Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu (BEDK) Başkanı Prof. Dr. Hasan Tahsin Fendoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kurulun, 2003'te çıkarılan Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında 2004'te faaliyete geçtiğini bildirdi.
Fendoğlu, 1. maddede kanunun amacının "Demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesi." olarak belirtildiğini aktardı.
Vatandaşların muhtarlıklar dışındaki kamu kurumları ile meslek odalarından bilgi ve belge talebinde bulunma haklarının olduğunu kaydeden Fendoğlu, bu taleplerin idare kurumlarınca reddedilmesi halinde de vatandaşların 15 gün içinde kurula başvurabildiğini ifade etti.
74 ülkenin vatandaşları da bilgi talebinde bulunabiliyorFendoğlu, mütekabiliyet kapsamında 74 ülke vatandaşlarının da bilgi edinme talebinde bulunabildiğini söyledi.
Verilerin kamu kurum ve kuruluşları tarafından kanun gereği BEDK'ya, kurul tarafından da TBMM'ye gönderildiğini ifade eden Fendoğlu, TBMM'nin internet sitesinde de kurulun raporunun yayımlandığını bildirdi.
Bilgi edinme hakkı kapsamında kanundaki istisnai durumların da belirlendiğini kaydeden Fendoğlu, devlet sırrı, ticari sır, özel hayatının gizliliğine ilişkin bilgiler ile kişisel nitelikteki bilgilerin paylaşılmadığını dile getirdi.
Daha önce yayımlanmış, kamuoyuna açıklanmış bilgilerin de paylaşılmadığını belirten Fendoğlu, ancak bu bilgilerin hangi kaynaklarda paylaşıldığı yönünde talepte bulunanlara bildirim yapıldığını söyledi.
Verilen kararlar tavsiye değil bağlayıcı nitelikte Kurulun, kanunda ve yönetmelikte olmayan ilke kararları verebildiğini anlatan Fendoğlu, "Hayat çok dinamik, dolayısıyla güncel kararlar almak da gerekiyor." dedi.
Kurul tarafından verilen kararların tavsiye değil idareyi bağlayıcı nitelikte olduğunu belirten Fendoğlu, kararların idare mahkemesine, istinafa ve Danıştaya da taşınabildiğini bildirdi.
Fendoğlu, kurulun görevleri arasında yer almayan başvurularda da vatandaşları ilgili kurumlara yönlendirdiklerini ifade ederek, "Türkiye, insan odaklı bir yönetim anlayışı konusunda büyük gayretler içerisinde, büyük çaba sarf ediyor. Bu konuda sadece Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulumuz değil, 2 milyonun üzerinde başvuru alan, vatandaşı yönlendiren kamu idareleri de insan odaklı bir kamu yönetimi anlayışı olsun diye uğraşıyor. Bu da Türkiye'nin kazanımıdır." diye konuştu.
En yüksek başvuru 2014'te yapıldıHasan Tahsin Fendoğlu, geçen yıl kurula yapılan başvurulara ilişkin bilgileri de paylaştı.
Buna göre, 2019'da yaklaşık 1 milyon 400 bin olan bilgi edinme başvurusu, 2020'de 2 milyon 43 bin 467 olarak gerçekleşti ve yüzde 29,77 artış gösterdi. Bu başvurulardan 1 milyon 723 bin 379'u kabul edilirken, kabul oranı yüzde 84,33 oldu.
Geçen yıl yapılan bilgi edinme başvurularından 143 bin 940'ı reddedildi, 166 bin 978'i kısmen kabul edildi. Başvurulardan 9 bin 170'i ise gizli-ayıklanmış bilgi olarak değerlendirildi.
Ayrıca 2020'de BEDK'ye intikal eden başvuru sayısı 1140, kurul tarafından karar verilen müracaat sayısı ise 1853 olarak gerçekleşti.
Başvuruya ret cevabı verilen 2 bin 628 dosya ise yargıya intikal etti.
En fazla bilgi edinme başvurusu alan kamu kurum ve kuruluşu 2020'de 345 bin 466 ile Yükseköğretim Kurulu (YÖK) olurken, bunu 141 bin 542 ile Adalet Bakanlığı, 111 bin 53 ile Tarım ve Orman Bakanlığı izledi.
En az başvurunun yapıldığı kamu kurum ve kuruluşları ise Türkiye Noterler Birliği, Yüksek Seçim Kurulu ve Basın İlan Kurumu oldu.
Ayrıca geçen yıl valiliklere toplam 727 bin 256 başvuru gerçekleştirildi. Buna göre en çok bilgi edinme başvurusu alan iller sırasıyla İstanbul, Tekirdağ ve Antalya, en az müracaat yapılan iller ise Muş, Kars ve Gümüşhane oldu.
Belediyelere ise toplam 265 bin 375 başvuru yapıldı. Bunların 100 bin 349'unun Samsun'da yapılması dikkati çekerken, bu ili sırasıyla Konya, Adana, İstanbul ve Uşak izledi. En az başvuru alan belediyeler ise Ağrı, Kırşehir, Kars, Bartın ve Batman olarak sıralandı. Batman'da başvuru sayısı 1 olarak kayıtlara geçti.
Kanun kapsamında bilgi edinme başvurularının yapıldığı ilk yıl 2004'te 395 bin 557 müracaat oldu. Yıllara göre en fazla başvuru ise 3 milyon 298 bin 465 ile 2014'te gerçekleşti.
Ankara, AA
