde 2 yıl, sonra dönem sonuna kadar görev yapacak.
Madde 11: İdare mahkemeleri ve Danıştay, yerindelik denetimi yapamayacak, kamu yararı gerekçesiyle karar alamayacak. Yüksek Askeri Şûra kararıyla ordudan ilişiği kesilen subaylar, yargıda hak arayabilecek. Terfi işlemleri ve kadrosuzluk nedeniyle albaylıktan veya generallikten emekliye ayrılanlar geri dönemeyecek.
Madde 12: Memurların özlük hakları toplu sözleşmede düzenlenebilecek.
Madde 13: Memurlar, disiplin cezalarını yargıya götürebilecek.
Madde 14: Adalet Bakanlığındaki iç denetçiler, adalet hizmetlerini ve savcıları denetleyecek. İnceleme ve soruşturmaları adalet müfettişleri yapacak.
Madde 15: Anayasal düzene karşı suç işleyen, darbe yapan veya darbe girişiminde bulunan askerler, sivil mahkemelerde yargılanacak. Siviller, sadece savaş halinde askeri mahkemelerde yargılanabilecek.
Madde 16: Anayasa Mahkemesi 17 üyeden oluşacak. TBMM, Sayıştay ve baroların göndereceği adaylar arasından 3 üyeyi seçecek. 14 üyeyi ise Cumhurbaşkanı atayacak. Cumhurbaşkanı, 4 atamayı doğrudan yapacak. Bu isimler, üst kademe yöneticileri, avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az 5 yıl deneyimli Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından olacak. Kalan 10 üyeden 3ü Yargıtaydan, 2si Danıştaydan, 1i Askeri Yargıtaydan, 1i Askeri Yüksek İdare Mahkemesinden, 3ü YÖKün göstereceği öğretim üyelerinden seçilecek.
Madde 17: Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilecek. 65 yaşını dolduran emekliye ayrılacak.
Madde 18: Olağan yargı yollarını tüketen kişiler AİHMden önce Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapabilecek. TBMM Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları da görevleriyle ilgili suçlamalarda Yüce Divanda yargılanacak.
Madde 19: Anayasa Mahkemesi 2 daire ve Genel Kuruldan oluşacak. Anayasa maddelerinin iptaline ve partilerin kapatılmasına 17 üyeden en az 12sinin oyuyla karar verilebilecek.
Madde 20-21: Askeri Yargıtay da dahil olmak üzere askeri hâkimler karar verirken askerlik hizmetlerinin gereklerini gözetmeyecek.
Madde 22: HSYK 22 asil ve 12 yedek üyeden oluşacak, 3 daire halinde çalışacak. Adalet Bakanı Kurulun başkanı, Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun doğal üyesi olarak kalacak. 4 üyeyi Cumhurbaşkanı hukukçular ve avukatlar arasından atayacak. Yargıtaydan 3 üye, Danıştaydan 2 üye, Türkiye Adalet Akademisinden 1 üye seçilecek. 7 üye birinci sınıf adli yargı hâkim ve savcılarından, 3 üye birinci sınıf idari hâkim ve savcılardan olacak. Meslekten çıkarılan hâkim ve savcılar yargıya başvurabilecek.
Madde 23: Ekonomik ve Sosyal Konsey anayasal kurum olacak.
Madde 24: 12 Eylül 1980 darbesini yapanlar ile darbe döneminin karar organları ve tüm işlemleri yargıya götürülebilecek.
Madde 25-Geçici Madde 18: Anayasa Mahkemesinin mevcut üyeleri, 65 yaşına kadar görevlerini sürdürecekler. Bireysel başvurular 2 yıl sonra başlayacak.
Geçici Madde 19: HSYK, 30 gün içinde yeni hükümlere göre yapılandırılacak.
Madde 26: Paketin tümüyle oylanması.