Malatya'da 27-29 Nisan günleri arasında düzenlenen "Malatya ve Çevre İlleri Maden Potansiyeli Sempozyumu" ile ilgili olarak Yürütme ve Düzenleme Kurulu tarafından bir sonuç bildirisi yayınlandı ve "Malatya ve yakın çevresi, jeolojik yapısının özelliği nedeniyle, metalik madenler, endüstriyel hammadde ve enerji hammaddeleri bakımından ülkemizin en önemli bölgelerinden bir tanesidir." denildi.
SONUÇ BİLDİRGESİ..
İnönü Üniversitesi'nde gerçekleştirilen, Pazar günkü bölümüne Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın da katıldığı sempozyumun sonuç bildirgesi şöyle açıklandı:
"MTA Genel Müdürlüğü, Malatya Orta Anadolu IV. Bölge Müdürlüğü, Malatya Valiliği, İnönü Üniversitesi, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, Malatya Belediyesi ve Fırat Kalkınma Ajansı tarafından 27-29 Nisan 2013 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen sempozyumda, Malatya ve çevre illerin maden potansiyeli ve bu kaynakların ülke ve Malatya ekonomisine kazandırılmasının önemi tartışılmıştır.
Sempozyum; gerek bölgesel gerekse ulusal kapsamlı 2 adet çağrılı konuşma, 25 adet bildiri sunumu, 2 adet panel ve ardından yapılan teknik geziyle tamamlanmıştır. Bildiri sunumlarında ana başlıklarıyla; Türkiye maden potansiyeli, Malatya, Adıyaman, Elazığ, Kahramanmaraş illerinin maden potansiyelleri, stratejik madenler, endüstriyel hammaddeler, cevher zenginleştirme, yeni maden kanunu, ÇED uygulamaları, madencilik sektöründeki teşvikler, depremsellik, kent planlaması gibi konular ele alınmıştır. Ayrıca düzenlenen panellerde Türkiye madenciliğinin ekonomik önemi ve gelişimi üzerinde önemli değerlendirme ve tespitlerde bulunulmuştur. Sempozyumun son gününde (29 Nisan) ise Malatya ilindeki demir yataklarına (Deveci, Hasançelebi, Karakuz) teknik gezi düzenlenmiş ve geziye akademisyenler, öğrenciler ve sektör temsilcileri yoğun ilgi göstermiştir. Yaklaşık 80 kişilik bir grubun katılımıyla teknik gezi amacına uygun bir şekilde gerçekleşmiştir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız başta olmak üzere, Malatya Valisi Vasip Şahin, Elazığ Valisi Muhammer Erol, TBMM Bilim Sanayi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Malatya Milletvekili Mücahit Fındıklı, Malatya Milletvekili Ömer Faruk Öz, Malatya Milletvekili Cemal Akın, İnönü Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Cemil Çelik, Malatya Belediye Başkanı Ahmet Çakır, Elazığ Milletvekili Şuay Alpay, Elazığ Belediye Başkanı Süleyman Selmanoğlu, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Nevzat Kavaklı, MTA Genel Müdürü Mehmet Üzer, AK Parti İl Başkanı Bülent Tüfenkçi, Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hasan Hüseyin Erkoç ve TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası ikinci başkanı Hüseyin Alan ile çok sayıda bürokrat, akademisyen, özel sektör temsilcileri ve halk topluluğu katılmıştır.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız konuşmasında; Türkiye’nin maden çeşitliliği açısında dünyada ilk 10 ülke içerisinde, maden üretiminde ise 28. sırada olması konusunda bir dengesizlik olduğunu ve bu durumu düzeltmeye yönelik çalışmalar yaptıklarını, arama ruhsatlarının bir kesim tarafından istismar edildiğini ve hızlıca bunun önüne geçip, kanun ve düzenlemeler yapıldığını böylece gerçek işletmecilerin önünün açıldığını belirtmiştir. Sondajla alakalı olarak 10 yıl öncesine göre yapılan sondaj miktarlarının şu anda 11 katına çıktığını, Türk Petrol Yasasını değiştirerek özel sektörün sismik arama yapabileceğini ve bu bağlamda uluslararası sermaye ile beraber uluslararası proje şirketlerinin yer almasını sağladıklarını, Maden ihracatının 10 yıl önce 700 milyon dolar civarında olduğunu ve bugün 4 milyar doları geçtiğini belirterek, 2013 yılı hedefinin 20 milyar dolarlık bir maden ihracatına ulaşmak olduğunu ifade etmiştir.
