SODES Projeleriyle ilgili iddiaları defalarca dile getiren CHP Malatya Milletvekili Ağbaba, bazı milletvekillerinin bu iddiaları ilk kez duyuyormuş gibi açıklamalar yapmasına anlam veremediğini kaydetti. Ağbaba, düne kadar savundukları projeleri şimdi eleştirenlerin samimiyetinden şüphe duyduğunu da ifade etti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Malatya’da ki SODES projelerinin usulsüz dağıtıldığına dair kamuoyundaki iddiaları 2012’den beri gündeme getirdiğini, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesine ise projeleri savunan cevaplar geldiğini kaydetti.
HEP AYNI DERNEKLERE PROJE
CHP Malatya Milletvekili Ağbaba, 3 Ekim 2012 tarihinde TBMM’ye sunduğu soru önergesinde “SODES projeleri kabul edilirken hangi kriterlere göre kabul edildiğini, Malatya Valiliği’nin ilin hangi önceliğine göre SODES projelerini değerlendirdiğini sormuştu. Ağbaba, Başbakana “Hangi kurum-kuruluş ve STK’ların projeleri kabul edilmiştir? En çok projesi kabul edilen STK’lar hangileridir? Üç yıl boyunca başvuruda bulunduğu halde projeleri reddedilen iştirakçiler hangileridir? Reddedilen projelerin reddedilme gerekçeleri ayrı ayrı nedir? Projeleri kabul ve reddedilen STK’lar arasındaki fark nedir? Değerlendirme aşamasında hangi kriterler göz önüne alınmaktadır? Kabul edilen STK’ların birbirine yakın dünya görüşünde olduğu iddiaları doğru mudur?” sorularını yöneltmişti.
BAKANLIK İDDİALARI REDDETTİ
Dönemin İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin tarafından, 29 Ocak 2013'te yanıtlanan önergede, iddiaların gerçeği yansıtmadığı, ihalelerin ilan edilerek şeffaf ve herkese açık bir şekilde yapıldığı belirtilmişti. Projelerin değerlendirme sürecinde ilin ihtiyaçlarının dikkate alınarak yapıldığı belirtilen açıklamada, değerlendirmenin Valilik, SODES Proje ve Koordinasyon Ofisi, Defterdarlık, Milli Eğitim Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Emniyet Müdürlüğü tarafından görevlendirilen personeller tarafından yapıldığı kaydedilmişti.
"DİKKAT ÇEKİCİ.."
Ağbaba, bir AKP Milletvekilinin , SODES projelerinden alınan mali desteklerin usulsüz olarak kullanıldığına dair iddiaları Başbakana ve Kalkınma Bakanına aktardıklarını, Malatya'da ki tüm dosyaların hukuk kuralları içerisinde incelenmesini istediklerini bildirmesinin samimiyetten uzak bir değerlendirme olduğunu belirterek, “2 yıl önce konuyu gündeme getirdiğimizde kulaklarını kapatanların, şimdi paralel yapıdan , usulsüzlükten, soruşturmadan bahsetmeleri dikkat çekici bir gelişmedir” dedi.
AĞBABA'NIN SORU ÖNERGESİ
Milletvekili Ağbaba'nın 2 Ekim 2012'de SODES'le ilgili verdiği soru önergesi şöyleydi:
"Sosyal Destek Programı (SODES) İyi Örnekler Konferansı ve Fuarı, 13-14-15 Eylül tarihlerinde Malatya İlinde gerçekleştirilmiştir. Yerel düzeyde hazırlanan ve uygulanan SODES projeleri, istihdam edilebilirliği artırmayı, toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarım sağlamayı amaçlamaktadır. SODES kapsamında Malatya’da 2010 yılında 90, 2011 yılında 154, 2012 yılında ise 75 proje kabul edilmiştir. Ancak SODES kapsamında düzenlenen projelerin kabulünde, uygulamasında ve istihdama katkısında toplumun değişik kesimlerinden eleştiriler gelmektedir.
Bu çerçeveden hareketle her bir soruya ayrı ayrı cevap verilmek üzere ;
1-Malatya ilinde SODES Kapsamında 2010-2011-2012 yıllarında kabul edilen projelerin isimleri nelerdir? Hangi kurum-kuruluş ve STK’ların projeleri kabul edilmiştir? En çok projesi kabul edilen STK’lar hangileridir? Üç yıl boyunca başvuruda bulunduğu halde projeleri reddedilen iştirakçiler hangileridir? Reddedilen projelerin reddedilme gerekçeleri ayrı ayrı nedir?
2-Projeleri kabul ve reddedilen STK’lar arasındaki fark nedir? Değerlendirme aşamasında hangi kriterler göz önüne alınmaktadır? Kabul edilen STK’ların birbirine yakın dünya görüşünde olduğu iddiaları doğru mudur?
