Tunus ve Mısır'da meydana gelen olayların ardından Türkiye...
ABDdeki düşünce kuruluşu uzmanları, Tunus ve Mısır gibi ülkelerde son dönemde meydana gelen olayların, Ortadoğuda "demokratik ve istikrarlı bir ülke olarak Türkiyenin önemini daha da artırdığını" söyledi.
Uzmanlara göre, Ortadoğuda "bölgesel güç" olma yarışında, zayıflayan Mısır, Türkiyenin elini güçlendirebilir, ama bölgesel istikrarsızlık Türkiyenin ticaretine zarar verir.
Tunus ile başlayan, ardından Mısıra sıçrayan olaylar, Ortadoğunun geleceği ve güç dengelerine dair soruları akıllara getirirken, etkin hale geldiği bölgesinde istikrar ile barış isteyen Türkiyenin konumunun da bu durumdan nasıl etkileneceği merakını uyandırdı.
Brandeis Üniversitesine bağlı Crown Ortadoğu Çalışmaları Merkezi ve German Marshall Fund uzmanı Joshua Walker, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, bölgedeki dengelerin, hem Washington hem Ankaradaki tartışmalarda gözlerden kaçan önemli bir konu olduğunu söyledi.
Türkiyenin "bölgede, Osmanlı İmparatorluğu geçmişinden de gelen, en güçlü devlet geleneğine ve en gelişmiş demokrasiye sahip, en yanıt verici ve temsil edici ülkesi olarak, şu anki gelişmelerden en fazla kazanacak ya da kaybedecek ülke olduğunu" belirten Walker, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu devrimlerin yeni demokrasilere yol açması halinde, doğal olarak Mısırdakiler, Hüsnü Mübarekin yönettiği Mısırda hiç görülmediği kadar Türkiyeye yönlerini çevirecek.
Aslında AK Parti ve Mübarek, birbirlerini hiçbir zaman sevmedi ve hep birbirlerine engel oldu. Dolayısıyla bu durum, AK Partinin bölgesel istikrar sağlayıcı ve üstün bölgesel güç olma şeklindeki yeni rolü açısından mükemmel bir test."
"TÜRKİYE, BÖLGE HALKI İÇİN ÖRNEK VE MODEL"
Walker, hem Türkiyenin hem de ABDnin olaylara bakarak "kazanan veya kaybedenleri tahmin oyunu içine girmek istemediğini" söyledi.
Ancak Türkiyenin, "kendi tarihi evrimine uygun olarak, daha az otoriter bir yönetim yapısı anlamına gelen ifade özgürlüğü ve insan haklarının yanında olmak istediğini" belirten Walker, yine de Türkiyenin konuya çok fazla dahil olmaması gerektiğini ifade etti.
Türkiyenin bölge halkı için "büyük bir örnek ve model" olduğuna işaret eden Walker, "Mısırın zayıflamasının Arap dünyasında liderlik boşluğu yaratacağını, ancak bu boşluğu da halihazırda Türkiyenin, Başbakan Recep Tayyip Erdoğanın popülerliği ve İsraile karşı Arap duyarlılığının savunuculuğunu yapmasıyla doldurduğunu" kaydetti.
"BÖLGEDE, MISIR İÇİN TEK ARABULUCU TÜRKİYE"
Diğer büyük bölgesel güçler olan İran ve İsrailin de Mısırla alakalı olarak çok farklı görüşleri bulunduğunu söyleyen Walker, "Türkiye bu noktada, Mübarek, (Mübareke karşı muhalefet sergileyen) Muhammed El Baradei ile Müslüman Kardeşler arasında bir uzlaşmaya varılmasına yardım edebilecek olan gerçek anlamdaki tek tarafsız oyuncu gibi görünüyor. Gerçekten de, ABD ile birlikte bölgede güvenilir arabulucu olabilecek ülke olarak bir tek Türkiye kaldı" diye konuştu.
"TÜRKİYENİN KONUMUNUN ÖNEMİ ARTTI"
Düşünce kuruluşu Carnegie Endowment uzmanı Henri Barkey de bölgedeki durumun henüz muğlak olduğunu, ama Türkiyenin "çok istikrarlı bir ülke olarak bölgedeki konumunun öneminin artığını" söyledi.
Barkey, "Türkiyede demokrasinin darbelere rağmen iyi-kötü çalışmış olması, Türkiyeye muazzam avantajlar tanıyor" dedi.
Öte yandan Türkiyenin ticaret yapıp mal satabilmek için istikrarlı bir Ortadoğu istediğini ifade eden Barkey, "Türkiye, Ortadoğuya pazar olarak bakıyor. Bu açıdan bölgedeki istikrarsızlık, Türkiyeye iktisadi açıdan çok zarar verecek" ifadesini kullandı.
Türkiye ile Mısırın Ortadoğu ile ilgili bazı konularda farklı bakış açılarına sahip olduğunu hatırlatan Barkey, "Dolayısıyla burada Mısırdaki rejimin zayıflamış olması Türkiyeyi bir şekilde kuvvetlendirecek, o şüphesiz" dedi.
Yine de "Türkiyenin demokrasiyle ilgili konularda bazen tutarsız dış politika izlediğini" iddia eden Walker, şöyle devam etti: "Örneğin Türkiye, Hamasın sandıktan çıktığını belirterek, ona arka çıktığını söylüyor. Ama Hamas, Suriyedeki rejimin de en önemli yardımcısı olarak ortaya çıktı. Suriyedeki rejim tamamıyla diktatörlük. Türkiye, karışık seçimlerden sonra İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejadı kutlayan ülkelerin başında geldi. Türkiye, demokrasi meselesine gelince tutarsız bir dış politika izliyor. Dolayısıyla ne kadar kazanır ne kadar kazanmaz, bilmiyorum."
"MISIRIN REKABETÇİLİĞİ AZALACAK"
German Marshall Fund uzmanı Ian Lesser, Türkiyenin nispeten potansiyel gücü bağlamında düşünüldüğünde, kaos içindeki bir Mısırın bu noktada Türkiyeye karşı bölgesel rekabetçiliğinin azalacağını söyledi.
Türkiyenin de Doğu Akdenizde bir güç olduğuna ve Mısırın uzun vadeli istikrarında ABD ile aynı çıkarları paylaştığına işaret eden Lesser, Mısır yönetiminin gelecekte nasıl olacağını henüz bilmediklerini, ancak bu ülkedeki gelişmelerin sonucunun Türkiyeyi yakından ilgilendirdiğini kaydetti.
