SON DAKİKA
SON DEPREMLER

''İptal Elazığ'a Yaradı''

A- A+ PAYLAŞ

Anayasa Mahkemesi'nin, illerin çıkaracağı milletvekili sayılarını etkileyen iptal kararının iki ili etkilediği, Bayburt'un azalan milletvekili sayısının Elazığ'a eklendiği bildirildi.

Radikal Gazetesi'nde Tarhan Erdem, konuya ilişkin şunları yazdı:

"Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçen ay, illerin 2010 sonu nüfuslarını açıklamıştı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) önümüzdeki seçimlerde illerin çıkaracağı milletvekili sayısını, bu sayılarla hesaplayıp ilan edecekti.

YSK milletvekilleri sayısını açıklamadan, Anayasa Mahkemesi’nin kararı çıktı. Bu kararla, 2009 yılı sonlarında (22. Ekim) Milletvekili Seçimi Kanunu’na eklenen “nüfusu iki milletvekili çıkarmaya yetmeyen iller, artık nüfus sıralamasında da milletvekili sayısını ikiye çıkaramazsa, önce iki milletvekili çıkaramayan illere ikinci milletvekili verilir” ibaresinin iptal edildiği anlaşılıyor.

Bayburt’tan Elazığ’a
Bu karar, gerçekte sadece iki ilin milletvekili sayısını değiştirdi. Karar olmasaydı, Bayburt 2 milletvekili çıkaracaktı, bu karardan sonra 1 milletvekili seçecektir. Bayburt’ta azalan milletvekilliği, Elazığ’a gidecek; Elazığ’ın eski hesaba göre 3 olan milletvekili sayısı, 4’e çıkacaktır.

Bazı haber kanalları, 2010 nüfus sonuçlarına göre zaten değişecek olan milletvekilleri sayısını dikkate almadan, 2007’ye göre milletvekili sayısı değişimini Anayasa Mahkemesi kararına bağladılar. Anayasa Mahkemesi kararı olmasa da örneğin İstanbul’un milletvekili sayısı 70’ten 85’e çıkacak; Konya’nın milletvekili sayısı 16’dan 14’e inecekti.

Mahkemeden sessiz sedasız iptal
Anayasa Mahkemesi küçük illerin en az iki milletvekili ile temsil edilmesine olanak sağlayan yasa maddesini “Temsilde adalet ilkesine aykırı” olduğu gerekçesiyle iptal etti. Karar 12 Haziran’daki seçimlerde uygulanacak.

2007’deki genel seçimlerde Türkiye nüfusu ile illerin nüfusları dikkate alındığında tek milletvekili olan il yoktu. Ancak Adrese Dayalı Nüfus sistemine geçildikten sonra, Türkiye’nin nüfusu artarken, bazı illerin nüfusunun düştüğü anlaşıldı. Bunun üzerine harekete geçen AKP, tek bir milletvekiliyle temsil edilecek ilin milletvekilinin ölümü veya milletvekili yeterliliğini kaybetmesi ihtimalini de dikkate alarak, 2009’da Milletvekili Seçim Kanunu, değiştirdi. Yeni kanunda, seçim çevreleri ve çıkaracağı milletvekili sayısını düzenleyen maddeye “Nüfusu iki milletvekili çıkarmaya yetmeyen iller, artık nüfus sıralamasında da milletvekili sayısını ikiye çıkaramazsa, önce iki milletvekili çıkaramayan illere ikinci milletvekili verilir” hükmü eklendi.

CHP, söz konusu düzenlemenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. CHP , düzenlemenin ‘eşit oy’ ve ‘temsilde adalet’ ilkelerine aykırı olduğu için iptal edilmesini istemişti.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal başvurusunu geçen hafta perşembe günü görüştüğü ve söz konusu düzenlemeyi ‘temsilde adalet’ ilkesine aykırı bularak iptal ettiği ortaya çıktı.

YSK, 2010’da, yasal değişikliği dikkate alarak mevcut hesaplama sistemini ‘en az iki milletvekili’ koşuluna uyarlamıştı. Buna göre İstanbul’da bir milletvekili 158 bin oyla seçilecekken, Bayburt 74, Tunceli 76, Ardahan 105 ve Kilis 123 bin nüfusla ikişer milletvekili seçecekti. İptal kararı eski düzene dönülmesiyle sonuçlanacak."

HESAP NASILDI?
Yüksek Seçim Kurulu, Mart 2010′da adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre ve TBMM’nin kabul ettiği milletvekili seçim kanuna göre, illerin çıkaracağı vekil sayılarını belirleyerek açıklamıştı. Yüksek Seçim Kurulu’nun, Anayasa Mahkemesi’nin Milletvekili kanununu bozmadan önceki, her ile en az iki vekil düşecek şekilde yaptığı hesap şöyleydi;

