O'nun Kafasına Göre Malatya..

İmar, şehircilik, harita ve fen işleri müdürlüklerinin proje geliştirme merkezinin başında olan başkan Çakır’ın danışmanı Mimar Zeki Sarılar, yapılan çalışmalar hakkında sorularıyanıtladı. Ağaçların budanma yöntemini savunan danışman Sarılar, cezai sorumluluğunun olmadığını söyledi. Sarılar,ayrıca ağaç köklerinin betonla kaplanmasının savunulacak bir yönünün olmadığını ve bu nedenle ihaleyi alan firma olan Esenlik Şirketine 5 bin lira ceza kestiklerini ifade etti. Düzenleme çalışmalarındaki gecikmelere şebekelerini zamanında yeraltına almayan TEDAŞ’ın neden olduğunu belirten Sarılar, ayrıca ana arterdeki tüm binalara boyama zorunluluğu getirileceğini belirtti.

Belediye başkanı Ahmet Çakır’a danışman olarak hizmet veren Zeki Sarılar ve ekibi tarafından üretilen projeler çerçevesinde yapılan ve kamuoyunun hemen hemen her kesimince eleştirilen “ağaçları yok etmeye yönelik” uygulamaların baş mimarı olan Sarılar’a yönelttiğimiz sorular ve onun yanıtları şöyle:

SORU: Ürettiğiniz ve uygulamaya geçirilen projelerle Malatya’nın daha önce görev yaptığınız ve ağaçlarla örtülü meydanını yitiren Sivas’a benzediğini ve kendine has özelliğini kaybettiği iddiaları var. Her kentin kendi kimliği olması gerekmez mi?
SARILAR: Doğrudur. Sivas’ta görev yaptım, şu anki Sivas meydanı 1932’deki meydanın aynısıdır. O projeyi hazırlarken park mı- meydan mı olacak diye ilgili ve yetkililere sorduk. Önce ona karar verildi. Eskiden Paşa Kalesi denilen ve içerisinde yönetim ve alış-veriş yapılan mekanların olduğu meydan. Meydan yapılmasına karar verildi. Ağaçlar istediğimiz yerlerde olur. Yani park görünümünden çıkarıp orayı meydana dönüştürdük. Üstelik o projemiz Tarihi Kentler Birliği tarafından ödüllendirildiği. Kentte nerede neyi ekeceğini bilirseniz doğru kararlar vermiş olursunuz.

SORU: Ağaç budama projesinde ekibinizdeki genç teknik elemanlardan mı destek aldınız?
SARILAR: Yaklaşık 7-8 yıl önce İstanbul’daki Orman Fakültesi yöneticileri, kendilerine ait bir alanda bulunan çınarlarda değişik budamalar yaparak budama tekniğini geliştirdiler. Ve bunu İstanbul’da uyguladılar. Bu konudaki bütün desteği İstanbul Büyükşehir belediyesinden aldık. Buradaki amacımız ağaçların yerinde ve kontrollü yaşlandırma çalışmasıdır. Çınar yol bitkisi değildir ve bizlerde çınarları yerinde budayarak yaşlandıralım. İstanbul’dan gelen mühendisler eşliğinde Dedekorkut- Belediye arasını sonrasında ki budamaları ise bizim arkadaşlar budamayı yaptılar.

SORU: Korumak mı- yaşlandırmak mı?
SARILAR: Kontrollü yaşlandırma. Söylediğim gibi yol bitkisi değil.

SORU: Malatya’nın yer altı yüzeysel sularının 3-5 metreye kadar olduğunu ve çınar ağaçlarının güçlü köklerinin bu suları dengede tutması için diktiler diyen büyüklerimiz var. Görüşebildiğimiz orman mühendislerinden bunu doğruluyor. Buna rağmen koruma değil de kontrollü yaşlandırma neden?
SARILAR: Çınar ağaçlarının yer altı yüzeysel suları dengelediği iddiaları doğru değil.

SORU: Ağaç budamalarının yanı sıra yapılan kaldırım çalışmalarında ağaçların kökleri neden betonla kaplanıyor?
SARILAR: Bunun savunulacak bir tarafı yok. Biliyorsun kaldırım işi ihalesini Esenlik şirketi aldı. O da taşerona vermiş. Yaklaşık 5 bin TL ceza kestik. Bizim söylediğimiz ağaçların etrafına kasnak koyup beton dökeceksiniz. Ama yapmamışlar.

SORU: Beton üzerine demir kafes döşendikten sonra kaldırım taşlarının konulması ileride oluşabilecek alt yapı şebeke (Telekom- doğalgaz/ kanalizasyon gibi) arızaları nedeniyle tekrar kazılmasında zarar görmeyecek mi?
SARILAR: Caddede yapılan çalışmalar Malatya’nın yaklaşık 40-50 yılını taşıyabilecek şekilde planlanan bir çalışma. Kaldırım çalışmalarından önce alt yapılar yenilendi. Cengiz Topel caddesinde beton lama yapmadık.

