‘Keşfetmek için bak’ sloganı ile yayın yapan Doğan Grubu’na ait Türkiye’nin en önemli gezi-coğrafya-kültür ve tarih dergisi Atlas son sayısında (Mayıs 2014) Malatya’nın sosyolojik ve demografik yapısının da bir parçası olan İzollar aşiretine ilişkin bir araştırma dosyası yayımladı.
‘İzollar: Dicle ile Fırat’ın Aşireti’ başlıklı araştırma dosyasında aralarında Malatya’nın da bulunduğu, Fırat ile Dicle nehirleri arasındaki çeşitli şehirlere dağılan İzol Aşireti mensuplarının tarihsel ve kültürel kökenlerine ilişkin bir yolculuk yapılıyor.
Faik Bulut’un yazısı, Umut Bulut’un fotoğraflarından oluşan araştırma dosyası derginin 15 sayfasını oluşturuyor. Araştırma dosyasında, Malatya’daki İzol aşireti mensuplarının yoğun olarak yaşadığı diğer şehirlerdeki İzollu çok sayıda isimle yapılan söyleşiler de bulunuyor.
"Konuksever ve yiğit bir aşiret"
İzol Dosyası’na ilişkin yazının girişinde “ Konukseverlik ve yiğitlikleri efsaneleşmiş bir aşiret. Çoğunlukla Kürt olduklarına inanıyorlar ama Türk'üz deyip soylarını Harzemşahlara dayandıranlar da var. Dicle ile Fırat arasında geniş bir coğrafyaya dağılmışlar Araştırmacı yazar Faik Bulut, Atlas okurları için, yaşadıkları yörenin İzol tarihini onların ağzından aktarıyor” cümlelilerine yer veriliyor.
Yazıda İzol Aşireti’nin sadece Türkiye coğrafyasında değil, Suriye’de Şam, Halep, Kamışlı ve Golan Tepeleri’nde yaşadığı belirtiliyor.
Malatya’daki İzollular’ın düşünceleri
Atlas Dergisi’nin İzollu Aşireti’ne ilişkin araştırma dosyası kapsamında Malatya’daki İzollular ile yapılan görüşmeler de var. Bu görüşmelerde aktarılanlar şöyle: “Malatya İZOL-DER yöneticilerinden Mehmet Tokmak ile Mehmet Bilik, gerçek tarihi bilgi elde edebilmek amacıyla arayışa başlamış; diğer illerdeki aşiret akrabalarıyla irtibat halindeler. Kale ilçesindekilerin Kürtçeyi neredeyse unuttuklarını belirtiyorlar. Geçmiş iktidarlarda yöneticilik yapmış ekonomist M. Nuri Karakuş (69), eskiden Malatya İzol aşiretinin bir önderine Abdullah Ağa denildiğini, il merkezine göçtüklerinde babasının ise ‘Kürt Cumo’ lakabıyla anıldığını söyledi. Sakarya'da yaşayan ama memleket hasretiyle gelip Kale ilçesinde ‘Doktorun Bahçesi’ adıyla, doğayla barışık bir restoran açan Dr. Celal Öztürk şu notu düşüyor: ‘Kürt kökenliyiz. Siverek'ten gelmişiz. Kale ilçesinde kalanlar kalmış, kalmayanlar Tunceli Mazgirt'e geçmişler. Kale adını beğenmiyoruz; ilçeye eski ismi olan İzollu konulması için girişimde bulunduk. İpek Yolu, Kuş Sarayı, gözetleme kuleleri ve benzeri tarihi eserler, Karakaya Barajı sularına gömüldü. Aşiret yapısı dağıldı’. Aynı yöreyi gezdirmek üzere bize fedakârca yardımcı olan İlyas Tokmak, ilçeye bağlı 28 İzol köyünden söz etti: ‘Eskiden yetiştirilen üzüm, dut ve hayvancılık, yerini kaysı ve balıkçılığa bıraktı. Baz istasyonları bağcılığı olumsuz etkiliyor. İstanbul'a yoğun göç var. Genelde tekstil ve deri işlerinde çalışıyorlar. Yazın kısa süreliğine geliyorlar. Buradaki gelenek ve görenekler modernleşti. Kürtçe ile Türkçe yarı yarıya konuşuluyor."
HABER: Güler HAZAR, Yeni Malatya