Malatya Valisi Vasip Şahin konuşmasında; Malatya’nın da aynen diğer dört il gibi önemli maden yataklarına sahip bir il olduğunu belirtirken, bunların yer üstüne çıkarılıp değerlendirilmesi gerektiğini, Türkiye’nin madencilik sektöründe de hızlı adımlarla ilerlediğini ve bunu ekonomik zenginliğe çevirebilme imkânına sahip olduğunu belirtmiştir. Madeni üretmek, zenginleştirmek, son mamul haline getirmek ve netice itibariyle stratejik güç olmanın önemli olduğunu ve bunun tek başına değil de havza bazlı projelerle sürdürmek gerektiğini ayrıca ifade etmiştir.
Malatya Milletvekili M. Mücahit Fındıklı ise konuşmasında; Malatya’nın stratejik ilerlemesi oluşturulurken madenciliği ana strateji haline getirdiklerini ifade ederek, bu alandaki teşvikleri, maden konusundaki yatırımları, stratejileri ve bölge maden çalışmaları konusunda bilgiler sunmuştur. Yakın iller arasında da paylaşım doğrultusunda bir güçlenme olmasını temenni etmiş, sempozyumdaki bilgilerin rapor haline geleceğini ve komisyon olarak bundan faydalanacaklarını belirtmiştir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Nevzat Kavaklı konuşmasında; sempozyumun, ülke madenciliğine katkı sunması temennisini dile getirirken, maden arama çalışmaları esnasında hayatını kaybeden tüm madencilere rahmet dilemiştir. Ülkenin yer altı kaynaklarının önemine vurgu yaparak, doğrular etkin bir şekilde izah edilmeli ve madenciliğin önemi iyice yerleştirilmelidir dedikten sonra, yeraltı kaynaklarının yer üstüne çıkarılmasının refahı artıracağını, zengin yeraltı kaynaklarının korunması gerektiğini belirterek bu gibi konularda devam eden benzer çalışmalar ile sempozyumun bölge madenciliğine katkı sunması temennisinde bulunmuştur.
Maden Tetkik Arama Genel Müdürü Mehmet Üzer ise yaptığı konuşmasında, Malatya kentinin madenin merkezi olduğunu belirterek Hasançelebi demir yatağının önemine vurgu yapmış, demirin diğer metallerle birlikte ekonomiye mutlaka kazandırılması gerektiğini, ödeme dengesi, işsizlik gibi konularda madenciliğin hem ülke hem de yöre ekonomisine büyük katkılar sağlayacağını ve sempozyum süresince daha geniş çaplı bilgiler paylaşılacağını ifade etmiştir.
Sempozyum Yürütme Kurulu İkinci Başkanı ve Maden Tetkik Arama Orta Anadolu 4. Bölge Müdürü Yunus Ay konuşmasında; Türkiye’nin ve hatta dünyanın önemli maden yataklarını bulunduran Malatya ve çevre illerin, MTA tarafından tespit edilen yataklarla sektörün gelişmesinde önemli rol oynayacağını belirtmiştir.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu İkinci Başkanı Hüseyin Alan, Anayasal bir meslek kuruluşu olan Jeoloji Mühendisleri Odasının işlevleri ve misyonu ile ilgili bilgiler verdikten sonra, bölgenin Malatya ve civarında yer alan başta bakır ve gümüş madenleri olmak üzere zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğunu ifade etmiştir. Maden aramacılığını ön plana çıkaran anlayışı nedeni ile sempozyumunda emeği geçen herkese teşekkür ederek, bu anlayışa destek verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Prof. Dr. Taner Ünlü sempozyumun en önemli ve güncel konularından birisi olan Hasançelebi demir yatağı ile ilgili çağrılı konuşmasında ise, Türkiye’nin demir cevheri zuhur ve yataklarına özgü toplam metal demir içeriklerinin yaklaşık yüzde 36.8’lik en büyük bölümünün Malatya Bölgesi’nde Hekimhan Havzası’nda yer aldığını belirtmiştir. Ayrıca, Hasançelebi demir yatağında kurulacak olan pelet tesisinin ömrünün, her ne kadar 64 yıl olacak biçimde planlanmış olmasına karşın, süreç içerisinde Hasançelebi demir yatağında beklenilen gelişmeler ile ve/veya Hasançelebi Bölgesi ve Hekimhan Havzası’nda yeni demir yatak ve zuhurlarının bulunma beklentileri ile Hasançelebi projesinin yüz yıla, yani asrımıza imza atabilecek bir proje olduğunu ifade etmiş ve bölgenin gelişmesine katkı koyabilecek en önemli projelerin; 1) Tarım ve hayvancılık projeleri, 2) GAP ve 3) Hasançelebi projesi olduğunu, özellikle vurgulamıştır.
