Hükümetin ekonomik alanda uyguladığı Büyük ölçekli firmaları koruma politikasının yanı sıra son üç yıldır yaşanan ekonomik kriz, komisyoncu-kabzımal gibi tüccarlarla, market-manav ve seyyar satıcı esnafını karşı karşıya getirdi. Komisyoncular, yaşanan ekonomik krize karşı ayakta durma ve veresiye satışın önüne geçme amacı ile şirket kurdu ve bu şirket aracılığı ile sürümü olan bazı ürünleri belirledikleri komisyoncuların dışında satışına yasak getirdi. Sayıları yaklaşık elli civarında olan Malatya Sebze ve Meyve Komisyoncularının ezici çoğunluğu alınan karara uydu. Uygulama karşısında şaşkına dönen Market, manav ve seyyar satıcı esnafı, başta bağlı oldukları meslek odaları olmak üzere kapı-kapı çözüm aramaya başladılar.
Komisyoncular; Market, manav ve seyyar satıcı esnafı genellikle borçla alış veriş yapıyorlar. Bunların büyük bir çoğunluğu borçlarını zamanında ödemiyor. Bu nedenle zor durumda kalıyoruz derken, Market, manav ve seyyar satıcılar ise Komisyoncuların kurdukları birliktelik, bizleri çok zor durumda bıraktı. Sürümlü ve tüketiciler için olmazsa olmaz olan bazı sebze ve meyvelerde tekel oluşturuldu. Bu ürünler 5-6 komisyoncuda tek fiyat ve peşin olarak satışı yapılıyor. Bizler gibi sermayesi küçük esnafı yok etmek istiyorlar. Büyük sermayeli ve de çoğunluğunun patronajı Malatya merkezli olmayan süper marketlerin ekmeğine yağ sürüyorlar. Şöyle ki fiyatlar her yerde aynı olsa buna razıyız. Örneğin bu kapsamdaki bir ürünü komisyoncudan 2 liraya alıyoruz, vergi-harç- rüsum gibi giderleri ekleyip 2.8den satıyoruz. Bizim onlarla rekabet etme şansımız hemen hemen hiç yok. Çoğunluğumuzun kayıtlı olduğu Esnaf ve Sanatkâr Odaları (ESOB) yönetimi de sorunlarımızı görmezden geliyor. Ne yapacağımızı şaşırdık. Kent merkezine il dışı merkezli marketlerin açılmasına izin verilmesi ile raf ürünlerinde darbeyi yemiştik. Bizim kabzımallarda uygulamaya başladıkları bu yöntem sonucunda tezgah ürünlerinde de ikinci bir darbeyi yiyoruz. Onların Ticaret ve Sanayi Odası gibi güçlü örgütleri var ve de güç sahipleri. diye dert yandılar. Esnaflar, ESOB'un kendilerine "etkili" bir biçimde sahip çıkmasını istediler.
Malatya halinde dükkânları bulunan komisyoncular ise Halde 50 civarında işyerimiz var. Son üç yıldır işlerimiz hep geriye gidiyor. İlimizde önemli miktarda sebze ve meyve hale girmeden tüketiciye ulaşıyor. Yani hale ürün girişi azaldı. Bunun sonucu olarak 5-6 işadamımız işyerini terk etti, yarıdan fazlası ise borç içinde yüzüyor. Utanma pazar dükkânını açıp kapatıyor. Yani çok mağdur durumdayız. Manav-market- seyyar satıcı esnafı sırtımızdan para kazanıyorlar ama borçlarını zamanında ya da hiç ödemiyorlar. Bizim de dayanacak gücümüz kalmadı. Şimdilik çözüm olarak bu yöntemi bulduk.diye konuşuyorlar.
DERLEYEN: Yaşar KARAASLAN
