M.Bahadır ALTAŞ
İki kuzu bir anaç kerpiç evler,
Kerpiç görünümlü betonarme evler,
Çakma sanat sokaklarımız.
Vali Ulvi Saran dönemi, yıl 2011. Kültür Merkezi'nin yanına yapılması planlanan "Kültür ve Sanat Sokağı" ile ilgili proje tamamlandığında, kentin kültür, sanat ve folklor etkinliklerini bir arada toplayacak sokağın, 17 kerpiç ve ahşap yapı inşa edileceğine işaret eden Saran, geleneksel yapı tarzında 4 ayrı sokak halinde olacağını söylemişti. (Yaklaşık maliyet 5 milyon TL.)
Bundan yaklaşık bir yıl önce Malatya Belediyesi tarafından İnönü Caddesi'nde (Sümer Lisesi ile Merkez Bankası arasında) yerleştirilen bir inşaat tabelası dikkatimi çekmiş, içeriğini öğrendiğimde ise hayrete düşmüştüm: “Malatya Belediyesi Sanat Sokağı” (Yaklaşık maliyeti 12 milyon TL.) 9 bin m2’lik alan üzerinde 3500 m2 kapalı alana sahip olan ve içerisinde; Kitap Kafe, Gençlik Merkezi, Kent Müzesi, Malatya Mutfağı, Sohbet Kafe, Türkü Kafe ve Halıcı Konağı bulunan sanat sokağının 2014 yılı içerisinde hizmete açılması planlanmaktadır (Fotoğrafta). Malatya Belediyesine göre, içeriği bakımından örnek bir proje olarak değerlendiriliyor. Sanat Sokağı’nın hemen bitişiğinde yapılan Sanat Galerisi’nin de bitirilmesiyle, Malatya’nın sanatsal alanda sıçrama yapması bekleniyor."
Sanat sokakları, bütün dünyada ve ülkemizde sanatçılar ile sanatseverin buluşma noktası olarak kabul edilen mekânlardır. Sanat sokakları, sanatçıların yapmış oldukları eserlerini sergilemelerine, satılması düşünülen eserleri satmalarına imkân hazırlamak, hedef kitle olan halk ile bütünleşmesi ve paylaşmasını sağlama amaçlıdır. Ülkemizde de son yıllarda bu konuda bazı illerimizin çalışma yaptıkları bilinmektedir. Yapılan bu çalışmalar ve düzenlemeler sonrasında, özellikle amatör ruhlu sanatseverler ile profesyonel sanatçıların buluşma noktası haline gelen bu sokaklar ve sokak sanatı çok gelişti. Bu şekilde birçok yeni sanatçı ortaya çıkmaktadır.
Gelişen ve değişen bir dünyada Türkiye gibi Malatya’nın da yeniden yapılanması ve modern bir kente dönüşmesi gerekiyor. Bu dönüşümün nasıl olacağını, Malatya’daki toplumsal ve mekansal dönüşümler belirleyecektir. Bu dönüşüm gerçekleştirilirken kent kimliğine, kent hafızasına dokunmadan, kent kimliğinin geleceğe taşınması gerekir. Bunun için şehirdeki kamu binaları başta olmak üzere önemli tarihi ve kültürel binaların/varlıklar korunması önemlidir. (Cemal Akın tarafından bir gece yıkılan eski belediye binası gibi. Malatya'nın önemli bir kültürel yapısını bir gecede yokeden Cemal Akın'ı, Belediye Başkanlığı görevinin son günlerinde yeniden aday gösterilmemesinin kızgınlığıyla gerçekleştirdiği bu icraattan 2 yıl sonra milletvekili yaptık!)
Günümüzde tarihi ve kültürel varlıkların/yapıların korunması, insanlık tarihi için olmazsa olmazdır. Malatya’nın kent kimliğini tekrar ortaya çıkaracak ve yaşatacak bir projeyi başlatmak için, alt yapısı ve çevre düzenlemesi kısmen tahrip olan, bakımsız halde bulunan, tarihi konaklar, hanlar ve Malatya evlerinin restore edilmesi ve kullanıma hazır hale getirilmesi gerekir.