TARTIŞILAN KONULAR
Sempozyumda tartışılan konuların siz değerli kamuoyuyla paylaşılması karara bağlanmıştır.
Buna göre,
1- Malatya ve yakın çevresi, jeolojik yapısının özelliği nedeniyle, metalik madenler, endüstriyel hammadde ve enerji hammaddeleri bakımından ülkemizin en önemli bölgelerinden bir tanesidir.
Başta, Malatya Hekimhan’da Hasançelebi – Deveci – Karakuz demir yatakları olmak üzere, Malatya Cafana-Çinko, Doğanşehir seramik hammaddeleri, Akçadağ mermerleri; Elazığ Keban Kurşun-Çinko, Maden bakır yatağı, Guleman krom yatağı ve Alacakaya vişne mermeri; Adıyaman Bulam apatitli demir yatağı ve Emprador mermerleri, Maraş: Höyük Kurşun – Çinko yatakları gibi geçmiş dönemlerden beri işletilen büyük ve orta ölçekli rezervleri ile önemli yer altı servetlerimizdendir. Ayrıca son yıllarda MTA tarafından keşfedilen Malatya Kuluncak Sofular demir cevherleşmesi ve Adıyaman bakır yatakları da büyük önem arz etmektedir.
2- Gelişmiş ülke olmanın en önemli ölçütlerinden birisinin, o ülkenin demir – çelik sanayiisi olduğu düşünüldüğünde, Malatya – Hekimhan – Hasançelebi demir yatağının ülke demir – çelik sanayiini besleyen bir hammadde kaynağı haline gelmesi, bu yatağın önemini bir kat daha artırmaktadır.
3- Özellikle son yıllarda maden ihracatımızda büyük yer tutan ve dışsatımın %50’sini oluşturan mermer sektörünün önemli bir potansiyeli, Malatya, Adıyaman, Maraş ve Elazığ yöresindedir. Bu mermerler, renk, desen ve kalite olarak uluslararası standartlarda olup, dünya pazarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu kaynakların değerlendirilmesi, ülke ve bölge ekonomisine önemli katkılar sağlayacaktır.
4- Dünyadaki savaşların büyük bölümünün enerji kaynaklarından kaynaklandığı düşünüldüğünde, Kahramanmaraş – Afşin – Elbistan ile Adıyaman – Gölbaşı kömürlerinin, ülkemiz ve bölgemiz için yaşamsal öneme sahip olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Bugün, ülkemizde üretilen elektikteki kömürün payının % 40’ların üzerine çıkacağı tahmin edilmektedir. Bu kaynakların tam kapasite ile devreye girmesiyle ve yerli enerji hammadelerinin kullanımıyla ülkemiz enerjide dışa bağımlılıktan tam anlamıyla kurtulacak, böylece ülkemiz ve bölge insanımızın refah seviyesi yükselecektir.
5- Seramik, refrakter malzeme ve beyaz çimentonun ana hammaddelerinden birisi olan profillit ülkemizde sadace Malatya – Pötürge’de üretilmekte olup, Malatya ekonominisine katkısı, yıllık 200.000 dolardır. Burada üretilen beyaz çimento, Avrupa'nın en kaliteli ürünüdür ve pazar sorunu yoktur.
6- Son yıllarda, MTA tarafından bölgede yapılan metalik madenlerin jeolojisine yönelik etüt çalışmaları sonucunda, başta demir olmak üzere bakır, kurşun, çinko gibi metallere ait önemli kaynaklar keşfedilmiştir. Bu kaynakların rezerve dönüştürülerek ülke ekonomisine katkı sağlaması önemlidir.
7- Sempozyumda ağırlıklı olarak tartışılan konular takip edilecek ve periyodik olarak düzenlenecek sempozyumlarla gündemde kalması sağlanacaktır.
Sempozyumun gerçekleştirilmesinde her türlü katkılarından dolayı Malatya Valiliği’ne, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na, MTA Genel Müdürlüğü’ne, TBMM Bilim Sanayi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Malatya Milletvekili sayın Mücahit Fındıklı’ya, Malatya Milletvekili sayın Ömer Faruk Öz’e ve İnönü Üniversitesi’ne teşekkürü bir borç biliriz."
