- Sayıştay’ın İnönü Üniversitesi'nde tespit ettiği ve eleştirdiği en ilginç konusu ise ‘Bilimsel Araştırma Projelerine ait bütçenin bina onarımında kullanılması’ oldu.
Kamu kurum ve kuruluşlarının gelir – gider hesaplarını incelemekle görevli en üst düzey yargı organı olan Sayıştay Başkanlığı, İnönü Üniversitesi’nin 2016 yılı hesaplarında bir dizi usulsüzlük tespit etti. Sayıştay Başkanlığı, Eylül 2017 tarihli raporunda usulsüzlüklere ilişkin olarak üniversite yönetimine bazı eleştiriler yöneltti ve hesapların düzeltilmesini istedi.
“İnönü Üniversitesi 2016 Yılı Düzenlilik Denetim Raporu” başlığını taşıyan rapora göre, İnönü Üniversitesi’nin 2016 yılı hesapları, “Denetim Görüşünün Dayanakları” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç, önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içermesine karşın, ‘Denetim Görüşünü Etkilemeyen Tespit ve Değerlendirmeler’ bölümünde birçok başlık altında sıralanan bir dizi işlemin usulsüz ve mevzuata aykırı yapıldığı belirtildi.
Sayıştay Raporu’nun ‘Denetim Görüşünün Dayanakları’ ve ‘Denetim Görüşünü Etkilemeyen Tespit ve Değerlendirmeler’ başlıkları altında tespit ettiği usulsüzlükler ve düzeltilmesi istenen iş ve işlemler şöyle sıralandı.
Bulgu: Bilimsel Araştırma Projelerindeki İşlemlerin Mevzuata Uygun Yapılmaması, Bilimsel Araştırma Projelerine Ait Bütçenin Bina Onarımında Kullanılması
Bilimsel Araştırma Projeler Birimindeki kayıtlar, otomasyon sistemleri ile iç denetçiler tarafından düzenlenen raporlar üzerindeki incelemeler sonucunda mevzuat hükümlerine aykırı uygulamaların olduğu tespit edildi.
Sayıştay Raporu’nda göre, Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) başlığı altında tespit edilen usulsüzlükler şu şekilde sıralandı:
“Yapılan incelemelerde; 1- Bilimsel Araştırmalar Biriminde otomasyon sisteminin kurulmadığı, işlemlerin manuel takip edildiği, 2- Projeler kapsamında alınan tüketime yönelik taşınırlara ilişkin taşınır işlem fişlerinin düzenlenmediği ve ambarlar giriş kayıtlarının yapılmadığı, 3- Satın alınan bazı demirbaşların ambar kayıtlarının yapılmadığı ve taşınır sicil numaralarının bulunmadığı, 4- Araştırma projelerinden alınan dayanıklı taşınırların proje yürütücüsüne ya da belirleyeceği kişiye zimmetlenmeden doğrudan proje yürütücüsüne teslim edildiği, 5- TÜBİTAK projelerinde bütçenin yoğun olarak avans şeklinde kullanıldığı, 6- Bilimsel Araştırma Projesi kapsamında bina bakım onarımının yapıldığı, 7- TÜBİTAK destekli bazı bazı projelerdeki satın almalarda teknik şartnamelerin düzenlenmediği, 8- Proje sonuçlarının faaliyet raporlarında duyurulmadığı tespit edilmiştir”.
