"ÖZBEKİSTAN TEHLİKESİ KAPIMIZDA.." Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Özbekistan’ın bu yıl 60 bin ton kuru kayısı üretimi gerçekleştirdiğini belirterek, “Malatya’nın, dolayısıyla Türkiye’nin kuru kayısı üretiminde rakipsiz olduğunu söylemek artık çok zor. Şunu söyleyebilirim ki, bizim dünya lideri olduğumuz kuru kayısı üretiminde Özbekistan tehlikesi kapımızda” dedi.
Taşkent'te "Türk Dilli Ülkeler Forumu"na katıldı
Düzenleyicileri arasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin de (TOBB) bulunduğu, Türkiye kuru meyve üretimi temsilcisi olarak da Malatya Ticaret Borsası Ramazan Özcan’ın katıldığı Türk Dilli Konuşan Devletler İş ve Yatırım Forumu 5 Ekim 2019 tarihinde Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te yapıldı.
Ramazan Özcan, Taşkent dönüşünde, Özbekistan’ın son yıllarda ivme kazandırdığı kayısıcılık sektörüne ilişkin güncel durum ve inceleme ve izlenimleri hakkında soruları yanıtladı.
Özbekistan'da düzenlenen program vesilesiyle Özbekistan’ın kuru meyve potansiyelini ve üretimini yakından inceleme fırsatı bulduklarını söyleyen Ramazan Özcan, "Taşkent ve değer bölgelerde yaptığımız inceleme ve görüşmeler sonucunda şunu diyebilirim ki; bizim üretimde dünya lideri olduğumuz kuru kayısıda Özbekistan tehlikesi kapımızda. Malatya’daki kuru kayısı üretimine yetişecek hızda bir üretim var. Örneğin Özbekistan’ın bu yılki kuru kayısı üretimi 60 bin ton olarak gerçekleşmiş" dedi.
Özbekistan'ın yaş ve kuru kayısı üretimini çok ciddiye alan bir tarım politikası yürüttüğünü belirten Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, bu politikanın yansımalarından birinin Özbekistan'ın başta Malatya ve İzmir olmak üzere devasa miktarda kayısı fidanı ithal etmesi olduğunu vurguladı.
“Meyvecilikte yoğun bir çalışma içindeler”
Son beş yıldan bu yana Özbekistan'ın sadece kayısıda değil, genel olarak meyvecilik alanında yoğun bir çalışma içinde olduğunu öğrendiklerini ifade eden Ramazan Özcan, Özbek Hükümeti'nin uyguladığı tarım politikaları kapsamında, Antep fıstığı, kuru üzüm, incir ve kayısı başta olmak üzere Türkiye'ye benzer bir üretim çeşitliliği oluşturduğunu, hükümetin bu ürünler için destekleyici ve özendirici teşvik programları yürüttüğünü belirtti.
Bu destek ve teşviklerin sonucunda, ülkede meyveciliğin hızlı üretim artışı trendine girdiğini kaydeden Özcan, Özbekistan topraklarının geniş, verimli ovalar olmasının da üretimdeki artışa olumlu yansıdığına dikkat çekti.
"Özbek kayısısı Malatya kayısısının kalitesinde değil ama sonuçta belirli bir pazara hakim olmaya başladı"
Özbek kayısısının kalite, lezzet ve aroma açısından Malatya kayısısının çok gerisinde olduğunu vurgulayan Ramazan Özcan, buna karşılık fiyatının uygun olması nedeniyle Rusya pazara Özbekistan'ın hakim olmaya başladığını kaydetti. Özcan şöyle dedi:
"Ancak, bu durum bizim için rahatlatıcı bir durum yaratmamalı. Çünkü ikinci kalite de olsa, Özbek kayısısı dünya kuru kayısı piyasasının belirli bir bölümünü işgal etmeye başlamış durumda. Özbekistan’da yetiştirilen kayısılardan üretilen kuru kayısıyı tatma ve görme imkânı bulduk. Malatya’nın tabi ki kalitesine yetişmez, tat ve lezzet olarak Malatya ile kıyaslanamaz ama kuru kayısı üretimini basbayağı artırmışlar. Rusya’daki büyük pazarın tamamını almış durumdalar. Neden? Kalite biraz düşük ama fiyatı uygun. Rusya’da da milli geliri kişi başına düşük olan bölgeler var. İşte Özbekistan bu bölgelerin tamamına kuru kayısı başta olmak üzere kuru meyve satıyor".
Özcan, Özbekistan’da genel olarak, 1 kg. kuru kayısının Malatya'daki gibi 4 kg. yaş kayısıdan değil, 8 kilogram yaş kayısıdan 1 kg kuru kayısı elde ettiklerini, buna karşılık, bazı bölgelerde Malatya kalibre ve kalitesinde kayısı üretimi yapıldığını da ifade etti.
"Prof. Dr. Asma Hocamızın yıllardır yaptığı uyarının doğru ve haklı olduğu ortaya çıktı"
Malatya kayısısına yakın bir gelecekte ciddi bir rakibin gelmeye başladığına yönelik uyarıyı yıllar önce Prof. Dr. Bayram Murat Asma'nın yapmaya başladığını ve bu uyarıyı yapmaya devam ettiğini hatırlatan Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, "Kayısıdaki Özbekistan tehlikesi konusunda, Turgut Özal Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayram Murat Asma hocamızın uyarılarında ne kadar haklı olduğunu bizzat yerinde gördük. Bayram Murat Asma hocamızın ‘Benim en büyük endişem’ diye tarif ettiği kuru kayısıdaki bu süreci, bu tehlikeyi gördük" dedi.
"Malatya olarak bir araya gelip bunu tartışıp düşünüp çözüm üretmeliyiz"
"Malatya olarak bundan sonra ne yapmalıyız ki kuru kayısıdaki piyasa egemenliğimizi koruyalım?" sorup arayacak nitelikte araştırmalar, toplantılar ve görüşmeler yapacaklarını söyleyen Ramazan Özcan, kayısının aktörlerinin bir araya gelip, sektörün sorunlarının çözümü için işbirliği yapması gerektiğini, bu yolda derleyici, toparlayıcı ve kolaylaştırıcı bir rol oynamak için seferber olacaklarının altını çizdi. Özcan, "Şu anda önümüzdeki en önemli iş kayısımızı korumak. Artık rakibimiz yok demek yerine dünyadaki kuru kayısı pazarımızı artırmanın yollarını bakmalıyız. Malatya olarak bir araya gelip bunu tartışıp düşünüp çözüm üretmeliyiz. Bir strateji geliştirmeliyiz. Biz Malatya olarak coğrafi işaret belgesinin içini doldurup bunun hakkını vermezsek kuru kayısı pazarımızı kaybetme tehlikesiyle de karşı karşıya kalırız.
Ramazan Özcan, Özbekistan'da kayısı üretim alanlarının büyümesinin nedenleri arasında, işçilik ve enerji maliyetlerinin, gübre fiyatlarının Türkiye'ye oranla çok düşük olmasını gösterdi.
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