3-Ortaya çıkış felsefesi yoksul vatandaşlara yardım olan SODES Programının belli bir kesime yakın olan derneklerin tefrişat, teçhizat eksikliklerini gidermeyi amaçladığı iddiaları doğru mudur? İstihdama katkı amaçlı sunulan projeler kapsamında alman malzemelerin proje bütçesindeki oranlan ne kadardır? SODES STK’ların malzeme eksikliklerini gidermeye yönelik bir proje midir? Projeler sonunda işe yerleşebilen kaç kişi vardır?
4-Valiliklerdegörev yapan SODES Birim çalışanlarının nitelikleri nedir? Personeller hangi kurum-kuruluşlarda çalışırken görevlendirmeler gerçekleştirilmiştir? Bu kişiler seçilirken hangi kriterler göze alınmıştır? Personel seçimlerde T.C. Kalkınma Bakanlığı kriterleri göz önüne alınmış mıdır? Alınmamış ise sebebi nedir?
5-Hibealan STK’ların hibe kapsamında aldıkları malzeme ihaleleri nasıl yapılmaktadır? Bu ihalelerde SODES personelleri bulunmakta mıdır? ihaleler sonucunda malzeme alımlarının hep aynı alt yüklenici firmadan alındığı iddiaları doğru mudur? Son üç yılda kabul edilen projeler için alman malzemeler ve alındıkları alt yüklenici firmalar hangileridir? Bu firmalara ödenen miktarlar projelere göre ayrı ayrı ne kadardır?
6-Hibedeğerlendirmeleri sadece SODES Birim çalışanları tarafından mı yapılmaktadır. yoksa dışarıdan destek alman kişiler aracılığı ile mi yapılmaktadır? Dışarıdan destek alman kişiler kimlerdir? Hangi sıfatlarla proje değerlendirilmesine katılmaktadırlar? Uygulanan bu yöntem prosedüre aykırı değil midir?
7-Valilerve SODES’ten sorumlu vali yardımcılarının projelerin ikinci kez değerlendirildiği Kalkınma Bakanlığı’na kabul edilmelerini istediği projeleri önceden liste ile gönderdikleri iddiaları doğru mudur? Doğru ise konuyla ilgili bir işlem başlatılmış mıdır?
8-Hibe alan kuruluşlardan bazılarının projeler henüz değerlendirme aşamasındayken projelerinin geçtiğini açıkladıkları belirtilmektedir. Tamamen şeffaflık ilkesi ile hareket edilmesi gereken sistemde çeşitli şaibelerin oluşması nasıl değerlendirilmektedir?
9-AB Hibe Projelerinde, hibe duyurusu için çeşitli toplantılar gerçekleştirilmekte ve uzun süre başvurular kabul edilmekte iken, her yıl yaklaşık 800 bin Avroluk bütçesi olan SODES hibe duyurulan neden her yıl farklı zamanlarda ve çok kısa süreli ilanda kalmaktadır? Hibeler daha önceden haber verilen bazı kesimlere verilmek için mi sistemsiz hareket edilmektedir?
10-10Bin Avroluk bir AB Hibe projelerinde bile başvuru alınırken çok teferruatlı bir başvuru formu doldurulurken, 300-400 Bin liralık bir SODES Projesinin 5-6 sayfalık bir başvuru formu ile alınmasının amacı nedir?
11-Valiler ve SODES’ten sorumlu vali yardımcıları ilin hangi önceliklerini dikkate alınarak projelerin değerlendirilmesini istemiştir? Malatya’nın hangi önceliklerinden hareketle projeler dağıtılmıştır?
12-İl bazında yapılan proje değerlendirmelerinde verilen puanlar ile Ankara’da yapılan değerlendirmede verilen puanlar arasındaki fark nedir? Ankara’da değerlendirme yapan uzmanların yorumlan neden SODES Bilgi Sistemi (SODES-BİS)’ne yüklenmemektedir? Bu durum proje değerlendirmesinde şeffaflığı ortadan kaldırmamakta mıdır?
13-İl bazında yapılan değerlendirmeler için SODES-BİS’te değerlendirmeci yorumları neden yayınlanmamaktadır? Eleştirel yorumlardan mı kaçınılmaktadır?"