Adana 14, Adıyaman 5, Afyonkarahisar 6, Ağrı 4, Amasya 3,Ankara31, Antalya 13, Artvin 2, Aydın 7, Balıkesir 8, Bilecik 2, Bingöl 3, Bitlis 3, Bolu 3, Burdur 3, Bursa 17, Çanakkale 4, Çankırı 2, Çorum 4, Denizli 7,Diyarbakır11, Edirne 4, Elazığ 5, Erzincan 2, Erzurum 6, Eskişehir 6, Gaziantep 12, Giresun 4, Gümüşhane 2, Hakkari 3, Hatay 10, Isparta 4, Mersin 12, İstanbul 84, İzmir 26, Kars 3, Kastamonu 3, Kayseri 9, Kırklareli 3, Kırşehir 2, Kocaeli 11, Konya 14, Kütahya 5, Malatya 6, Manisa 10, Kahramanmaraş 8, Mardin 6, Muğla 6, Muş 4, Nevşehir 3, Niğde 3, Ordu 6, Rize 3, Sakarya 7, Samsun 9, Siirt 3, Sinop 2, Sivas 5, Tekirdağ 6, Tokat 5, Trabzon6, Tunceli 2, Şanlıurfa 11, Uşak 3, Van 8, Yozgat 4, Zonguldak 5, Aksaray 3, Bayburt 2, Karaman 2, Kırıkkale 3, Batman 4, Şırnak 4, Bartın 2, Ardahan 2, Iğdır 2, Yalova 2, Karabük 2, Kilis 2, Osmaniye 4, Düzce 3
Toplam 550 .

TÜİK, 2007 yılında adrese dayalı kayıt sistemine göre nüfus sayımı yapmıştı. Ancak bu sayımın ilanı, 2007 yılı genel seçimlerine yetişmediği için, Yüksek Seçim Kurulu seçmen sayısını ve illere göre milletvekili dağılımını 2000 yılı nüfus sayımına göre yapmıştı. O dönemde genel seçimin 7 yıl önceki nüfus bilgisiyle yapılması büyük tartışmaya sebep olmuştu.

ANAYASA MAHKEMESİ OY BİRLİĞİ İLE İPTAL ETTİ

Milletvekili seçim kanununda yapılan değişiklikle, nüfusu ne olursa olsun Türkiye’deki her ilin en az iki milletvekili çıkarması kanunlaşmıştı. AncakCHPbu kanunu Anayasa Mahkemesi’ne götürdü ve mahkeme, milletvekili seçim kanununun, her ilin nüfusuna bakılmaksızın en az 2 milletvekili çıkarmasını içeren maddesini oy birliği ile iptal etti.

MAHKEMENİN İPTALİ NE ANLAMA GELİYOR?

Mahkemenin iptal ettiği kanunla, Türkiye’nin en düşük nüfuslu beş ili, Haziran seçimlerinde iki milletvekili çıkarmayı beklerken, sadece tek milletvekili çıkaracak.

Bu iller şöyle: Gümüşhane, Bayburt, Kilis, Ardahan ve Tunceli.

Anayasa Mahkemesi’nin aldığı karar uyarınca, Haziran seçimleri öncesinde illere düşen milletvekili hesabı şöyle yapılacak:

TBMM’de bulunan 550 milletvekilliğinin 81′i, her ile bir milletvekili düşecek şekilde dağıtılacak. Kalan vekil sayısı olan 469 ise Türkiye’nin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen son nüfus sayısına bölünecek. Çıkan sayıya göre, milletvekillikleri illere göre dağıtılacak.

HESAP SOMUT OLARAK ŞÖYLE YAPILACAK:

TUİK Aralık ayında yaptığı açıklamaya göre, Türkiye’nin 2010 yılı nüfusu 73 milyon 722 bin 988 kişi.

Bu rakam, her ile birer vekil dağıtıltıldıktan sonra kalan 469 sayısına bölünecek. Böylece milletvekili olmak için gerekecek oy sayısı belirlenecek. Bu sayı 157 bin 191. Yani, her 157 bin kişiye bir vekil düşecek.

Oysa Türkiye’nin en az nüfusuna sahip olan şehirleri, Gümüşhane (129 bin 618), Tunceli (76 bin 699), Bayburt (74 bin 412), Kilis (123 bin 135) ve Ardahan (105 bin 454) ikinci vekili çıkaramayacaklar.

Bunun yerine, İstanbul, Ankara gibi göç alan dolayısıyla da nüfusu artan illerin vekil sayısı artacak.

UYARI: Sitemizde çoğunlukla muhabir arkadaşlarımızın imzalarıyla ya da mensubu oldukları basın kuruluşları kaynak belirtilerek yayınlanan üstteki haber benzeri araştırmalar, haberler, röportajlar, maalesef “emek hırsızı” –özellikle de biri sürekli olmak üzere- sözde bazı internet yayıncıları tarafından, ya aynen ya da küçük bazı değişiklikler yapılarak, kendi özel araştırmaları ya da haberleriymiş gibi kendi yayın organlarında yayınlanabilmektedir. Haber kaynağıyla ya da araştırmasıyla, istihbaratıyla uzaktan yakından ilgisi olmayan, sadece gerçek gazetecilerin ‘kamuoyunun bilgisine sunulmuş’ emeğinin üzerine ‘çöküp’, gazetecilik- habercilik yaptıklarını zanneden ve böylece kamuoyunu da aldatanların bulunduğuna bir kez daha dikkat çekerken, söz konusu unsurları da ‘gerçek gazetecilerin emeğini çalmamaları’ konusunda uyarıyoruz.
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmayacaktır.

Yorum yazın

İsim yazmalısınız
Doğru bir email yazmalısınız
Yorum yazmalısınız