Mustafa Bahadır ALTAŞ
SM.Mali Müşavir
7 Haziran 2015 Pazar günü önümüzdeki dört yıl TBMM’de görev yapacak 25.Dönem milletvekillerini seçmek için oy kullandık ve ülkemizi kimin yöneteceğinin seçimini yaptık. Gerçi çıkan sonuç koalisyonu veya bir azınlık hükümetini işaret ederken, aradan geçen 40 günü aşkın sürede çokca da "yeniden seçim" konuşuluyor. Bu yazımda, bazı tespitlerimi aktaracağım.
Hepimiz de biliyoruz ki seçim, temsil/yönetim yetkisi verilecek kişinin tercih ve tespit işlemidir. Seçmen ise oy vermek suretiyle tercih yaparak seçme hakkına sahip olan (kanuni şartlara uygun) kimsedir.
Sandıktan çıkan irade, demokrasiye inanan bizler için şüphesiz önemlidir. Çağdaş toplumlarda ve demokrasilerde birey, kendi vicdanı ve inandığı doğruları yönünde kullandıkları oyla düşüncesini ifade eder.
Bilinçli seçmen seçmiş olduğu adayın yapacağı hizmetlerden önce kişisel bilgi, birikim, tecrübe ve entelektüel yapısının yanı sıra hukuka saygılı, demokrasiye inanan, düşünceyi ifade ve inanç özgürlüğüne saygılı olmasını ister. Oy vereceği partinin ise programında yer alan hususların yanı sıra hukuka ve yasalara saygılı, şeffaf, denetlenebilir, hesap verebilir ve adil bir yönetim anlayışını ortaya koymasını bekler. Ülkemizde bu gün için geldiğimiz nokta seçmen olmanın gerekliğinin bu anlayıştan çok uzaklaştığı, seçmenliğin taraftarlığa dönüştüğü her şart ve zamanda koşulsuz bir teslimiyetçiliğe doğru gittiği görülmektedir.
İnsanlarımız inandığı gibi düşünme ve yaşama yerine, yaşadığı gibi inanmaya ve buna uygun yeni değerler ve mazeretler üretmeye seçimlerini de buna göre belirlemeye başladı.Hangimiz sandık başında ülkem ve milletim için oyumu kullanacağım, diyebildi.
Sonuçları Malatya için farklı olmayan, kazananın olmadığı bu seçimi Malatya yerelinde yorumlayarak değil sonuçlarına farklı bir açıdan bakarak değerlendirmek istedim.
Rakamlarla Malatya 2015 Milletvekili Seçim
Kayıtlı Seçmen Sayısı: 531.968
Oy Kullanan Seçmen Sayısı: 448.253
Seçime Katılma Oranı : % 84.26
Geçerli Oy Sayısı: 439.303
Yurt Dışı Geçerli Oylardaki Payı: 10.142
Toplam Geçerli Oy Sayısı (Yurtdışı Yansımış Hali ): 449.445
PARTİLER/ ALDIĞI OY/ YÜZDESİ
1 Adalet ve Kalkınma Partisi: 257.512 58,62
2 Cumhuriyet Halk Partisi: 72.917 16,60
3 Milliyetçi Hareket Partisi: 50.091 11,40
4 Halkların Demokratik Partisi: 34.765 7,91
5 Saadet Partisi: 8.054 1,83
6 Bağımsız Türkiye Partisi: 1.237 0,28
7 Demokratik Sol Parti: 737 0,17
8 ak ve Özgürlükler Partisi: 560 0,13
9 Vatan Partisi: 551 0,13
10 Demokrat Parti: 461 0,10
Diğerleri 1.068 0,24
Bağımsızlar: 11.350 2,58
GENEL TOPLAM 439.303 100,00
*Yurtdışı oyları hesaplama dahil edilmemiştir.
•2011 yılında yapılan seçime göre katılım oranı %87,11’den %84,26 düştü.
•Seçmen sayısı 28.640 artmasına rağmen oy kullanan seçmen oy sayısı 9.822 kişi arttı.
•Seçim öncesi miting alanlarında muhalefet ekonomi ağırlıklı iktidar ise din eksenli bir siyaset yaptı.
•Adaylarının seçim öncesi arz-ı endam edercesine siyasi modelistlik yapması seçmeni etkilemedi.
Adalet ve Kalkınma Partisi
Seçim öncesinde ki aday belirleme sürecinde kendisine oy vermeyecek olan STK yöneticilerine bile temayül yoklaması yaptıran AKP’nın oylarında 2007 ve 2011 seçimlere göre yüzde on oranında bir düşüş yaşandı.
