Kahramanmaraş merkezli olarak 6 Şubat 2023'te meydana gelen depremlerde çöken ve 16 kişiye mezar olan Hayat Sitesi'yle ilgili olarak, mahkemece bilirkişiye yaptırılan incelemeyle, depremde yıkıma yol açan sebepler ve kusuru görülenler rapor edildi. Hayat Sitesi ile ilgili olarak ortaya çıkan teknik rapor, denetimsiz ve hatalı inşaat uygulamalarının nasıl büyük bir felakete yol açtığını gözler önüne serdi.
Saat 04.17'deki ilk depremde A1 Bloku, 13.24'teki ikinci depremde de A2, B1 ve B2 blokları çöken Hayat Sitesi'nde, tamamına yakını A1 blokta oturan Dr. Ali Ekrem Tuncer (69), Güllü Tuncer (70), Ayfer Karataş (59), Bayram Kırıcı (61), Deniz Zehra Akbaş (52), Hasan Yalçın Karataş (68), Hatice Sena Orcan (43), İkra Orhan (13), Mehmet Orcan (42), Mehmet Burak Foşkanlı (47), Mehmet Muzaffer Öğüt (79), Meral Akbaş (75), Meral Nakir (62), Sure Orcan (8), Yusuf Feyyaz Yaşar (7) ve Zeynep Hülya Foşkanlı (68) hayatlarını kaybetmişler, iki kişi de yaralanmıştı.
BİLİRKİŞİNİN SAPTADIĞI YIKILMA SEBEPLERİ..
Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü tarafından hazırlanarak, yargılamanın yapıldığı 1. Ağır Ceza Mahkemesi'ne sunulan teknik bilirkişi raporuna göre, binalarda projeye aykırı değişiklikler, yetersiz malzeme kullanımı ve deprem hesaplarının eksik yapılması felaketi kaçınılmaz hale getirdi. Statik hesapların yetersizliği, projeye aykırı kaçak eklemeler ve mühendislik hataları binaların çökmesine neden oldu.
Hayat Sitesi A1 Blok’un Yıkılma Sebepleri
1-Kaçak Kat ve Yapı Değişiklikleri: Mimari ve statik projede zemin kat için belirtilen yükseklikten farklı olarak zemin kat yüksekliğin artırılması ve KAÇAK asma kat eklenmesi, zemin katın mimari tadilat projesinde belirtilen şartlardan farklı imalatın yapılması,
2-Kolon Dayanımının Azalması: Bu zemin kat imalatları nedeniyle kolonlarda rijitliğin azalması ve yumuşak kat etkisinin meydana gelmesi,
3-Ağırlaşan Yapı: Her bir normal katın statik projede ve statik hesap raporunda kirişli plak döşeme olduğu belirtilmiş fakat bilirkişi tarafından enkaz alanında yapılan incelemelerde binanın normal kat döşemelerinin belirtilen kirişli plak döşeme yerine asmolen döşeme olarak yapılması nedeniyle yapı ağırlığının arttırılması,
4-Eksik Deprem Hesapları: Statik hesap raporunda yer alan deprem hesabı sadece zemin kat kolonlarının boyuna donatıları için deprem hesabı yapılması, diğer çerçeve taşıyıcı elemanlar için deprem hesabı yapılmaması,
5-Kolon ve Kiriş Hataları: Statik hesap raporunda deprem hesabı sadece kolon boyuna donatıların belirlenmesinde dikkate alındığı, kolon enine donatılarının belirlenmesinde deprem kuvvetleri dikkate alınmadığı, kolon- kiriş birleşim bölgeleri için hesap yapılmadığı, kolonlarda boyuna donatı oranının minimum 0.01 olması gerekirken bu şartı sağlamayan kolonların olması, statik proje üzerinde etriye sıklaştırmasının gösterilmemiş olması,
6-Ortak Bodrum Kat: Blokların altında bodrumun ortak olarak inşa edilmesi nedeniyle yapı davranışının değiştirilmesi
7-Merdiven Eklentisi: İfade tutanağına göre zemin kattaki döşemenin usulsüzce delinerek merdiven eklenmesi,
8-Dayanıksız Beton: Yapının taşıyıcı sisteminde kullanılan beton malzemesinin dayanım açısından yetersiz olması, etriye kancaların 135° şartını sağlamaması,
9- Ruhsatsız Müdahaleler: Tüm bu işlemlere ait hiçbir proje, ruhsat izin veya hesap raporu bulunmaması,
10-Yanlış Yapı Kullanım İzinleri: Yapılan incelemelerde mimari projesine uygun olarak imal edilmeyen çeşitli bölümlerine, 1975-1998-2007 yönetmeliklerine aykırı olarak farklı tarihlerde yapı kullanım izni verilmesidir.
