CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Malatya’da hafta sonu soğuk havalardan kaynaklı bazı bölgelerde don olayının yaşandığını belirterek, TARSİM tarafından zarar tespitinin bir an önce yapılmasını istedi. Ağbaba, ayrıca konuyla ilgili Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını talep etti.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, başta Akçadağ, Yazıhan, Kale ve Battalgazi’nin rakımı düşük bölgelerinde görülen don olayının verdiği zararın bir an önce araştırılmasını istedi.
Ağbaba yaptığı yazılı açıklamada, hafta sonu meydana gelen soğuk havaların ardından Malatya’dan yüzlerce telefon aldığını belirterek, kayısı üreticilerinin çiçek halindeki kayısının soğuk havadan kaynaklı yandığı ifade ettiklerini ifade etti.
Yaptığı görüşmelerden sonra zararın büyük oranda olduğunu kaydeden Veli Ağbaba; “TARSİM yetkililerinin gerekli incelemeler yapılmadan zararın kısmi düzeyde olduğunu belirtmesi gerçekçi değildir.. Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri ve TARSİM eksperlerinin vakit kaybetmeden ihbar gelen yerlerde incelemeler yapmalı, zarar şeffaf bir şekilde kamuoyuna açıklanmalıdır” dedi.
TBMM'nin 24. dönem çalışmalarını tamamlayarak tatile girmesi nedeniyle, Ağbaba'nın soru önergesinin meclisin 7 Haziran seçimlerine kadar olabilecek bir olağanüstü toplantıda gündeme getirilebileceği, bu olmazsa 25. döneme kalacağı belirtiliyor.
Ağbaba'nın Meclis Araştırma Önergesi şöyle:
"TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Malatya’da 8 milyon civarında kayısı ağacından yaklaşık 350 bin ton yaş kayısı, 110 bin ton kuru kayısı elde edilmektedir. Türkiye yaş kayısı üretiminin yaklaşık yüzde 55’i, kuru kayısı üretiminin ise yüzde 85’i Malatya’da gerçekleştirilmektedir. Bu sayılarla kayısı üretiminde Malatya, dünyanın sayılı yerleşimlerinden biri olmaktadır. Mevcut koşullar altında, Malatya kayısısı, Türkiye’ye yaklaşık 300 milyon dolar gelir getirmektedir.
Son yıllarda çeşitli nedenlerden dolayı ülke genelinde meydana gelen don olaylarından Malatya ve kayısı üreticileri oldukça olumsuz etkilenmektedir. Özellikle geçtiğimiz yıl, don olayı, Türkiye’de üretilen birçok tarım ürüne olduğu gibi, çok önemli katma değer sağlayan kayısı için de son 100 yılın en büyük felaketini beraberinde getirmiştir.
Kayısı üreticilerini desteklemek adına herhangi bir girişim söz konusu olmadığı için üreticiler de ciddi anlamda sıkıntılar yaşamış ve bu durum Malatya’da tarımsal üretim arzında ciddi düşüşlere neden olmuştur. Bu yıl da Malatya’da düşük rakımlı bazı bölgelerde, ağaçların çiçeklendiği kayısı bahçelerinde kısmı don olayı yaşandığı bildirilirken, yaşanan don olayının küçük çapta olduğu ve çukur kısımlarda bulunan kayısı bahçelerinde yaşandığı kayısı üreticileri tarafından yetkililere aktarılmaktadır.
Malatya ilinde meydana gelen don olayları kayısı üretimi gibi diğer birçok tarımsal ürünün yetiştirilmesi zarar vermektedir. Kayısıyla birlikte ceviz, kiraz, elma, armut ve dut gibi çeşitli tarımsal ürünleri olumsuz etkilemiştir. Don olaylarının etkisi birçok bölgede kısmi değil, tamamen zarar vermiştir.
Son iki yılda yaşanan don olaylarıyla Malatya’da yetiştirilen ürünlerin nerdeyse tamamı yanmıştır. Özellikle geçtiğimiz yıl Mart ayındaki don felaketiyle birlikte kayısı üreticilerinden alınan rakamlara göre kayısı ürününün yüzde 95’i yanmıştır. Malatya’da her kayısı ağacından 30-40 kilo kayısı ürünü elde edildiği dikkate alındığında, kayıbın çok ciddi oranları bulduğu anlaşılacaktır. Yapılan hesaplamalar sonucu üreticilerin dönüm başına zararının 2 bin lirayı bulduğu belirtilmektedir.
TARSİM’e ürünlerin sigortalanması noktasında da çeşitli sıkıntılar yaşanmaktadır. TARSİM tarafından don felaketinden etkilenen kayısı miktarının olduğundan çok daha düşük seviyelerde gösterilip raporlandığı birçok üretici tarafından aktarılmaktadır. Geçtiğimiz yıl Malatya’da ürünlerini sigortalatanların oranının yüzde 45 olduğu göz önüne alındığında sigortalamanın düşük oranda olduğu anlaşılacaktır.
2014 yılında meydana gelen don felaketinin etkisi sadece kayısı üreticilerini değil, bölge ekonomisi canlandıran diğer dinamikleri de dolaylı olarak etkilemiştir. Bu yıl da oluşan don olaylarının etkisiyle sanayicisinden, esnafına yine birçok kişinin bu durumdan etkileneceği açıktır.
Kayısının ve kayısı üreticilerinin olumsuz etkilenmesi Malatya ekonomisini oluşturan diğer tüm dinamikleri de olumsuz etkileyecektir. Bu nedenle işçilerinin bile giderlerini karşılayamayacak olan üreticiler yine borç batağına saplanacak ve dolayısıyla gelecek yıllarda da kayısı arzı noktasında geri adım atacaklar ve Malatya’da kayısı üretiminde ciddi düşüşler yaşanacaktır.
Nisan ayında meydana gelen don olaylarının araştırılması, kayısı üreticilerine etkilerinin anlaşılması, Malatya ekonomisinde oluşan zararların belirlenmesi, Malatya’da kayısı üreticilerinin don felaketi nedeniyle yıllardır devam eden sorunlarına çözüm bulunabilmesi için gerekli adımların belirlenmesi amacıyla Anayasa’nın 98’inci maddesi ve TBMM içtüzüğünün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince bir araştırma komisyonu kurularak konunun tüm boyutları ile araştırılmasını saygılarımla arz ederim."
