Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), ‘İhracatçı firmaların kanuni merkezleri bazında’, illerin 2021 yılı ilk 4 ayında yaptıkları ihracat büyüklüğünü ve illerin sıralamasını açıkladı. TİM verilerine göre, Malatya’nın 2021 yılı Ocak – Nisan dönemi ilk 4 aylık ihracat büyüklüğü 113.4 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Malatya’nın bu ihracat rakamı, 2020 yılının aynı dönemine göre artış sağlandığını gösteriyor olsa da, Malatya’nın Koronavirüs öncesi, yani 2019 yılının aynı döneminde yapılan ihracat büyüklüğüne henüz ulaşılamadığını gösteriyor.
TİM verilerinin Malatya şehir ekonomisi açısından daha düşündürücü olan boyutunu ise salgının bütün Türkiye’de yaşanmış ve hala yaşanıyor olmasına rağmen, ihracat büyüklüğü bakımından il sıralamasında 2019 yılına göre 7, 2020 yılına göre ise 4 basamak gerilemiş olması oluşturuyor.
TİM’nin ‘İhracatçı Firmaların Kanuni Merkezleri Bazında İhracat Büyüklükleri ve Sıralaması’ istatistiklerine göre, Malatya’nın son üç yılda, Ocak – Nisan dönemi itibarıyla, gerçekleştirdiği ihracat miktarları ve il sıralaması şöyle gerçekleşti:
2019 Yılı 115,12 milyon $ Türkiye sıralamasında 29.
2020 Yılı 105,81 milyon $ Türkiye sıralamasında 32.
2021 Yılı 113,40 milyon $ Türkiye sıralamasında 36.
En büyük ihracat kalemini kuru meyve oluşturdu; Su Ürünleri ihracatı tekstili geçti
TİM istatistiklerinde, Malatya’nın ihracat kalemlerinin büyüklük sıralaması da yer aldı.
Buna göre, 2021 yılı Ocak – Nisan döneminde, Malatya’nın en büyük ihracat kalemini başta kuru kayısı olmak üzere kuru meyve ve mamülleri kategorisi oluşturdu.
Malatya’da ihracat yapan ilk 10 sektör sıralamasında, kuru meyve ve mamulleri 58 milyon dolar ile ilk sırayı alırken, ikinci sırayı 11 milyon 143 bin dolar ile su ürünleri sektörü yer aldı.
Tekstil kenti olarak anılan Malatya’da, en çok ihracat yapan ilk 10 sektörde, tekstil sektörünün, salgının etkisiyle, su ürünleri sektörünün gerisinde kalması dikkat çekti. Söz konusu dönemde, Malatya’nın, tekstil sektöründeki ihracat miktarı 10 milyon 929 bin dolar olarak gerçekleşti ve 3. sırada yer aldı. Bu durumun, salgın döneminde gıda ürünlerine yönelme yaşanırken, giyim alanında insanların sahip oldukları ile yetinmeye çalışmalarının etkili olmasının sonucu olduğu belirtiliyor.
Malatya’da en çok ihracat yapan ilk on sektör sıralaması şöyle (1000- Dolar):
Kuru Meyve ve Mamulleri -58.001,58
Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller- 11.143,38
Tekstil ve Hammaddeleri- 10.929,32
Makine ve Aksamları- 5.726,10
Fındık ve Mamulleri- 5.673,74
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar- 4.182,33
Meyve Sebze Mamulleri- 3.207,94
Elektrik Elektronik- 3.171,90
Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri- 2.991,03
Yaş Meyve ve Sebze- 2.311,12
İngiltere’ye ihracatta büyük düşüş yaşanırken, açık Almanya ve ABD ile kapatıldı
Bu arada, 2021 yılı Ocak – Nisan dönemi ihracatında, Malatya’nın ihracat gerçekleştirdiği ilk 10 ülkenin sıralaması incelendiğinde, İngiltere’ye yapılan ihracatta keskin bir düşüş (- % 47) yaşandığı, buna karşılık Almanya ve ABD’ye yapılan ihracatta ise ciddi yükselişler kaydedildiği gözlendi.
