CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, kayısı ve üreticilerin sorunlarını dile getirdi. Ağbaba, hükümeti eleştirerek, "Sizin büyük projeleriniz, büyük hedefleriniz var. O projeler, o hedefler o kadar büyük ki içinde Malatya hatta Türkiye bile kayboluyor. Kayısı üreticisi mikroskopla bile gözükmüyor."dedi.
Ağbaba, konuşmasında şunları söyledi.
Pek çoğunuz için kayısı sıradan bir meyvedir. Ancak bir Malatyalı için kayısının bir meyve olmasından öte anlamları vardır.
Çoğu Malatyalının kayısıdan başka geçim kaynağı yoktur. Bu insanlar için kayısı her gün tüketilen ekmektir, her gün gidilen yoldur. Okul parasıdır, hastane masrafıdır. Gelecek yılın umudunu bir kez daha yeşertecek mazottur, gübredir, ilaçtır. Bu insanlar için kayısı hayattır, onların yürekleri kayısı ile atar, umutları kayısı ile çiçek açar.
Üreticiler, ağaçlarına bir yıl boyunca kendi çocuğu gibi bakarlar. Alın terlerini toprağa dökerler ve şansları yaver giderse, bir yılın sonunda Malatya köylüsünün çoğu, ancak bizlerin bir aylık maaşı kadar gelir elde ederler.
Kayısı Türkiye’nin ve dünyanın her köşesinde talep edilen ve severek tüketilen mucizevi bir üründür. Ama üreticisi mağdurdur. Ne yazık ki tarlada yaş kayısının fiyatı 20 kuruşa düşüyor. Ama marketlerde 5-6 liraya satılıyor. Kuru kayısı üreticiden 1 liraya alınıyor, 15-20 liraya satılıyor. Yani kayısı, Malatya’dan yok pahasına alınıyor, Türkiye’ye ateş pahasına satılıyor. İhraç ediliyor, devlet milyonlarca dolar kazanç sağlıyor; ama çiftçi bu rant çarkını kırıp kendi hakkını alamıyor. İşte bu kayısının felaketi, çiftçinin sefaleti oluyor. Kayısı üreticisi günden güne yoksullaşıyor, onlar cefa çekiyor, birileri sefa sürüyor.
Kayısıyı felaketten, çiftçiyi sefaletten kurtarmak için çok basit önlemler yeterli olacaktır.
Devlet kayısıya destek vermelidir. Bir yıldan beri kayısıya destek diye diye dilimizde tüy bitti; ama hükümetin kılı bile kıpırdamadı. Sadece başbakan desteğini açıkladı; o da Malatya halkı ile alay edercesine kayısıyı yiyerek destekleyeceğini söyledi.
Kayısı üreticisine faizsiz kredi verilmelidir. Üretici, sizden sadaka, bağış veya bahşiş beklemiyor. Vergisini verdiği, askerliğini yaptığı, milli ekonomisine katkıda bulunduğu devletinden borç istiyor. Peki, siz ne yapıyorsunuz? Çiftçinin zor durumundan yararlanıp, yüksek faizli kredi veriyorsunuz. Aslında bir nevi tefecilik yapıyorsunuz.
Taban fiyat uygulaması başlatılmalıdır. Daldaki altının, pazarda pula dönmemesi için taban fiyatı belirlenmelidir. Üreticinin zararı önlenmelidir.
Sulama sorunu çözülmelidir. Verimin ve kalitenin artması için sulama şarttır. Bunun için hükümet, gerekli çalışmayı yapmalı ve bazı bölgelerdeki kanalizasyon suyuna olan mahkûmiyete bir son vermelidir.
Kayısının endüstriyel üretim süreci desteklenmeli. Bu amaçla tesis kurulmalıdır.
Üreticiye vergisiz mazot verilmelidir. Dünyanın en pahalı mazotunu tüketmenin bedelini iliklerinde hisseden üreticinin sırtındaki devlet yükü, vergi kamburu kaldırılmalıdır.
Kayısının üretim ve pazarlama sürecini takip eden düzenleyen özerk bir kurum oluşturulmalıdır. Böylelikle kayısı piyasanın, tefecinin insafından kurtulmuş olacaktır.
Bu basit önlemlerle ve desteklerle Malatya’da kayısı sorunu diye bir şey kalmayacaktır. Üretici alnının terinin karşılığını alacaktır. Ama bu basit önlemler, sizin için çok çok basit olduğu için bunları yapmayacaksınız. Sizin büyük projeleriniz var.
IMF’ye beş milyar dolar verirsiniz. Ama Malatyalı üreticiye beş bin lira vermezsiniz.
Suriye’deki savaşı ölümüne desteklersiniz. Ama Kayısıyı desteklemezsiniz.
Pırlantadan vergiyi kaldırırsınız. Ama mazota vergi üstüne vergi vurursunuz.
Almadığınız doğalgazın parasını ödersiniz. Ama kayısı alımı yapmazsınız
Ankara’dan Lazkiye’ye silah yolu yaparsınız. Ama Karakaya Barajından Battalgazi’ye su yolu yapmazsınız.
Kürecik’te Emperyalizme hizmet tesisi kurarsınız. Ama Malatya’da kayısı işleme tesisi kurmazsınız.
Seçim gelince canım cicim kayısı dersiniz ama seçimden sonra kayısıyı yiyerek desteklersiniz.
Sizin büyük projeleriniz, büyük hedefleriniz var. O projeler, o hedefler o kadar büyük ki içinde Malatya hatta Türkiye bile kayboluyor. Kayısı üreticisi mikroskopla bile gözükmüyor.
