SON DAKİKA
SON DEPREMLER

Malatya'nın 'Geçmişi' Bu Mezarlıkta Ama..

0
Güncellendi - 2020-12-01 09:19:47
Malatya'nın 'Geçmişi' Bu Mezarlıkta Ama..
A- A+ PAYLAŞ

Malatya'nın gömüye kapalı olan mezarlıklarının bugüne kadar kısmen muhafaza edilebilmiş en eskisi olan, buradaki eski mezarların yapısı ve taşları açısından tarihi, sosyal ve kültürel önemi bulunan, aynı zamanda kültürel yapı tescili olan Kaynarca Mezarlığı'nın bakımsız ve perişan görüntüsü eleştiri konusu oluyor.

Bu mezarlıkla ilgili olarak Malatya Büyükşehir Belediyesi'nin resmi internet sitesinin "Malatya Kültür Envanteri" bölümünde şu bilgiler yeralıyor:

"Kategorisi: Dinsel ve Kültürel Yapılar, Tescil Durumu: 03.12.2010/2083, Koruma Derecesi: 2. Grup Yapı, Mimari Çağı: Osmanlı ve Cumhuriyet. Kaynarca Mahallesindeki Fadıl Baba Camisinin hemen bitişiğinde/güneyinde, yol kenarında, çevresi beton duvarla çevrili olup alana doğuya açılan girişten girilmektedir. Mezarların bir kısmı kesme taş kullanılarak, bir kısmı ise betondan yapılmıştır. Mezarların çoğunluğunun kapak ve yan bölümleri, baş taşlarının da bir bölümü dağınıktır. Sarık biçimli, düz ve ahşaptan baş taşları yoğundur. Bir bölümünde Arapça yazıtlar yer almaktadır. Arapça yazıldığı halde yazı ve tarihlerin bir kısmı ise Türkçe içeriklidir. Mezar taşlarındaki tarihlemeler incelendiğinde 1800’lü yılların ilk çeyreğinden, 1992 yılına kadar defin işlemi yapıldığı anlaşılmaktadır. Şimdi ise kullanılmamaktadır. 1718 m2 alan üzerindedir”

Kaynarca Mezarlığı'ndaki bu eski mezarların, yapılacak bir inceleme ile kentin tarihine ilişkin de önem taşıyan bilgiler içerdiği değerlendirilirken, çevresindeki yapılaşma nedeniyle giderek daralan mezarlığa, Yaka Mahallesi sınırlarındaki mevcut Şehir Mezarlığı'nın hizmete açılmasından bir süre sonra, 1992 yılından bu yana gömü yapılmadığı belirtiliyor.

Bazı mezarlardaki sarık, fes nakşedilmiş taşların o döneme göre statüleri yansıttığı da ifade edilirken, buradaki mezar taşlarının Büyükşehir Belediyesi ve İnönü Üniversitesi'nin ortak çalışmasıyla okutularak, bir envanterinin hazırlanması gerekiyor.

2009 yılında inşa edilen Fadıl Baba Camisi nedeniyle, eski mezarların bir bölümünün de tahrip olduğu, yıkıldığı ve göçtüğü gözlenirken, Büyükşehir Belediyesi'nin Osmanlı ve Cumhuriyet dönemini barındıran bu mezarlıkta özenli bir bakım onarım çalışması yaptırması isteniyor.

ARTIK OLMAYAN YA DA DEFİN YAPILMAYAN MEZARLIKLAR..

Malatya'da 1900'lü yıllardan sonra birbirine uzak olan mahallelerin, yerleşim yerleri yakınında mezarlıklarının bulunduğu, bunların şehrin büyümesi ve yapılaşma nedeniyle bazılarının yok olduğu biliniyor.

Malatya Lisesi'nin karşısından Cengiz Topel Caddesi ile bugün Mücelli Sağlık Ocağı ve okulun bulunduğu alanın 'Mücelli Mezarlığı' olduğu, Kurtuluş Savaşı sırasında İsmet Paşa'nın (İnönü) güvende olmaları için Malatya'daki akrabalarının yanına gönderdiği, Malatya'da ikamet ettikleri sırada vefat eden babası ile oğlunun mezarlarının da bu mezarlıkta bulunduğu, ancak şehrin genişlemeye başlamasıyla birlikte buradaki mezarlığın kaldırıldığı, İnönü'nün babası ile oğlunun mezarlarının da 1943 yılında Sancaktar Mezarlığı'na nakledildikleri biliniyor.

Yine, bugün Orduevi'nin bulunduğu eski Namazgah'ın  karşısındaki alanın bir bölümünün, Atatürk Evi ve Ticaret Lisesi de dahil olmak üzere Sivas Caddesi'ne doğru bir bölümünün de şehrin, bugün artık olmayan mezarlıklarından biri olarak kullanılmış olduğu belirtiliyor.