Raporda, tespit edilen bu usulsüzlükler konusunda, idarenin (İnönü Üniversitesi Rektörlüğü) cevabında ise, “Bilimsel Araştırma Projeleri Biriminde 01.04.2017 tarihi itibariyle BAPSİS otomasyon sistemine geçilerek uygulamalara başlandığı, demirbaş malzemelerin ambar kayıtları ve taşınır sicil numaraları Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemi (KBS) üzerinde kayıtları yapılarak işlemlerin yürütüldüğü, araştırma projeleri kapsamında alınan her nevi dayanıklı taşınırların proje yürütücüsünün görev kadrosunun bağlı bulunduğu birim taşınır kayıt yetkilisince KBS sistemi üzerinde taşınır kaydı yapılarak taşınır işlem fişi düzenlemek suretiyle proje yürütücüsü veya belirleyeceği kişiye zimmetlenerek kullanıma verildiği, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimince işlemleri yürütülmekte olan Bina Bakım Onarım ve Tadilat giderlerinin alt yapı güçlendirme (Güdümlü) projeler kapsamında yürütüldüğü, bu konuda yapılan işlemlere esas olarak proje yürütücülerince proje hazırlanarak proje başvurusu yapılmakta ve Birimimizce proje BAP Komisyonuna sevk edilmektedir. Komisyonca yapılan inceleme değerlendirme neticesinde kabul edilerek Birimimize işlemleri yürütülmek üzere sevk edilen altyapı güçlendirme(Güdümlü) proje kapsamında söz konusu bina bakım onarım ve tadilat işlerine yönelik işlemlere başlanmaktadır. Bu türdeki projeler kapsamında yürütülen işlemlerin harcamalarına yönelik yapılacak giderler Gayrimenkul Mal Bakım ve Onarım Giderleri başlığı altındaki Hizmet Binası Bakım ve Onarım Giderleri harcama kalemlerinden karşılamak suretiyle işlemleri yürütülmüştür” şeklinde açıklama yapıldı.
“Bilimsel proje paralarının bilimsel araştırmalara yeterli bütçenin ayrılmamasına neden olacaktır”
Sayıştay denetçileri, üniversitenin bu cevabını da dikkate alarak nihai olarak şu eleştiride bulundu:
“TÜBİTAK projelerindeki avans uygulamalarının, Ön Ödeme Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesi “Ön ödeme harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla, ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle yapılabilir” hükmüne uygun gerçekleştirilmesi gerekir. Kurumun özel bütçesi yerine bina bakım onarımlarının proje kaynaklarından karşılanması bilimsel araştırmalara yeterli bütçenin ayrılmamasına neden olunacaktır. Proje sonuçlarının faaliyet raporlarında gösterilmesi mevzuat gereği olduğu kadar paydaşların bilgilendirilmesi açısından da önem arz ettiği düşünülmektedir. Bir sonraki denetim yılında söz konusu hususa ilişkin kontrol işlemlerine devam edilecektir.”
Bulgu: Şüpheli Ticari Alacaklar, İş Avansları, Personel Avansları ve Satıcılar Hesaplarının Borç ve Alacak Tutarlarının Gerçeği Yansıtmaması
“Döner Sermaye İşletmesinin yevmiye kayıtları incelendiğinde, bir satıcıya yapılması gereken tüm tutarlar önce borçlandırılmakta, karşılığında satıcıya yapılan ödeme tutarı düşülmek suretiyle kalan tutar tekrar ilgili satıcılar hesabına kaydı yapılmaktadır. Bir başka deyişle, bir satıcıya ödeme yapılırken öncelikle söz konusu satıcıya ait tüm borçlar ödenmiş gibi hesabın borcuna kayıt edilmekte, daha sonra ise satıcılara olan toplam borçtan ödeme yapılan tutar düşülerek kalan tutar tekrar borçlandırılmaktadır. Böylece 320-Satıcılar Hesabı yapılan her bir ödeme işleminde ödenmeyen tutar kadar kalan borç tutarı kadar hem borç tutarı hem de alacak tutarı fazla kaydedilmiş olunmaktadır. Oysaki ilgili Yönetmeliğe göre işletmelerin yapmış oldukları ödeme tutarları kadar 320-Satıcılar Hesabını borçlandırılması ve yapılan ödemenin türüne göre de alacak hesabına kaydı yapılması gerekmektedir. Satıcılar tarafından temlik edilen kayıtların muhasebeleştirilmesi, icra işlemleri ve idari para cezalarının mahsubu aşamasında da sorun oluşmaktadır. Yukarıda izah edilen durum verilen avansların kapatılması aşamasında 195 ve 196-nolu hesaplarda, şüpheli alacakların kısmi tahsilinde de 128-nolu hesapta ortaya çıkmaktadır. Kullanılan muhasebe sistemi nedeniyle 128-Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı, 195-İş Avansları Hesabı, 196-Personel Avansları Hesabı ve 320-Satıcılar Hesabının borç ve alacak tutarlarının mizanda fazla gösterilmesine neden olunduğu düşünülmektedir”
Sayıştay denetçilerinin yukarıda tespit edilen usulsüzlüğe ilişkin olarak üniversite yönetimine yönelttiği sorulara verilen cevapta, “Bulguda belirtilen hususun Döner Sermaye Mali Yönetim Sisteminden (DMIS) kaynaklandığı” şeklinde savunma yaptığı belirtildi. Danıştay denetçileri bu başlığa dair son görüşte, “Söz konusu programdaki eksikliklerin giderilerek mali rapor ve tabloların doğru ve güvenilirliğine katkı sağlanmalıdır” vurgusunu yaparak, aynı başlığın gelecek yıl raporunda da inceleme konusu yapılacağını ifade etti.