SORU: Cengiz Topel ve Hasanbey caddeleri tek şerit olacak deniliyor. Cengiz Topel bitti ama hala çift yönlü ve aşırı yoğunluk yaşanıyor. Tek şerit uygulamasına ne zaman geçilecek?
SARILAR: Hasanbey caddesi bittiği zaman tek şerit uygulamasına geçilecek. Bu arada ara yolların bağlantılarını da tamamlayacağız. Şu an beklememizin nedeni TEDAŞ’ın elektrik hatlarını yeraltına almaması nedeniyledir.

SORU: Çınar ağaçlarının yerine hangi ağaçları düşünüyorsunuz?
SARILAR: Her daim yeşil meşe, yaprağını dökmeyen yaz-kış yeşil ağaçlar dikilecek. Şu an 150 ağaç geldi ve bir kısmını diktik.

SORU: Önümüz yaz, kuşlar ağaçlarda olmayacağı için böcek ve haşerelerde büyük bir artış olacak. Bu da sağlık açısından büyük sorunlar yaratacak. Çözüm için projeniz var mı?
SARILAR: Ya şehri terk edeceksiniz ya da katlanacağız. Köklü çözümler üretmek istiyorsanız bazı sıkıntılara katlanacağız Bu yaklaşık 3-4 yıl sürer. Şimdi İnönü Caddasine baktığınızda binalardaki tüm çirkinlikler ortaya çıktı. Böyle çirkinlik olmaz. Kuşlar için ise geçici çözüm olarak 900 civarında fidan alındı ve her yer ağaçlandırılacak.

SORU: Size atfedilen “ caddenin bir başında baktığınızda diğer ucunu görecem” sözcüğünü kullandınız mı?
SARILAR: Böyle bir söz yok. Caddenin güzelliğini sergilemeniz, bulvar görüntüsü vermeniz, yol kenarındaki yapıları ile ağaçları ile kaldırımlarıyla yanı her şeyiyle dizayn altına alınacak. Büyük bir ihtimalle sponsor bir firma ile binaların dış cephe boyaları da yapılacak. Tabelalar düzenlenecek. Şu anki haliyle Malatya layık olduğu yerde değil. Aldığı göçle köy görünümü almış bir şehir. En büyük idealim Malatya’ya yakışır bir meydan ve görünüm yaratmak. Eskiden imar planları Ankara’ya onaylattırılıyordu. Ne güzeldi. Samimiyetimle şunu söylüyorum, bu yetki asla belediyelere verilmemeli.

SORU: Sayın Sarılar, şu anki statünüz. Yani 657 mi danışmanlık mı?
SARILAR: Danışmanlık.

SORU: Resmi sıfatınız yok yani. Dolayısıyla projelerde imzanız da yok. Yani yasal olarak sorumsuzsunuz değil mi?
SARILAR: Evet

SORU: Bütün projeler siz ve ekibinizin projeleri. İleride bu projelerle ilgili yani ağaçlar kurursa açılacak davaların muhatabı siz değilsiniz yani?
SARILAR: Bizim birimimiz de yapılan projeler makama götürülür, makam tarafından tartışılır, bazılarını uygular bazılarını da iptal eder. Kabul edilenler bir yönetici tarafından onaylanır. Biz burada sadece proje hazırlarız.

SORU: Budama, köklerinin betonlaştırma yöntemlerinin yanı sıra çınar ağaçlarına yönelik bir de ortadan tamamen kaldırma yöntemini de kullanıyorsunuz örneğin, Atatürk caddesi Özel İdare iş merkezinden üst kavşağa kadar 38 ağaç, karşı tarafta ise 45 ağaç vardı. Özel İdare tarafında 9 ağaç, kaldırım çalışmalarının yeni başladığı karşı tarafta da şimdilik 33 ağaç var. Bunlar niye yok ediliyor?
SARILAR: Bizim şuna karar vermemiz gerekir. Çınar ağacı yol bitkisi mi park bitkisi mi? Ondan sonra gereğini yapmalı. Çınar ağaçları yol bitkisi değil park veya orman bitkisidir.

SORU: Yayalar için, MAŞTİ karşısı ve 91.000 Dev Öğrenci İlköğretim arkasına konulmak üzere 2 üst geçit konulması planlanmıştı. il dışında hazırlanan projenin ölçütlerinin MAŞTİ karşısına uymadığını ve bu nedenle eski hal binasının oraya kurulmasının kararlaştırıldığı duyumlarımız var. Bu duyumlarımız doğru mu?
SARILAR: Eski hal binası karşısına kurulacağı duyumunuz doğru. Ama gerekçesi farklı. Şehrin batı girişinin alt ve üst yapılaşması henüz tamamlanmadı o gerekçe ile yaya trafiğinin de yoğun olduğu eski hal binasının oraya kurulmasına karar verildi. Üst geçitlerin sayısı zamanla artacak. Yani 2 adet ile yetinilmeyecek.

HABER-FOTO: Yaşar KARAASLAN