Danıştayın, AVM'nin imarında yapılan değişiklikler ve verilen ruhsatlara ilişkin İçişleri Bakanlığının Soruşturma İzni Verilmemesi kararını ortadan kaldırmasıyla, mevcut belediye başkanı Ahmet Çakır ve eski belediye başkanı Cemal Akın ile 21 eski- yeni meclis üyesine yargı yolu açılırken, İçişleri Bakanlığının söz konusu kararında değinilen Mülkiye Müfettişi raporunda da ilginç ayrıntılar yeraldığı ortaya çıktı.
Müfettişin ön incelemesinde saptanan konular, müfettiş önerisi ile soruşturma izni verilmemesi kararını içeren, ancak Danıştay kararıyla ortadan kaldırılan, Ağustos 2010 tarihli, dönemin İçişleri Bakanı Beşir Atalayın imzasını taşıyan bakanlık kararı şöyle:
İddiayla ilgili olarak yapılan ön inceleme üzerine düzenlenen 06/08/2010 tarihli ve 161/41 sayılı Ön İnceleme Raporu ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Ön incelemeyi yapan Müfettiş tarafından özetle:
"Malatya İli Merkez Şifa Mahallesi 580 ada 494 parsel sayılı taşınmazın, Özelleştirme Yüksek Kurulunun 08.01.2004 tarihli ve 2004/06 sayılı kararıyla Malatya Girişim Grubu (MGG) A.Ş.'ye satışına karar verildiği ve 27.02.2004 tarihinde tapu devrinin gerçekleştirildiği;
"4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 41'inci maddesi ve 3194 sayılı İmar Kanununun 9'uncu maddesine eklenen fıkra hükümlerine "özelleştirme kapsamında olan ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca onaylanarak yürürlüğe giren imar planlanın da ilgili belediyelerce bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarının 5 yıl değiştirilemeyeceği" yönünde düzenlemeler bulunduğu; dolayısıyla, Özelleştirme İdaresince hazırlanarak onaylanan imar planında 'sanayi alanı' olarak planlanmış olan bahse konu arsanın,,devirden itibaren.5 yıl süreyle 'sanayi alanı' vasfının değiştirilmemesi gerektiği;
"Oysa, Malatya Belediye Meclisinin 04.02.2009 tarihli ve 32 sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğiyle, ön inceleme konusu 580 ada 494 parselin sanayi alanı'ndan 'ticaret, özel sağlık tesisi alanı' ve 'ticaret+konut alanı'na dönüştürüldüğü; yine bu plan değişikliğiyle emsalin (kat alanı kat sayısı)=2.00 ve maksimum yapı yüksekliğinin ise 'serbest' olarak düzenlendiği; böylece, bu arsalara, parsel bazında yapılan söz konusu değişiklikle oldukça fazla değer kazandırıldığı; bu bağlamda, daha önce Malatya Belediyesince hemen hemen benzer alanda bulunan 34.089,51 m2 yüzölçümlü 'ticaret alanı' için satın alma bedeli karşılığında Malatya Belediyesine bir başka firma tarafından ödenen 52,500.000,00 TL tutarındaki meblağ ile bu arsa için Malatya Girişim Gurubunun 'sanayi alanı' olarak Özelleştirme İdaresine ödedikleri meblağ karşılaştırıldığında, yapılan plan değişikliğiyle mezkur arsanın 'sanayi alanı'ndan 'ticaret-sağlık-konut alanı'na dönüştürülmesi sonucunda ortaya çıkan değer farkının oldukça yüksek olduğu, böylece arsanın değerinin çok arttığı; diğer yandan, ilgililerin imar planı tadilatı karşılığında % 40 oranında arsayı 'yol ve park olarak ayrılmak' şartıyla Belediyeye bağışladıkları ifade edilmekte ise de, bu durumun arsadan % 40 Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) alınamamasından kaynaklandığı; kaldı ki belirtilen yol ve parktan da en çok yine arsa maliklerinin müşterilerinin faydalanmasının söz konusu olabileceği;
"Ayrıca, plan tadilatının, tek parsel boyutunda ele alınarak ve hiçbir araştırmaya dayanmadan yapılmış olmasının, planlama ilke ve tekniklerine, şehircilik esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı;
"Öte yandan, 'bahse konu alanda, arsa maliklerinin daha 5 yıllık plan tadilat yasağı süresi tam dolmadan yaklaşık 1 yıl önce fabrika inşaatı ruhsatı alarak inşaata başladıkları bu alanda yapılan inşaatın fabrika değil alışveriş merkezi inşaatına yönelik olduğu' hususlarının Mahkemece Bilirkişilere tespit ettirildiği;