Hayat Sitesi A2 Blok’un Yıkılma Sebepleri
1-Eksik Deprem Hesapları: Statik hesap raporunda yer alan deprem hesabı sadece zemin kat kolonlarının boyuna donatıları için deprem hesabı yapılması, diğer çerçeve taşıyıcı elemanlar için deprem hesabı yapılmaması,
2-Yetersiz Kolon ve Kiriş Donatıları: Statik hesap raporunda deprem hesabı sadece kolon boyuna donatıların belirlenmesinde dikkate alındığı, kolon enine donatılarının belirlenmesinde deprem kuvvetleri dikkate alınmadığı, kolon- kiriş birleşim bölgeleri için hesap yapılmadığı, kolonlarda boyuna donatı oranının minimum 0.01 olması gerekirken bu şartı sağlamayan kolonların olması, statik proje üzerinde etriye sıklaştırmasının gösterilmemiş olması
Hayat Sitesi B1 ve B2 Blokların Yıkılma Sebepleri
1-Eksik Deprem Hesapları: Statik hesap raporunda yer alan deprem hesabı sadece zemin kat kolonlarının boyuna donatıları için deprem hesabı yapılması, diğer çerçeve taşıyıcı elemanlar için deprem hesabı yapılmaması,
2-Zayıf Kolon Donatıları: Statik hesap raporunda deprem hesabı sadece kolon boyuna donatıların belirlenmesinde dikkate alındığı, kolon enine donatılarının belirlenmesinde deprem kuvvetleri dikkate alınmadığı, kolon- kiriş birleşim bölgeleri için hesap yapılmadığı, kolonlarda boyuna donatı oranının minimum 0.01 olması gerekirken bu şartı sağlamayan kolonların olması, statik proje üzerinde etriye sıklaştırmasının gösterilmemiş olması
3-Yönetmelik Dışı Etriye Kullanımı: Etriye kancaların 135° şartını sağlamaması,
BİLİRKİŞİYE GÖRE KUSURLU OLANLAR..
Bilirkişi tarafından Hayat Sitesi bloklarının yıkımında, tutuksuz yargılanmakta olan “Sorumlu kişiler, sorumluluk alanları ve kusur dereceleri” ile ilgili değerlendirmeler şöyle belirtildi:
Mahmut B. (Yapı Sahibi/Müteahhit): ASLİ KUSURLU (Ölü olduğu için yargılama dışı)
Ahmet B. (Yapı Sahibi): ASLİ KUSURLU
Yusuf B. (Yapı Sahibi): ASLİ KUSURLU
Suat S. (A1 blok zemin kattaki işyeri sahibi): ASLİ KUSURLU
Metin K. (Fenni Mesul): ASLİ KUSURLU
M. Şerif Y. (Statik Proje Sorumlusu/ Statik Hesap Raporu Sorumlusu): ASLİ KUSURLU (Ölü olduğu için yargılama dışı)
Hurşit K. (Statik Proje Onayı (İMO yetkilisi): TALİ KUSURLU
Metin K. (Mimari Proje Sorumlusu): TALİ KUSURLU
Ayşegül T.N (Mimari Proje Sorumlusu): TALİ KUSURLU
Mustafa B., Ahmet Ö., M. Hakan B., Şazi D., Şahin D., Hamit G., Ekrem Ö., N. Tahir S., Alper Y., A. Kadir A., M. Zeki B., H. Vefik Ş., Selahattin P., F. Engin P., Ümit E., Konur S., Duran Ö., Haluk T., Hüseyin H. (Belediye Yapı Kontrol Birimi, Yapı Kontrolleri, İskan Birimi): ASLİ KUSURLU
malatyahaber.com