•Yeni Türkiye ve ikinci yarı sloganları seçmene mantıklı gelmedi.
•Kayısı için verilecek para ile 2.üniversite ve hızlı tren oya dönüşmedi.
•İthal ikame proje vekiller partilerine oy katkısı sağlamadı
•Yıllardır bakanlık bekleyen Malatya da Öznur Çalık’ın genel başkan yardımcılığı AKP oy artışı getirmedi.
•AKP’nın iktidar yorgunluğu ve il başkanın tecrübesizliği seçimlere olumsuz yansıdı.
•AKP oyları doğu ve güneydoğuda illerinde olduğu gibi Malatya’da da önemli oranda düşüş gösterdi.
•Bu seçimde AKP seçmenlerin HDP’ye yumuşak geçişi yaptığı görüldü.
•Malatya da kazanan AKP iktidar olacak oy alamayınca seçim kutlaması yapamadı.
Cumhuriyet Halk Partisi
Geçmiş yıllarda Malatya denince akla ilk gelen parti olan CHP 1980 yılından itibaren düşen oylarını bu seçimde de artırmadı. CHP kan kaybetmeye devam ediyor.
•2011 seçimlerine göre 12.471 oy düşüşü ile %16,60 oy oranıyla CHP Malatya’da partisinin Türkiye ortalamasının çok gerisinde kaldı.
•Malatya da adaylarının ön seçimle belirleyen CHP de seçim öncesi yaşanan hareketlilik koordinasyon eksiliği nedeniyle oya dönüşmedi.
•Veli Ağbaba ile Türkiye genelinde başarıyla yapılan genel başkan yardımcılığı CHP oy artışı getirmedi.
•İkinci sıradaki adayın katkısı partiye oy artış sağlamasa da CHP oylarının başka partilere gitmesine engel oldu.
•Parti içi çekişme, il yönetimin başarısızlığı sandığa olumsuz yansıdı.
•Seçim öncesi ülke siyasetinin dışında yerel siyasette muhalefet etme yetersizliği seçimlerde hissedildi.
Milliyetçi Hareket Partisi
2007 ve 2011 seçimlerine göre bu seçime çok şanlı giren MHP bu dönemde il başkanlığı yapan adayın il yönetimin başarısızlığının faturasını ödedi.
•Seçim öncesi yaşanan kongre süreci seçimlere olumsuz yansıdı.
•Seçim öncesi yerel siyasette muhalefet olarak söylenmesi gereken sözlerin ne kadar önemli olduğu bu seçimde görüldü.
•Bir önceki seçime göre %3’lük oy artış oranı MHP’nin Türkiye geneli artış oranını aşamadı.
•MHP Malatya’da %11,40 oranı ile partisinin Türkiye ortalamasının çok gerisinde kaldı.
Halkların Demokrasi Partisi
2007 ve 2011 yılında yapılan seçimlerde bağısız adaylarla seçime giren HDP bu seçimde parti olarak önemli bir oy elde etti.
•Bağımsız adaylara %1 olan oy oranını yüzde 7,9 çıkarmayı başardı.
•HDP almış olduğu bu oyların yaklaşık %4’nün AKP’den %2’lük kısmının ise CHP seçmeninde aldığı oyların dağılımında görülmektedir.
Saadet Partisi
Büyük Birilik Partisi ile seçim ittifakı yaparak seçimlere katılan saadet partisi tüm olumsuz koşullara rağmen 2011 yılında 3.289 olan oyunu 8.054 çıkarttı.
•2011 yılında Saadet partisi, Halkın Sesi Partisi ve Büyük Birlik Partisinin toplamda almış olduğu oya yakın bir oy elde etti.
•1970 yılından gelen siyasi geleneğin Milli Görüş ruhu ile devam ettiğini gösterdi.
Demokrasinin vazgeçilmez unsuru olan bir seçimi daha geride bıraktık. Seçim sonuçlarını iyi okumak ve yorumlamak gerekiyor. Türkiye'nin üniter devlet yapısı içinde bu ülkenin vatandaşları olarak siyasi görüşlerimiz farklı olsa da birlikte, beraber yaşama ve yönetme iradesine sahip çıkarak, ülkemiz ve milletimiz için yarının bugünden daha güzel olacağı umuduyla geleceğe güvenle bakmalıyız.
“Sevgi ile her türlü engeli aşarız yeter ki, gönüller engelli olmasın. mba”
