Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, kayısıya zarar veren Erik Koşnili, Şeftali Güvesi ile kiraza zarar veren Kiraz Sineği zararlılarına karşı üreticileri uyarırken, mücadele ile ilgili de bilgi verdi.
İl Müdürlüğü'nün uyarıları şöyle:
"KAYISIDA ERİK KOŞNİLİ VE MÜCADELESİ
2011 yılından beri ilimizdeki kayısı bahçelerine büyük zarar veren Erik koşnili (Kabuklu bit) ile mücadele için üreticilerimiz çok yoğun olarak İl Müdürlüğümüze müracaat etmektedirler. 2021 yılı Nisan-Mayıs itibariyle ilimizde Battalgazi, Yeşilyurt, Kale, Yazıhan, Akçadağ ve kısmen de Darende, Pütürge ve Doğanyol ilçelerimizde bu zararlının yoğunluğu yağışların da azalmasıyla birlikte tekrar artma eğilimi göstermiş olup, halen bir potansiyel tehlike olarak karşımızda durmaktadır. Çiftçilerimizin doğru zamanda ve bilinçli bir şekilde mücadele etmeleri için bu zararlının biyolojisini çok iyi bilmeleri gerekir. Bu zararlının biyolojisi ve mücadele şekli aşağıda anlatılmıştır.
Tanımı ve Yaşayışı
Ergin dişi yarım küre şeklinde, bombelidir. Renk koyu kahverengi veya parlak koyu esmerdir. Kışı ikinci dönem nimf halinde geçirir. Mart sonunda havaların ısınmasıyla birlikte gelişmeye başlayan nimfler, nisan sonunda ergin olur. Mayıs ayından itibaren yumurtalar görülmeye başlar. Bir dişi kabuğunun altında 2000-3000 yumurta bulunabilir. İlimizde ilk hareketli nimfler sıcaklığa da bağlı olarak Mayıs başından itibaren Haziran ortalarına kadar görülebilir.
Zarar Şekli
Erik koşnili, gövde ve kalın dallarda koloniler oluşturur. Ergin ve nimflerin beslenmesi sonucu ağaçları zayıflatıp, dalları kurutmak ve yoğun tatlımsı madde salgılamak suretiyle (fotoğrafta) iki şekilde zarar yapar. Emgi sonucunda dallarda ağaç tarafından salgılanan zamk akıntısı meydana delir. Salgılanan tatlımsı madde sürgün, yaprak ve meyvelere bulaştığında yaprakların solunumunu engellemekte ayrıca; meyvelerin üzerinde mantar geliştirerek meyve kalitesini bozmaktadır.
Zararlı Olduğu Bitkiler
Sert çekirdekli meyve ağaçlarında bulunur. En çok eriklerde görülür. Malatya ilinde kayısı ağaçlarında yoğun olarak görülmektedir.
Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler
Bulaşıklığın çok yüksek olduğu yerlerde kış sonu veya ilkbahar başında yoğun bulaşık dallar kesilip budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Ayrıca ağaçların kuvvetli bulundurulması, bakım işlemlerinin titizlikle yapılması ve sık dikimden kaçınılması da genel kültürel önlemler arasında sayılabilir.
Kimyasal Mücadele
Nimfler ergin döneme geçmeden önce (mart sonu-nisan başı) yazlık yağlarla ilaçlama yapılmalıdır. İlimizde yazlık yağlarla mücadele zamanı meyvenin kürkten çıkma dönemi olan çil ilaçlaması sonrasındaki dönemdir. Hava sıcaklığı 5 C 0 den yüksek, 29 C0 den düşük olmalıdır. Yazlık yağlarla ilaçlanacak kayısı bahçelerinde ilaçlamadan 20 gün öncesi ve sonrasında Captan terkipli ve kükürt içerikli ilaçlar kullanılmamalıdır. Kayısı bahçelerinde yapılan yazlık yağ mücadelesi ağaçların yapraklı dönemine denk geldiği için ayrıca; tam olarak tüm yüzeyi kaplama şeklinde ilaçlı mücadele yapılamadığından istenilen başarı elde edilememiştir.
