Köy Enstitülerinin kuruluşunun 71. yıldönümü dolayısıyla Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Malatya Şubesi tarafından bir etkinlik düzenlendi. İlk mezunlara plaket verildi.
Konuya ilişkin ADD'den yayınlanan basın bülteni şöyle:
"Köy enstitülerinin kuruluşunun 71.yıl dönümü nedeniyle Atatürkçü Düşünce Derneği Malatya Şubesi ev sahihliği ile il dışından gelen ve ilimizde bulunan Köy Enstitüsü mezunu öğretmenlerin 71. yıl buluşması gerçekleştirildi. Atatürkçü Düşünce Derneği Malatya Şubesinde , biraya gelmenin verdiği sevinçle duygulu anlar yaşandı.
17 Nisan Köy Enstitülerin kuruluş yıl dönümde gerçekleşen sohbet etkinliğinin açılışında konuşma yapan Atatürkçü Düşünce Derneği Malatya Şube Başkanı Ali Ekber Tunçdemir Köy Enstitüleri fikri ( 17 Şubat- 4 Mart 1923)1. İzmir İktisat Kongresinde kendini gösterir. Bu anlamda İzmir İktisat Kongresinde liberal ekonomi modeline uygun olarak faydacı eğitim felsefesi benimsenmiştir. Bunun kanıtı da, faydacı eğitim felsefesi fikrinin öncüsü John Deweyin Türkiyeye davet edilmesidir. ( 1924) Dewey kalkınma için gerekli eğitim hamlesinin başlatılmasını, eğitim hizmetlerinin köye götürülmesi ile sağlanabileceğini belirtmiştir. Köye eğitim hizmeti 1936 da başlamış ve bu tarih de 35.000 köyde ilkokul yoktur. 16 Milyon nüfusun 12 milyonu köylüdür. Bunlardan erkeklerin % 76.7 sı, kadınların ise % 91.8 i okur- yazar değildir. İlk adım 1926 da Milli Eğitim Bakanı Mustafa Nejat tarafından atılmış Köy Muallim mektepleri açılmıştır. Daha sonra 1936 da deneme amaçlı başlayan Köy Enstitüleri 1940 da yasallaşarak Türk Eğitim tarihinde doğan reform olmuştur. 1942 de Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü açılmış ve 1946 da sayıları 21 e ulaşmıştır. Kuruluşu üzerinden 6 yıl sonra programları ve dersleri değiştirilmiş, 1950 yılında da kapatılma sürecine girip 1954 de kapatılmışlardır.
1950 den sonra Marshall yardımı nın gelişi kapatılma süreçlerinin hız kazanmasına neden olmuştur. Bu yardım içinde Köy Enstitülerinden vazgeçilmesini sağlayan 12 kadar eğitim projesi vardır.
KÖY ENSTİTÜLERİnin başardıklarını şöyle özetleyebiliriz:
-Yüzyıllardır biriken feodal toplumun üretim ve yaşam biçimini ortadan kaldırmaya başlamıştır.
- Bilimsel ve felsefi anlamda laik eğitim başlamıştır.
- Feodal toprak rejiminin değişimi toprak ağalarının kendilerinin ortadan kaldırılma tehdidinin hissetmelerine neden olmuştur.
- Sanayi için eğitilmiş, nitelikli iş gücü oluşmaya başlamıştır
-Sanat, edebiyat, bilim teknoloji de olumlu beklentiler oluşmuştur.
-Atatürkün özlediği demokratik toplum ve kültür için kurumsal alt yapı oluşmaya başlamıştır.
-Ataerkil toplumdan çekirdek aile toplumuna dönüş belirtilerini vermeye başlamıştır.
-Ezberci değil, analitik düşünen-sorgulayan birey yetiştiren demokratik ve üretici eğitim başlamıştır. Bu bağlamda yukarıda yer alan özellikler statükoyu rahatsız etmeye başlamıştır. Köy Enstitülerini kuranlarda yıkanlarda statükolarını korumak ve güçlendirmek için hareket etmişlerdir. Bu emellerini gizlemek için de Köy Enstitülerinin üzerinden politika yapmışlardır. Görüldüğü gibi, demokratik kültürden, bilim ve bilimsel düşünceden yana olmayan her birey ve kurum Köy Enstitülerinin ortadan kaldırılmasında birinci derecede sorumluluk sahibidir.
Bu gün önemli olan ; Köy Enstitüsü ruhunun yeniden kazanabilmektir.
17 Nisan 1940 Köy Enstitülerinin Kurulu Köy Enstitüleri deneyimi, çok kısa ömürlü olmalarına karşın toplumsal yaşamımızın her alanına yayılmış ve onu derinden etkilemiştir. 1946'dan beri iktidarda olanların ısrarla görmemezlikten gelmelerinin aksine, temel ilkeleri ile bugünün eğitim sorunlarının çözümünde yol gösterici bir role sahiptir.
Bu ruhun yaşatılmasını sağlamak ve aynı özveriyle yeni nesiller yetiştirmek bugün eğitimcilerin kuşkusuz en önemli sorumluluğudur. Köy enstitülerinin kuruluşundan kapatıldığı güne kadar emeği geçen herkesin ve buralardan yetişmiş eli öpülesi, değerli öğretmenlerimizin aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyor bize açtıklarınız bu aydınlık yol için her birinize şükranlarımızı sunuyorum dedi.
Cumhuriyetin en büyük kazanımlarından olan Köy Enstitülerinin Kuruluşunun 71 yıl dönümü nedeniyle bu okulların ilk mezunlarına birer anı plaketi verildi.
Enstitülerine ait gösterimin izlenmesi, şiir ve anıların anlatılması ile süren etkinlik, yapılan ikramdan sonra önümüzdeki yıl tekrar toplanmak üzere sona erdi."