BAKANLIĞIN YANITI
Ağbaba'nın önergesine, 29 Ocak 2013 tarihinde, dönemin İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin imzasıyla şu yanıtlar verilmişti:
"Malatya İlinde SODES Programı kapsamında 2010-2011-2012 yıllarında kabul edilen projelerin, her yıl www.sodes.gov.tr adresinde yayınlandığı,
Kamu Kuruluşları ve STKTarın SODES-BIS aracılığı ile her yıl en fazla iki proje sunabildikleri, Proje başvurularının; SODES-BİS Sisteminde yer alan değerlendirme kriterleri ve SODES Uygulama Usul ve Esasları çerçevesinde Malatya Valiliğince değerlendirildiği,
Projelerde belirtilen hedef grupların; dezavantajlı gruplar olduğu, merkezde Taştepe, Melekbaba, İnönü, Yeşiltepe, Kiltepe ve Yıldıztepe gibi kenar mahallelerde ve ilçelerde yaşayan dar gelirli vatandaşların faydalandığı, bunun yanı sıra engelli vatandaşlarımızın topluma kazandırılması ve toplumla bütünleşmelerine yönelik projelerin de uygulandığı, 2010 ve 2011 yıllarında düzenlenen toplam 101 mesleki ve beceri kazandırma kursu sonucunda 1293 kişinin faydalandığı,
SODES birim çalışanlarının projeler konusunda deneyim sahibi, eğitime tabi tutulmuş personelden oluştuğu, halen Malatya Valiliği SODES Proje ve Koordinasyon Ofisinde; Malatya Defterdarlığı, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Malatya Emniyet Müdürlüğünden görevlendirilen personelin çalıştığı, personel seçiminin SODES Uygulama Usul ve Esaslarına göre yapıldığı,
SODES Projeleri kapsamında yapılan alımların SODES Uygulama Usul ve Esaslarına göre gerçekleştirildiği, ihalelerin SODES Uygulama Usul ve Esaslarında belirtilen tarihlerin dikkate alınarak www.malatyasodes.gov.tr adresinde ilan edildiği, ihalelere tiim firmaların katılabildiği, ilde yapılacak ihalelere gözlemci olarak katılım yapıldığı, SODES kapsamında kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının takip edeceği satın alma sürecinin SODES Uygulama Usul ve Esaslarında belirtilen süreç dâhilinde gerçekleştirildiği, ihalelerin ilan edilerek şeffaf ve herkese açık bir şekilde yapıldığı,
Hibe çağrısı döneminde desteklenecek projelerin ilanından önce hangi projelerin kabul edildiğinin hangilerinin kabul edilmediğinin yürütücüler tarafından bilinmesinin mümkün olmadığı,
SODES Programının Malatya ilinde her yıl yaklaşık 800 bin Avroluk bütçesi olduğu bilgisinin gerçeği yansıtmadığı, 2012 yılında Malatya ilinde SODES kapsamında toplam tutarı 9.170.373 TL olan 75 proje desteklendiği, Malatya ilinde 2012 yılında en düşük bütçeli projenin 55.900 TL, en yüksek bütçeli projenin ise 373.480 TL, 2012 yılı ortalama proje büyüklüğünün ise 122.272 TL olduğu.
T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI İller İdaresi Genel Müdürlüğü SODES Proje Teklif çağrısına çıkılmadan önce başvuru formunda ve SODES-BİS’te yapılan güncellemeler, usul ve esaslarda yapılan değişiklikler, ödenek tahsisatları ve Kalkınma Bakanlığı içindeki hazırlık ve onay süreçlerinin tamamlanmasının beklenmesi nedenleriyle teklif çağrısının tarihinin değişebildiği, SODES Uygulama Usul ve Esaslarında teklif çağrısına çıkılacak tarihlerle ilgi bir düzenleme bulunmadığı, her yıl proje yürütücülerine, tekliflerini Valiliğe iletmeleri için yaklaşık olarak 1 aylık bir süre tanındığı, SODES başvuru formunda projenin amacı, faaliyetleri ve bütçesinin ayrıntılı olarak yer aldığı; SODES başvuru formunun AB projelerine kıyasla çok detaylı bilgiler içermemesinin nedeninin, proje teklifinde bulunmak isteyen kişilerin danışmanlık hizmeti satın almadan kolayca başvuru yapabilmeleri olduğu, 2011/2303 sayılı Program Kararnamesinin 13. maddesinin 2. bendine göre sadece 5 milyon TL’niıı üzerindeki projeler için fizibilite raporu istendiği. SODES projelerinin hiç biri 5 milyon TL’nin üzerinde olmadığından, bu projelerle ilgili ayrıntılı bilgilere veya fizibilite raporlarına ihtiyaç duyulmadığı, SODES’in genel bütçe kapsamında yürütülen bir program olduğu, SODES Programını AB Projelerinin Usul ve Esaslarıyla kıyaslamanın doğru bir yaklaşım olmadığı,
Proje değerlendirme süreçlerinin SODES Usul ve Esaslarına göre yapılmakta olduğu, desteklenecek projelerin seçim kriterlerinin 2012 Yılı SODES Uygulama Usul ve Esaslarının 8. maddesine göre yapıldığı, projelerin değerlendirme sürecinde ilin ihtiyaçlarının dikkate alınarak projelerin ön değerlendirmesinin Valilikler tarafından yapıldığı. Kalkınma Bakanlığının değerlendirmelerinde kolaylaştırıcı olması için bağımsız dış uzmanların değerlendirmelerine başvurulduğu, nihai değerlendirmenin Bakanlık tarafından yapıldığı. Valilik ve bağımsız dış uzman değerlendirmelerinin nihai olarak belirleyici olmaması nedeniyle değerlendirme özetleri ve puanlarının SODES-BİS sistemi üzerinden paylaşıma açılmadığı belirtilmiştir."