"Ayrıca, Şifa Mahallesi 580 ada 494 parsel sayılı taşınmaz maliklerinin başvurusu üzerine Belediyece, yürürlükteki imar planlarına göre 459/1, 459/4, 459/5, 459/6, 459/7 ve 459/8 sayılı Yapı Ruhsatlarının verildiği; aynı alanda, Malatya Girişim Grubunca alışveriş merkezi olarak inşa edilen binada, Malatya Belediyesi görevlilerince 'Malatya Merkez İnönü Mahallesi 518 ada 519 nolu parselde yapılan binanın 2. bodrum katındaki (-11.50 kot) fazladan yapılmış dükkanlar ve 1. bodrum katındaki (-7.00 kot) ortak alandan işyerine katılan kısım olduğu, ısıtma sistemiyle ilgili işletme ruhsatı bulunmadığı, binadaki asansörlerin de işletme ruhsatı bulunmadığı, ayrıca mekanik tesisat projeleri ve elektrik tesisat projelerinde onay bulunmadığı' hususlarının tespit edilmesine rağmen, 3194 sayılı İmar Kanunun 32 ve 42'nci maddeleri hükümleri uyarınca gerekli işlemlerin yapılmadığı; bilakis, yapı sahiplerinin 11.11.2009 tarihli dilekçeleri üzerine Başkanlığın 'Noter taahhütnamesine istinaden iskan izni verilmesinde mahsur yoktur' şeklindeki derkenar emriyle ve mal sahiplerinin 'söz konusu eksiklikleri 1 ay içerisinde tamamlayacaklarını Noterden taahhüt etmesiyle 14.11.2009 tarihli ve 741/31 sayılı Geçici Yapı Kullanma İzin Belgesinin düzenlendiği; 3194 sayılı İmar Kanununun 30'uncu maddesi hükmüne aykırı olarak düzenlenen bu belgeye istinaden alışveriş merkezinin kullanıma açıldığı;
"Belediye Meclisinin 04.02.2009 tarihli ve 32 sayılı kararı ve bu karar uyarınca verilen yapı ruhsatlarının iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle bir başka firma tarafından açılan dava üzerine Malatya İdare Mahkemesinin 14.01.2010 tarihli ve E:2009/767 sayılı kararıyla dava konusu işlemlerin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmesine rağmen alışveriş merkezinin faaliyette olduğu;
"Diğer yandan, 3194 sayılı İmar Kanununun 42'nci maddesi hükmü uyarınca para cezası uygulanmadığı için Belediyenin de zarara uğratılmış olduğu;
"Anlaşıldığından;
"Olayda sorumlulukları bulunan Eski Malatya Belediye Başkanı H. Cemal AKIN, Malatya Belediye Başkanı Ahmet ÇAKIR ile Malatya Belediye Meclis Üyeleri Muharrem ÇAMURLU, Sedat ALPKIRAY, Süleyman ERKUŞ, Ahmet ERGÜL, Metin MANDAL, Selahattin AŞAN, Vahap ERGÜN, Osman BAYRAM, Nurettin KARAASLAN, Alaaddin ACUN, Abdurrahman KARACA, Niyazi ARTAN, Bekir AKÇA, Serdar KAYAGÜL, Bayram EKEN, Basri AKATAY, Haşim OSKALOĞLU, Muammer ÖZPOLAT, Ramazan ÖZDEMİR, Yusuf GELERİ ve Ayşe VANLI' nın haklarında 'Soruşturma İzni Verilmesi' gerektiği;"
Yönünde görüş belirtilmiş ise de;
Ön inceleme konusu olayın, Belediye Meclisince kabul edilen bir imar planı değişikliği ve buna dayanılarak yapılan uygulamalara ilişkin olduğu; bahse konu imar plan değişikliği ile buna istinaden verilen yapı ruhsatlarının idari yargıda dava konusu edildiği belirlenmiş olup;
Danıştay 2. Dairesinin 20.04.2001 tarihli ve E:2001/478-K:2001/1091 sayılı kararıyla "...Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 443/4 üncü maddesinde 'Gayrimenkule ...mütedair hükümler kat'iyet kesbetmedikçe icra olunamaz' kuralına yer verildiği için, Belediyece temyiz edilen ve henüz kesinleşmemiş olan İdare Mahkemesi kararının uygulanma olanağı bulunmadığı..." gerekçesiyle ilgililer hakkında İçişleri Bakanlığınca verilmiş olan "soruşturma izni verilmesi" kararının kaldırıldığı; bilahare, 5236 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 443 üncü maddesi ilga edildiği, fakat aynı Kanuna 426/J maddesinin eklenerek bu maddenin ikinci fıkrasında "Kişiler ve aile hukukuna, taşınmaz mala ve bununla ilgili aynî haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez" hükmünün vazedildiği dikkate alındığında;
Ön inceleme konusu olayda da bir gayrimenkulle ilgili bazı idari işlemlerin söz konusu olduğu, bu işlemlerin dava konusu edildiği, davanın ilk derece Mahkemesinde derdest olduğu; dolayısıyla davanın ön inceleme tarihi itibariyle esastan karara bağlanmadığı; bu bakımdan, bahse konu davanın yargı organlarınca kesin hükme bağlanması beklenmeksizin bu aşamada idare tarafından yapılacak uygulamaların ileride telafisi güç ve imkansız zararlara yol açabileceği;
Anlaşıldığından;
Ortada ceza hukuku bakımından sorumluluğu gerektiren herhangi bir eylem bulunmadığı cihetle Eski Malatya Belediye Başkanı H. Cemal AKIN, Malatya Belediye Başkanı Ahmet ÇAKIR ile Malatya Belediye Meclis Üyeleri Muharrem ÇAMURLU, Sedat ALPKIRAY, Süleyman ERKUŞ, Ahmet ERGÜL, Metin MANDAL, Selahattin AŞAN, Vahap ERGÜN, Osman BAYRAM, Nurettin KARAASLAN, Alaaddin ACUN, Abdurrahman KARACA, Niyazi ARTAN, Bekir AKÇA, Serdar KAYAGÜL, Bayram EKEN, Basri AKATAY, Haşim OSKALOĞLU, Muammer ÖZPOLAT, Ramazan ÖZDEMİR, Yusuf GELERİ ve Ayşe VANLI nın haklarında "Soruşturma İzni Verilmemesi" ne;
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 6'ncı maddesi hükmü uyarınca 09/08/2010 tarihinde karar verildi.