Geçtiğimiz günlerde Battalgazi Belediyesi'ne devredildiği belirtilen, 2. Ordu Karargahı karşısındaki Karayolları Şube Müdürlüğü binasının bulunduğu alan ve çevresi ile, yine bugün Büyükşehir Belediyesi ile AVM ve çevresindeki yapıların yeraldığı alanın da mezarlık olduğu, 1930'lu yılların ortalarında Mensucat Fabrikası (Sümerbank) inşaasına karar verilmesiyle bu mezarlığın da kaldırıldığı ifade ediliyor.

Yaka Mahallesi sınırları içerisinde bulunan bugünkü Şehir Mezarlığı'nın 1989 Aralık ayında hizmete girmesiyle, o zamana kadar defin yapılan başta Sancaktar Mezarlığı, Kuyuönü (Aşağı Banazı) Mezarlığı, Tecde- Şentepe Mezarlıkları, Çöşnük Mezarlığı 'na bir süre sonra defin yasağı getirilmişti. Malatya'daki ilk resmi şehitlik de, bu mezarlıklardan Kuyuönü Mezarlığı'nın bünyesindeki bir bölümde yeralıyor.

Halk arasında, çingenelerin, yandaki alana çadır kurmaları ve bu bölgede barınmaları nedeniyle Malatya yerel ağzında 'Cingenlik Mezarlığı' olarak da adlandırılan Sancaktar Mezarlığı, Malatya'nın 1900'lü yılların başından itibaren yeni mezarlık açılıncaya kadar defin yapılan ve birçok asırlık mezarın bulunduğu, çeşitli semtlerdeki kaldırılan mezarlıklardan birçok cenazenin nakledildiği 'merkez ve en büyük mezarlık' olarak bilinirken, 1970'lerden sonra Çevre Yolu'nun açılmasının yanı sıra çevredeki yapılaşma nedeniyle de alanının önemli bir bölümünü kaybetmiş durumda.

Yine, Kuyuönü Mezarlığı'na da 1940'lardan Şehir Mezarlığı açılıncaya kadar defin yapılmış. Kuzey Kuşak yolunu açma çalışmaları nedeniyle, 2015'te bu mezarlıktaki yaklaşık 2600 cenaze, Şehir Mezarlığı'nda ayrılan bölüme nakledilirken, buradaki bazı cenazeler de yakınlarınca il dışına, ilçe ve köylerine taşınmıştı.

Eskimalatya'da türbelerin etrafında oluşmuş bulunan Ali Baba ve Kara Baba mezarlıkları, il merkezinden de cenazelerin defnedildiği iki eski ve önemli mezarlık.

Mezarlıkların da, bir kentin tarihi, kültürel, sosyal ve ekonomik yapısını belirlemeye yönelik önemli bilgi kaynaklarından olduğu belirtilirken, haberin başında belirtilen Kaynarca Mezarlığı'nın yanı sıra diğer mezarlıklarda da bir araştırma- inceleme çalışmasının, Büyükşehir Belediyesi'nin öncülüğünde, kentteki iki üniversitenin ilgili bölümlerinin ve Müftülüğün de katkısıyla yapılmasının önem taşıdığı kaydediliyor.

malatyahaber.com- Burhan KARADUMAN, SG- Ferdi DURDU, Yeni Malatya Gazetesi

FOTOĞRAFLAR: Kaynarca Mezarlığı'ndan görüntüler

UYARI: Sitemizde çoğunlukla muhabir arkadaşlarımızın imzalarıyla ya da mensubu oldukları basın kuruluşları kaynak belirtilerek yayınlanan üstteki haber benzeri araştırmalar, haberler, röportajlar, maalesef “emek hırsızı” –özellikle de biri sürekli olmak üzere- sözde bazı internet yayıncıları tarafından, ya aynen ya da küçük bazı değişiklikler yapılarak, kendi özel araştırmaları ya da haberleriymiş gibi kendi yayın organlarında yayınlanabilmektedir. Haber kaynağıyla ya da araştırmasıyla, istihbaratıyla uzaktan yakından ilgisi olmayan, sadece gerçek gazetecilerin ‘kamuoyunun bilgisine sunulmuş’ emeğinin üzerine ‘çöküp’, gazetecilik- habercilik yaptıklarını zanneden ve böylece kamuoyunu da aldatanların bulunduğuna bir kez daha dikkat çekerken, söz konusu unsurları da ‘gerçek gazetecilerin emeğini çalmamaları’ konusunda uyarıyoruz.
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmayacaktır.