TİM ihracat verilerine göre, söz konusu dönemde en fazla ihracat, 14 milyon 697 bin dolar ile Irak’a yapılmasına karşın, bu ihracat tutarı, bir önceki yıla göre, - % 5 düşüş anlamına geliyor.
Malatya’dan en çok ihracat yapılan ilk on ülke sıralamasında Irak ve Birleşik krallığa yapılan ihracatta düşüş yaşanırken diğer ülkelerde ise çeşitli oranlarda artış gerçekleşti.
Malatya’dan en fazla ihracat yapılan ülkeler ve bir önceki yıla göre değişim tablosu şöyle:
Ülke İhracat Tutarı Bir Önceki Yıla göre Değişim
Irak 14.697,00 -%5,7
ABD 14.009,93 %38,4
Almanya 8.235,88 %52,5
Rusya 4.419,88 %22,4
İtalya 4.288,92 %19,6
Polonya 4.276,49 %139,0
Fransa 4.165,20 %5,5
Birleşik Krallık 4.161,70 -%47
İsrail 3.047,93 %17,3
Kanada 2.970,38 %65,3
“Malatya’nın her yıl ihracat sıralamasında gerilemesi işsizliği yükseltiyor”
TİM ihracat verilerine dair yorumuna başvurduğumuz malatyahaber.com Yazarı – Yeminli Mali Müşavir Mustafa Bahadır Altaş, Malatya’nın her yıl ihracat sıralamasında geriye giden bir eğilim içinde olmasının Malatya adına üzücü bir durum olduğunu vurguladı. Altaş, “Türkiye iller bazında sıralamasında her yıl giderek gerilemesi Malatya adına ciddi bir olumsuzluk ve çeşitli riskler barındırmaktadır. En çok düşüşün yaşandığı hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründeki bu durumun kalıcılaşması halinde, Malatya’nın istihdam sorunlarını büyütebilir ve işsizliği tetikleyebilir” diye konuştu.
Gerçekleştirilen ihracatın en büyük kaleminin yüzde 51 ile kuru meyve ile kayısı olarak ilk sırada yer aldığını belirten ekonomist Altaş, “Bu sektörde 2020 yılına göre artış yüzde 23,3 gerçekleşmiştir. En çok düşüşün yaşandığı sektör ise yüzde 95 ile hazır giyim ve konfeksiyon gelmektedir” dedi.
“Kayısı endeksli ihracat modeliyle yetinmemeli, ihracat portföyümüzü çeşitlendirmeliyiz”
Yeminli Mali Müşavir – Ekonomist Mustafa Bahadır Altaş, Malatya’nın güncel ihracat verilerini yorumlarken şunları söyledi:
“Bu dönemde, çelikten zeytinyağına 24 farklı sektörde 107 ülkeye ihracat yapılmıştır. En çok ihracat yapılan ilk on sektör sıralamasında kayısının yer aldığı kuru meyve sektörü yer almaktadır. Bu on sektörde yapılan ihracat tutarı toplam ihracatın yaklaşık yüzde 95’ine karşılık gelmektedir. Yapılan ihracatın yüze 64,7’sı tarımsal ürünler, yüzde 10’nü tekstil yüzde 10’nü hayvansal ürünler, kalan yüzde 15,3’lük kısmı ise çeşitli ürünler oluşturmaktadır. Yapılan ihracatın ürün yelpazesine baktığımızda, Malatya’nın ihracatında daha çok katma değeri düşük tarımsal ürünler ağırlıklıdır. Bu durum Malatya ekonomisine katkı sağlasa da yıllardır değişmeyen kayısı endeksli bu modelle Malatya olarak daha çok ihracat yapmamız çok zor görünüyor. Dünden bugüne, belli ürünlerle belli pazarlara bağımlılığımızı azaltmalıyız. Kayısıda ürün çeşitliliği başta olmak üzere teknolojik ve ekonomik değeri yüksek ürünlerin üretimine yönelerek, bu konuda yapılacak dış pazar araştırması ile ihracat artışını gerçekleştirmemiz gerekiyor. Kayısı ihracatımızı büyütmekle beraber, ihracat portföyümüzü de çeşitlendirerek, ihracat gelirlerimizi arttırmalıyız”.
Güler HAZAR, malatyahaber.com