Bulgu: Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının Gerçek Durumu Yansıtmaması, Teknokent’e Aktarılan 370 bin TL’nin Mali Tablolarda Gösterilmemesi
İnönü Üniversitesi’nin mali tablolarının incelenmesi sonucunda Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesindeki % 61,49 hisseye karşılık gelen 2.275.000,00 TL’lik tutarın 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlendiği görülmektedir. 2016 yılı denetimleri sırasında İnönü Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünden Teknokent A.Ş.’ye 370.000 TL tutarında doğrudan kaynak aktarımı gerçekleştirilmiş ancak bu tutarın Üniversitenin mali tablolarında gözükmediği tespit edilmiştir.
İnönü Üniversitesi Rektörlüğü, 370 bin TL’lik ödemenin üniversitenin mali tablolarında gösterilmemesini, ödemenin 2016 yılı Aralık ayının son günlerinde yapılmasına bağlayarak savundu.
Raporda, bu başlıktaki usulsüzlüğe dair nihai görüş olarak “Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta, bulguda belirtilen hususlara ilişkin gerekli muhasebe işlemlerinin yapıldığı ifade edilmiştir. Bununla beraber, 2017 yılında yapıldığı belirtilen düzeltme kayıtlarının 2016 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır” denildi. Yani, rektörlüğün yaptığını belirttiği düzeltmenin ‘düzeltme’ sayılamayacağı belirtildi.
Bulgu: Taşınır İşlemlerinin Mevzuatına Uygun Yapılmaması, Malzeme Hesabının Doğru ve Güvenilir Olmaması
Taşınır işlemlerine ilişkin olarak kayıtlar, harcama birimleri ve ambarlarda yapılan incelemeler sonucunda Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine aykırı uygulamaların yapıldığı tespit edilmiştir.
İnönü Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı bünyesinde 18.01.2017 tarihinde yerinde yapılan incelemelerde aşağıdaki hususlar tespit edilmiş ve tutanak altına alınmıştır. Bu tutanağa göre; 1) Taşınır ambarının bulunduğu, 2) Yıl boyunca belli aralık ve tutarlarla taşınır işlem fişinin kesildiği, 3) Say2000i sisteminin Maliye Bakanlığınca 26.12.2016 tarihi itibariyle girişlere kapatıldığı, harcama birimlerince bu tarihten sonra da işlemlerin yapıldığı bu itibarla yıl sonu envanter işlemlerine ait sayımların zaman ve miktar yönünden sağlıklı olmadığı, görülmüştür. Kurumda ilgili taşınır mevzuat hükümlerinin tam olarak uygulanmaması taşınırların takibi ve muhafazasını engellemektedir. Taşınır işlemlerinde mevzuata aykırı uygulamalar sonucunda bilançodaki taşınır hesapları olan 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabı doğru ve güvenilir olmadığı düşünülmektedir.
Raporda, bu başlığa ilişkin usulsüz işlemler konusunda idarenin verdiği cevabın, Kamu “Bulguda belirtilen hususların mevcut mevzuat hükümleri ile Maliye Bakanlığı Genelgeleri arasındaki durumdan kaynaklandığı ifade edilmiştir.” Şeklinde olduğu belirtildikten sonra, “Söz konusu aksaklıkların düzeltilmesi için yasal mevzuat hükümleri ile uygulama genelgeleri/ tebliğleri/ emirleri arasında uyum olması gerekmektedir. İlgili idarenin Genelge hükümlerine göre işlem tesis ettiği görülmüştür. Bir sonraki denetim yılında söz konusu hususlara ilişkin kontrol işlemlerine devam edilecektir” denildi.
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