Yorum yazın

İsim yazmalısınız
Doğru bir email yazmalısınız
Yorum yazmalısınız

9 yorum yapılmış

  • malatyadan (3 yıl önce)
    Malatyamızın birçok kabristanı çeşitli bahaneler ile gecmişten beri yok edilmiş, kim yaptı ise yazıklar olsun, birşey yaparken illa geçmişi yok etmek mi gerekiyor?
    0
    0
    Yanıtla
  • Hakan Korkmaz (3 yıl önce)
    Yılların kangren yaptığı bir konuyu gündeme getirmeniz neden ile sizlere çok teşekkürler. Bu ülke Müslüman herhalde. Yurt dışında bulunanlar gavur dediğiniz insanların Mezarlıklarını görmüştür...…. Bu hatırlatmaları yaptıktan sonra söyleyeyim. Çevre yolundaki sancaktar mezarlığı ve kuyu önündeki mezarlığı yıllardır yol amacı ile talan eden gelmiş geçmiş tüm belediye başkanlarının vebali var. Yol yapacağım diye mezarlıkların karşısındaki kamu ve özel şahısların arazisine dokunma, yıllar önce geleceği görme ondan sonra ihtiyaç hasıl oldu garibanın mezarını dağıt ve kemiklerini sızlat. Vaybe ne güzel çözüm....Nasıl olsan bir çoğunun yakını yok olanda gariban. Mezardakine de gücünüz yetiyor yıkın. Ama (dokunulmasını asla istemem fakat) gavur mezarlığının yokuşu 80 senedir aynı bir metre dokunmayın.. Daha çok şey yazarım ama zaten arif olan alandı... Ey Müslüman kardeşim inanıyorsan bunların hesabını ahirette vereceksin.... Bari bundan sonra geçmişine sahip çıkmıyorsan bari dokunma....
    %100
    %0
    Yanıtla
  • abdulvahap gülezgin (3 yıl önce)
    Malatya'm neye sahip çıkabildin ki mezarlarına da sahip çıkabilesin... ufak ufak kıyıdan köşeden yapılaşma (önce okul, cami derken işyerleri evler) sırası ile olur ve tarih anılar yok olur .
    %100
    %0
    Yanıtla
  • Orhan Akcan (3 yıl önce)
    Herşeyde olduğu gibi mezarlıklarda tarumar edilmiş,yok olmaya terkedilmiş.Yazik,hemde çok yazık.
    0
    0
    Yanıtla
  • mehmet (3 yıl önce)
    çarmuzu mezarlığı malatyanın en eski mezarlıklarından bir tanesi evet tarih in canlandığı yer fakat cami yapıldıktan sonra çevre düzenlenmesi ve şadırvan yapılmadı camii yi yaptıran hayır sahibin den ALLAH RAZI OLSUN adam yapacaktı çevre düzenlemesini ama insan lar destek yerine adama köstek oldular yok mezarlarımız zarar görüyor diye o insan da o vaziyet bıraktı büyük şehir veya YEŞİLYURT belediyemizden çevre düzenlemesi ve şadırvan için bi girişim olsa çok seviniriz.
    0
    0
    Yanıtla
  • Hazeyn (3 yıl önce)
    Birde Eski Malatya da kirkkardesler mezarlığı var ki Selçuklu ve Beylikler dönemine kadar gidiyor tarihi. Ama aşırı tahrip olmuş durumda geçmişine sahip çıkmayan bir Malatya söz konusu.
    0
    0
    Yanıtla
  • Dayı (3 yıl önce)
    Admin göçer çingene demek değil
    0
    0
    Yanıtla
  • Mlx (3 yıl önce)
    Malatyanın şu anda en büyük mezarlığı şehir mezarlığı.ister istemez mezar yerlerini karıştırıyoruz.eğer bu yorumu okuyan yetkili varsa,akıllı telefon uygulaması ile mezar yeri bulma uygulaması yapılsa(ada.parsel.mezar no) güzel bir hizmet olur.
    0
    0
    Yanıtla
  • MEHMET AKSAKAL (3 yıl önce)
    Sayın Malatyahaber , Öncelikle burada doğmuş bir kişi olarak bu haberi yaptığınız için çok teşekkür ediyorum.Haberinizde de belirttiğiniz gibi bu mezarlık malatyanın tarihidir.Çok cüzi bir harcama ile dağılmış olan mezar taşları toparlanıp sabitlenebilir.Bu iş işi bilen,eğitimli ve tarih sevgisi olan bir firma tarafından yapılması tarihi değerlerimizin yok olmasınını önleyecektir.Genel temizlik ve ağaçların bakımını zaten mahalleli yapıyor.Büyükşehir şu anda bu bölgede çalışma yapıyor.Hazır ekipler mobilize olmuş iken çalışma yapılabilirse bir tarihimizi yok olmaktan kaurtarabiliriz.Saygılarımla
    0
    0
    Yanıtla