Hekimhan’daki Taşhan’ın Arapça, Süryanice ve Ermenice yazılı kitabesi Malatya Valiliği’nin giriş katına “Malatya Vesikası” olarak kondu ve üzerine, “800 yıl önce Anadolu topraklarına armağan edilen bu kitabe ile barış içinde, birlikte yaşama umdesi ilan edilmiş olmaktadır” ifadeleri yazıldı.
Vali Ali Kaban, Hekimhan’daki Taşhan’ın 3 dildeki kitabesi için, “Bu belge tam 800 yaşında. Özelliği birden faza dilde, farklı alfabelerde, farklı ifade tarzları olabilir. Ama bu sırf aynı konuyu farklı dilde farklı alfabe ile ifade edilmek üzere konulmuş topraklarımızın ne kadar zengin olduğunu gösteren bir belge olarak dikkatimizi çekti. Bunu bu anlamda Malatya’nın barış içinde yaşama belgesi olarak getirip buraya bir örneğini koyduk.” dedi.
Hekimhan ilçesindeki 800 yıllık Selçuklu eseri Taşhan’da bulunan tarihi kitabesi Arapça, Süryanice ve Ermenice olmak üzere 3 ayrı dilde ifade ediliyor. Kitabenin bir kopyası Malatya Valiliği’nin girişine “Malatya Vesikası” olarak konuldu. “Barış içinde birlikte yaşama belgesi” olarak ifade edilen kitabe, Anadolu’nun barış içinde yaşama kültürünü günümüze yansıtıyor.
Malatya Valisi Ali Kaban, Arapça, Süryanice ve Ermenice yazılmış olan kitabenin barış içinde birlikte yaşamanın gösterilmesi açısında önemli bir belge olduğunu söyledi.
Arapça, Süryanice ve Ermenice ifadeler, Taşhan’ın yapımı ile ilgili bilgileri günümüze aktarıyor.
Halen orijinali Taşhan’ın girişinde bulunan kitabede Arapça ifade de Taşhan’ın 1218’de, Ermenice ifade de Taşhan’ın Ermeni takvimine göre 1198’de, Süryanice ifade de ise 1651’deTaşhan’ın bazı bölümlerinin tamamlandığı belirtiliyor.
-“800 yaşında bir belge”
Kitabe ile ilgili olarak Yeni Malatya Gazetesi muhabirine açıklamalarda bulunan Vali Ali Kaban,
Hekimhan’ı ziyaretim sırasında Taşhan’da gezerken dikkatimi çekmişti. Bu bir alımlık kitabe olarak Taşhan’a konulmuş, 800 yaşında bir belge. İlk farklı yazılarla, farklı alfabe ile dikkat çekmişti. O sırada arkadaşlarımıza sorduğumuzda tabi bilinmiyordu. Ama araştırma yaptırdığımda ortada bir Arapça, sağında Süryanice, solunda Ermenice 3 ayrı alfabe ve 3 ayrı dilde aynı şeyi anlatmak için yazılmış bir kitabe olduğunu anladık.” dedi.
-“Malatya’nın barış içinde yaşama belgesi”
Vali Kaban şunları söyledi; “Bunun üzerine bunun yaşına baktığımızda çeviride de görüleceği üzere şuanda bu belge tam 800 yaşında. Özelliği birden faza dilde, farklı alfabelerde, farklı ifade tarzları olabilir. Ama bu sırf aynı konuyu farklı dilde farklı alfabe ile ifade edilmek üzere konulmuş topraklarımızın ne kadar zengin olduğunu gösteren bir belge olarak dikkatimizi çekti. Bunu bu anlamda Malatya’nın barış içinde yaşama belgesi olarak getirip buraya bir örneğini koyduk. Genel anlamda düşündüğümüzde Malatya, 800 yıl bir geçmişi olan bu taşla birlikte barış içinde birlikte yaşamayı sindirmiş ve bunu tarihi içinde göstermiş toprak parçası.”