Yazlık yağlarla ilaçlama yapılmamış ise ilk dönem nimflere karşı yumurtlama döneminden sonra(genellikle Nisan sonu ve mayıs başı) kabuk altından hareketli nimflerin çıkışları takip edilerek, ilk çıkışlardan 15-20 gün sonra veya hareketli nimflerin çıkış oranı %60’a ulaştığında ilaçlama yapılmalıdır. İlimizde bu dönem sıcaklığa bağlı olarak genellikle Mayıs başından Haziran ayının ortasına kadar olan dönemdir.
Önemli not: Bildiğimiz gibi kayısımız ihracat ürünüdür. İhracata giden ürünlerde kesinlikle ilaç kalıntısının olmaması gerekir. Aksi takdirde ürünümüz geri dönmekte bu da Malatya kayısını olumsuz etkilemektedir. İl Müdürlüğü olarak hasat öncesi aldığımız kayısı numunesinin bir kısmında Erik Koşnili için reçete almadan rastgele kullanılan ilaçlardan dolayı kalıntı çıkmış olup, bunlara karşı cezai işlem uygulanmıştır.
Kayısımızda kesinlikle ilaç kalıntısının olmaması için üreticilerimizin, bu yıl Erik Koşnili ile mücadele yapacaklarsa mutlaka İl ve İlçe Müdürlüğümüze uğramaları ve reçete yaptırmaları büyük önem arz etmektedir.
KİRAZ SİNEĞİ VE MÜCADELESİ
Tanımı ve Yaşayışı: Kiraz sineği ergini 4-5 mm boyunda olup, parlak siyah göğüs ve göğüsün uç kısmında sarı renkli üçgen biçiminde yapıya sahiptir. Kışı toprakta pupa halinde geçirir. Sıcaklık, nem, yağış ve yere bağlı olarak Mayıs ayının ilk haftasından itibaren erginler çıkış yapar. Erginler çıkıştan 1- hafta sonra meyvelere yumurta bırakmaya başlar. Yumurtası süt beyazı renktedir. Larvası beyazımsı krem renkte olup, olgun larva yaklaşık 4 mm boyundadır. Larva meyve etinde beslenerek gelişir. Olgunlaşan larva pupa olmak üzere toprağa geçer. Pupası fıçı şeklinde saman sarısı renkte ve 4 mm boyundadır.
Zarar Şekli: Larvaların meyve içinde beslenmesi sonucu meyve eti rengi kahverengileşerek çürür. Bazı meyvelerin zamanından önce olgunlaşarak dökülmelerine neden olur. Ayrıca hasatta, meyveler kurtlu olduğu için pazar değeri düşük olur. Kiraz sineğinin zararı en fazla orta ve geççi çeşitlerde görülür. Erkenci çeşitlerde zarar görülmez. Salgın yıllarda zarar oranı %80’e kadar çıkabilir. İhracatta zarar toleransı sıfırdır. Konukçuları, Kiraz ve vişnedir.
MÜCADELE YÖNTEMLERİ:
KÜLTÜREL ÖNLEMLER:
Hasat yapılırken ağaç üzerinde meyve bırakılmamalı. Yere dökülen kurtlu kirazlar toplanıp derin çukurlara gömülmeli, sonbaharda toprak işlemesi ve yabancı ot temizliği yapılmalıdır. Kiraz bahçeleri tesis edilirken erkenci çeşitlerle geççi çeşitler karıştırılarak dikilmemelidir. Yabani kiraz ve Lonicera spp(Hanımeli) türlerinin kiraz üretim bölgelerine dikilmemesi de önemli tedbirlerden birisidir.
BİYOTEKNİK MÜCADELE:
Biyoteknik mücadele, kiraz sineğinin düşük ve orta popülâsyonlarında yapılır. Bahçede bulunan en erkenci çeşidin sarımsı pembe( ben düşme) döneminden, orta mevsim çeşitleri pembemsi sarı renkte; geççi çeşitlerde ise çok az bir kısmı sarısı yeşil. Diğerleri yeşil olduğu renkte olduğu dönemde izleme amaçlı olarak “görsel yapışkan tuzak+amonyak kapsülü” 2-adat/dekar olacak şekilde kiraz bahçelerine güneydoğu yönüne yerden 1.5-2 m yüksekliğine asılır. Tuzaklarda İlk ergin görüldükten sonra, bahçede 15-20 m’de bir olmak üzere, ağaç başına 4 adet “sarı yapışkan tuzak+amonyak kapsülü”, yerden 1.5-2.0 m yüksekliğe, ağacın 4 farklı yönüne asılarak herhangi bir kimyasal kullanmadan kitlesel tuzaklama yöntemi ile kiraz sineğine karşı mücadele yapılır.
