Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi’ni Orduzu’daki mevcut eski çöp sahasının alanında yaptıracağı ve yapımını ise Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile ihaleye çıkartarak işlemleri ve sözleşmeleri tamamladığı bildirildi. İhaleye kazanan firmalardan birisinin mevcut çöp sahasında elektrik santralini işleten firmalardan olduğu belirtilirken, kurulacak olan tesislerin 15 yıl sonra Büyükşehir Belediyesi’ne devredileceği kaydedildi.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden yapılan duyuruda, “Malatya İl Battalgazi, ilce Bahçebaşı Mahallesi, 4098 Numaralı Parsel ve Bulgurlu Mahallesi, 1172 Numaralı Parsel mevkiinde Doğu Star Elektrik Üretim A.Ş. ve MİMSAN Endüstri Kazanları Üretim A.Ş. Ortak Girişimi tarafından yapılması planlanan Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan ÇED Başvuru Dosyası Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'nin 8. maddesi doğrultusunda incelenmiş ve uygun bulunmuş olup, projeye ilişkin ÇED Süreci başlamıştır. Çevresel Etki Değerlendirmesi süreci tamamlanana kadar süreç ile ilgili her türlü bilgiler ve projeye ilişkin görüş, soru ve öneriler MALATYA Valiliğine (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilebilir.İlgililere ve kamuoyuna duyurulur” denildi.
TESİSİN İHALESİ YAPILMIŞ
Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi ile ilgili olarak ÇED raporunda yer alan bilgiler şu şekilde:
“Malatya Büyükşehir Belediyesi de atıkların geri dönüşümü, geri kazanımı ve bertarafını içeren entegre bir atık yönetiminin geliştirilmesi amacıyla Aktarma İstasyonlarının Kurulması, Mekanik Ayırma Tesisinin Modernize Edilmesi ve Kurulumu, RDF (ATY) Hazırlama Tesisinin Yapımı, Gazlaştırma-Yakma Tesisinin Yapımı, Biyogaz Tesisinin Yapımı, Aktarma İstasyonlarından Katı Atıkların Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’na ve Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’na Taşınması ve Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’nın İşletilmesi İşi’ni ihale etmiştir. Söz konusu ihale Doğu Star Elektrik Üretim A.Ş.-Mimsan Endüstri Kazanları San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi uhdesinde kalmış olup bu kapsamda bir Malatya Entegre Çevre Projesi hazırlanmıştır.”
“YAPACAK, İŞLETECEK, 15 YIL SONRA BÜYÜKŞEHİRE DEVREDECEK”
Yüklenicilerin 15 yıllık süre içerisinde çöpten üretecekleri elektrik enerjilerinin yıllık cirolarından Büyükşehire yüzde 7 ile yüzde 20 arasında pay vereceğinin de belirtildiği raporda; “Bu kapsamda Malatya Büyükşehir Belediyesi Meclisi 17.03.2015 tarih ve 167 sayılı Malatya Entegre Çevre Projesi Kararı’nı almıştır. Söz konusu karar; Malatya Büyükşehir Belediyesi sınırları dâhilinde oluşan tüm katı atıkların daha etkin bir şekilde toplanabilmesi için gereken mobil aktarma istasyonlarının kurulumu ve işletilmesi, aktarma istasyonlarına gelen atıkların Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’na taşınması, depolanacak atık miktarının azaltılması ve ekonomiye geri kazandırılması için Mekanik Ayırma Tesisi’ nin kurulması, atıktan türetilmiş yakıt üretimi için Atıktan Türetilmiş Yakıt Hazırlama Tesisi’nin kurulması, Gazlaştırma-Yakma Tesisi’nin kurulması, organik bileşeni yüksek atıkların çürütme reaktörlerine alınarak biyogaza dönüştürülmesi için biyometanizasyon Tesisi’nin kurulması, proseslerde kullanım dışında kalan atıkların Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’na taşınması, Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı ve Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’nın işletilmesi ve Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nın rehabilite edilmesi, Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nda oluşan depo gazının (LFG) toplanması, gazlaştırılması ve tüm bu süreçlerin takibinden elektrik enerjisi üretimi işinin Yap-İşlet sistemiyle 15 yıl süre ile işletilmesi, bu süre boyunca gazifikasyon tabanlı elektrik enerjisi üretiminden 15 yıl için elde edilecek ciro üzerinden % 7, biyogaz tabanlı elektrik enerjisi üretiminden ise ciro üzerinden % 17, diğer tüm gelirlerden ise ciro üzerinden % 20 oranında Malatya Büyükşehir Belediyesi’ ne pay verilmesi ve işin sonunda mobil aktarma istasyonları, kurulu tüm sabit tesisleri, araç-ekipmanları çalışır halde bila bedel Malatya Büyükşehir Belediyesi’ ne devredilmesini içermektedir. Anlaşılacağı üzere Doğu Star Elektrik Üretim A.Ş. MİMSAN Endüstri Kazanları Üretim A.Ş. Ortak Girişimi tesisleri kurduktan sonra 15 yıl süre ile Yap-İşlet modeli ile işletecek ve bu süre sonunda Malatya Büyükşehir Belediyesi’ ne bila bedel devredecektir. Yukarıda bahsi geçen Malatya Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin 17.03.2015 tarih ve 167 sayılı Malatya Entegre Çevre Projesi Kararı gereği proje kapsamında inşa edilecek tüm üniteler operasyonel süreçlere en az 29 yıl yetkin bir şekilde karşılık verecek kalite ve verimlilikte olacaktır” şeklinde bilgiler verildi.