Bizim şu an yaşadığımız, Aspuzu Bağları üzerinde kurulan Yeni Malatya ’yı Malatya yapan en önemli tüm değerler, Büyükşehir Belediyesi ile birlikte Battalgazi ilçesi sınırlarında kalmaktadır. Geçmişte ve bugün bile Malatya’ya gelen konuklarımızı gezdirebileceğimiz yerler oldukça sınırdır. Battalgazi (Aşağışehir- Eskimalatya), Yeşilyurt (Çırmıktı-İsmetpaşa) , Kanalboyu, Kernek, Beşkonaklar bunların ilk akla gelenleridir. Destinasyon/ gidilecek önemli yerler çalışması ile bu alanlarda yapılacak tasarım ve sağlıklaştırma ile bölge sakinlerinin sağlıklı ve sanatsal bir kentsel çevrede yaşam kalitesini yükseltme bilinci ile hareket etmesini sağlamak, kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel el sanatları ile uğraşan sanatçılara tahsis edilen mekanlarda, şehre yepyeni bir soluk getirmek gerekir. Bu alanların ve burada bulunan binaların korunması ve restore edilebilmeleri için çalışmaların yapılması ve sayısal bir kültürel miras arşivinin oluşturulması ile Malatya Açık Hava Müzesi inşa edilmiş olacaktır. Bu çalışmalar geçmişi ve geleceği simgeleyecek birlikte yaşatacak en önemli etkendir. (Battalgazi ve Yeşilyurt'ta sokak iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır.)
Bu konuda, hemen hemen her platformda dile getirdiğimiz gibi, Malatya Valiliği ve Malatya Belediyesi tarafından 300 metre ara ile iki sanat sokağının yaklaşık 20 milyon TL harcanarak sıfırdan inşa edilmesi yerine bu kaynakların Sinema Caddesi- Beşkonaklar- Kanalboyu, Kernek bölgesi için kompleks bir projede kullanılması çok daha uygun olandı. Battalgazi ve Yeşilyurt'ta, tarihi ve kültürel dokuya uygun olarak sokak iyileştirme projeleri kapsamında kaynakların kullanımı, kent kimliğinin korunmasına önemli katkı sağladığı gibi ekonomik olarak şehre ayrıca katkı yapacaktı.
Yerel yönetimler için önemli olan kaynaklarını en etkili kullanılmasıdır. Aynı amaca yönelik birbirine alternatif projeler ve 'ben yaptım oldu' mantığı ile kültürel sosyal ve tarihi değerlerle bağdaşmayan, sadece ve sadece kapitalist bir yaklaşımla hazırlanarak hayata geçirilen projelerin hiçbir şekilde o şehirde yaşayanlara bir katkı sağlamadığı bilinmektedir.
Sanat, duyguların ifade biçimi, sanatçıda bunu ifade edebilendir.
Sanat, bazen kuralların bütünü, bazen de her türlü kuralsızlıktır.
Sanat, yılların birikimi bir ustalık olduğu gibi bazen de bir anlık yaratıcılıktır.
Bunun içindir ki;
Sanat sokakları açık hava galerisi gibidir.
Sanat sokağında geçmişe ait yaşanmışlık olmalıdır.
Sanat sokağında tarih, kültür ve sanat iç içe olmalıdır.
Malatya Büyükşehir olunca, karpuz keser gibi Malatya’yı iki böldüler. Valilik ve Belediye tarafından yapılan sanat sokaklarımızın ikisi de Yeşilyurt ilçemizde kaldı, Battalgazi ilçemiz sanat sokaksız kaldı. Tıpkı yeni yapılan nikah salonumuzun Yeşilyurt ilçesinde kalması gibi. Geçen gün belediye meclisinde alınan bir kararla, eski nikah salonu da kütüphane olunca, Battalgazi ilçemiz bir de nikah salonsuz kalmasın mı?
Başarılı yöneticilerin en önemli özellikleri, yönetim kararında algılama ve öngörüde bulunma yetkinliğinin gelişmiş olmasıdır. Çünkü algı ve öngörü hiçbir zaman geleceği bilmek değildir.
Malatya Belediyesi tarafından geçen gün yapılan açıklamada, kerpiç görünümlü betonarme evler dizilmiş 200 metrelik çakma Sanat Sokağı’nın hemen bitişiğinde yapılan Sanat Galerisi’nin de bitirilmesiyle, Malatya’nın sanatsal alanda sıçrama yapması beklendiği belirtilmiş.
Bu açıklama, Doğan görünümlü Şahin'le otobanda yarışa girmek gibi bir şey sanki. Aman dikkat sıçrarken bir yeriniz kırılmasın, demekten başka ne diyebiliriz ki!
Not: Geçmiş yıllarda birçok kişi Tofaş Doğan marka bir otomobil sahibi olmayı hayal eder, bazıları da sahip oldukları Şahin marka otomobillerini modifiye ederek Doğan görünümü vermeye çalışırlardı. Bugün de tek tük piyasada görülen Doğan görünümlü Şahin'ler, o yıllardan bugüne miras kaldı.