KİMYASAL MÜCADELE:
Farklı çeşitlerin bulunduğu bahçelerde “sarı yapışkan tuzak+amonyak kapsülü” kullanılarak ilk erginlerin yakalanması, mücadele zamanının tespit edilmesi yönünden gerekli ve önemlidir. Bunun yanında fenolojik (göz ile inceleme) gözlemler de önemlidir. İlk ergin uçuşu başladığı zaman erkenci kiraz çeşitleri genel olarak sarımsı pembe (ben düşme), orta mevsim çeşitleri pembemsi sarı ve sarı renkte; geççi çeşitlerde ise çok az bir kısmı sarımsı yeşil, diğerleri yeşil renkte olmaktadır. Bölgelere göre değişmekle birlikte nisan-mayıs aylarında “görsel sarı yapışkan tuzak amonyak kapsülü” 2 adet/dekar olacak şekilde kiraz bahçelerine ağaçların güneydoğu yönüne asılır. İlaçlama tuzaklarda ilk ergin görüldükten sonra en geç bir hafta içinde yapılır. Genellikle bir ilaçlama yeterli olmaktadır. Ancak, birinci ilaçlamadan sonra, tuzaklardaki sinek yakalanmaları devam ediyorsa, ilacın etki süresi ve hasat tarihi dikkate alınarak ikinci ilaçlama yapılabilir
KİMYASAL MÜCADELEDE KULLANILACAK İLAÇLAR
KAYISIDA ŞEFTALİ GÜVESİ
Kayısı ağaçlarında meyvelerin olgunlaşma döneminde dökülmesine ve kurtlanmasına sebep olan Şeftali Güvesi Zararlısına karşı ilaçlama zamanını belirlemek için o bölgeyi ekolojik olarak temsil eden kayısı bahçelerinin olduğu yerlere Şeftali Güvesi tuzakları kayısı ağacının güney yönüne 1.5-2 metre yüksekliğindeki uygun dala asılır. Bu tuzaklarda haftalık sayımlar yapılır. Yoğunluk bakımında tuzakta görülen kelebek sayısı 1-haftada 20’ye ulaşırsa bu bahçelerin bulaşık olduğu anlaşılır. Bu dönemde fenolojik olarak kayısı çekirdeğinin siyahlaşmış, renk değişiminin ve hafif tatlanmanın olması gerekir. 2021 yılı İlkbahar aylarında iklimin sık sık değişiklik göstermesi nedeniyle bu yıl üreticilerimizin daha duyarlı olması ve bahçelerini iyi takip etmeleri büyük önem arz etmektedir.
Şeftali Güvesine karşı Bakanlığımızın ruhsat verdiği Malathion 650 g/l terkipli ve Coragen 20 sc ticari isimli ilaçlar kullanılmalıdır. Ayrıca Doğu Meyve Güvesi zararlısı varsa Proclaim ticari isimli BKÜ’nün kullanılması gerekir. İlacın etkinlik süresi dikkate alınarak ilaçlama tekrarlanabilir. Fakat bu dönemde kayısı bahçelerinde Erik Koşnili mücadelesi için yine Bakanlığımızca ruhsatlandırılmış Bitki Koruma Ürünlerinden biri ile ilaçlama yapılmış ise ayrıca ilaçlamaya gerek yoktur. Özellikle bir yıl önceden bu zararlının yoğun olarak görüldüğü bahçelerin zaman geçirilmeden ilaçlanması gerekmektedir. Bu dönemde yapılacak ilaçlama ile üreticilerimiz meyvelerini kurtlanmaya karşı korumuş olurlar."
Bülten- malatyahaber.com