-“Malatya Vesikası, dedik”
Taşhan’ın kitabesini “Malatya Vesikası” olarak adlandırdıklarını ifade eden Vali Ali Kaban, “Bölgemiz çok zengin barış içinde nasıl birlik içinde yaşanılacağını, huzur içerisinde nasıl dünyanın devam ettirileceğini gösteren önemli bir eser olarak, önemli bir tarih parçası olarak burada valiliğimizin girişinde yerini almış bulunuyor. ‘Malatya Vesikası’ dedik, burada vesika kelimesi bir anlamda manifesto anlamında da, yani biz, ‘Birlikte yaşamayı biliyoruz, birlikte huzur içinde, herkesin kendi değerleriyle, değer yargılarıyla,bir biriyle kavga etmeden, gürültü etmeden yaşamayı bilebildiği bir toprak parçasıyız’ anlamında önemli bir belge. “ şeklinde konuştu.
-“Malatya bölgesini Türkler huzur parçası yaptı”
Tarihçi Bernard Lewis’in kitabında Malatya bölgesi için önemli konulara temas edildiğini belirten Vali Kaban, “Bernard Lewis bir yerde ifade ettiği üzere Anadolu’da en fazla bir şekilde çatışmanın çok eski tarihlerde, biz (Türkler) gelmeden önce, çatışmanın üzerinde çiğnenmişliğin en fazla olduğu iki bölgeden birisi Maldia (Malatya) bölgesi. Bu alamda da o kadar geçmişinde önemli çatışmalar olmasına rağmen özellikle bizim (Türklerin) varlığımız ile birlikte bir huzur parçasına, bir huzur toprağına dönüşmesi de bu belgelerle mümkün oluyor.” ifadelerini kaydetti.
-Kitabe’de neler yazıyor?
Malatya Valiliği girişine “Malatya Vesikası” olarak konan kitabenin üzerindeki Arapça, Süryanice ve Ermenice ifadelerin Türkçe tercümeleri ise şu şekilde:
Arapça:
Şu Günlerde bu Büyük Devlet, büyük Merhamet Sahibi, Muzaffer,Kalabalık Orduların En Büyük Maliki, Sultanların Saltanatına Gidiş Yollarının sahibi Alim Surur’a Aittir… O Aziz, Vali, Dünya ve Dinin Şerefi ve İslam Diniyle Müslümanların Kurtarıcısıdır.
Krallarla Büyük Selçuklu Sultanlarının Tacı Musa’nın Oğlu Nikal’in Oğlu Kılıçarslan’ın Oğlu Keyhusrev’in Oğlu Allah’ın Aziz Edesi Ebu’l-fetih Berkaver Buhayır İmaretinin Sahibidir.
O, Ayıplarından Kurtulsun Diye Allah Teala’nın Rahmetine Muhtac İlhan El-mübarek Ebu’l-hasan’ın Oğlu’dur. … karalar Beşikler Olarak Devam Ettiği Müddetçe Denizlerin Sahip Olduklarının Emiridir.
Bu İmaret Hicri: 615 / Miladi: 1218 Tarihinde İmar Edilmiştir.
Süryanice:
Bu han, 1651 yılının ekim ayında, Malatyalı Tabip ve Arhıdyakon Asuselam eliyle tamamlanmıştır.
Abuselam, tabih ve arhıdyakon Abdulhasan’ın oğludur. Mübarek olan oğlu Abulhasan’ın korunması için inşa etmiştir. Ölülerin kefareti adına, Bunları okuyan onlar için namaz kılsın.
Ermenice:
Krisdos adına takdis edilen evlat anısı için ve onun istirahate girmesi için Ermeni Takvimine göre 1198 yılının üçüncü ebedi istirahatgah evi inşa edildi.
Yerin ve göğün Tanrısı, başhekim Buselem’in büyük oğlu Melden’li Süryani Hekim Bulhan’a yardımcı olsun.
Valilikteki kitabenin Türkçe tercüme tablosuna, “800 Yıl Önce Anadolu Topraklarına Armağan Edilen bu Kitabe İle Barış İçinde, Birlikte Yaşama Umdesi İlan Edilmiş Olmaktadır.” ifadeleri kaydedildi.
Burhan KARADUMAN, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