GEREKÇELERDEN BİRİSİ: “ÇÜNKÜ ORADA ŞİRKETİN SANTRALİ VAR….”
Tesisin neden Kapıkaya’daki yeni alana deği lde, eski çöp sahasına yapılmak istenmesi ile ilgili olarak ise ÇED Raporunda ilginç bir gerekçede öne sürülerek şu bilgiler aktarıldı:
“Bilindiği üzere entegre atık yönetim sistemlerinde geri dönüşüm ve geri kazanım tesislerinin düzenli depolama alanlarının yakınına kurulması esastır. Ancak Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin talebi doğrultusunda proje kapsamında kurulacak geri dönüşüm ve geri kazanım tesislerinin Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı yakının da değil Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nda kurulması kararlaştırılmıştır. Bunun sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz; Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı projeden faydalanacak belediyelerin neredeyse tamamıma daha yakın bir konumda yer almaktadır. Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nda faaliyet sahibine ait Depo Gazından Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi bulunmaktadır. Projenin burada gerçekleştirilmesiyle birlikte Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı da rehabilite edilecektir.”
“ÇÖPLER ÖNCE ORDUZU’YA, SONRA KAPIKAYA’YA…”
ÇED raporunun sonuç bölümü ise şu şekilde:
“Sonuç olarak proje kapsamında Malatya Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde toplanan evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstriyel atıklar öncelikle geri dönüşüm/geri kazanım tesislerine getirilecektir. Burada evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstriyel atıklar aşağıda bahsi geçen ünitelerde geri dönüşüm ve geri kazanım işlemine tabi tutulacaktır. Geri dönüşüm sayesinde atık içerisindeki kağıt-karton, plastik, metal, cam vb. geri dönüşebilir atıklar ekonomiye geri kazandırılacak, geri kazanım sayesinde ise organik atıklar kompost ürüne dönüştürülecek ve bu işlemler esnasında elde edilecek biyogaz ve sentez gazından elektrik enerjisi üretilecektir. Tüm bu işlemler neticesinde bakiye olarak kalacak inorganik atıklar Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’na götürülecektir. Projenin hayata geçmesi ile birlikte Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı da rehabilite edilecek olup bertaraf maksadıyla sadece Kapıkaya Katı Atık Düzenli Depolama Alanı kullanılacaktır. Dolayısı ile proje Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nın da bulunduğu parseller içerisine kurulacak olan ve aşağıda liste halinde verilen geri dönüşüm/geri kazanım tesisleri ile Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nın rehabilitasyonunu kapsamaktadır.
-Mekanik Ayırma Tesisi (Geri Kazanımı Mümkün Atıkların Ayrıştırılması)
-Atıktan Türetilmiş Yakıt Üretim Tesisi
-Biyometanizasyon Tesisi (Biyogaz Üretimi)
- Kompost Ünitesi (Kompost-Organik Gübre Üretimi)
-Gazlaştırma-Yakma Tesisi (Sentez Gazı Üretimi)
-Depo Gazından Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi (Mevcut-Isı ve Elektrik Enerjisi Üretimi)
- Biyogazdan Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi (Isı ve Elektrik Enerjisi Üretimi)
-Sentez Gazından Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi (Isı ve Elektrik Enerjisi Üretimi)
- Aktarma İstasyonları
-Orduzu Katı Atık Vahşi Depolama Alanı’nın Rehabilitasyonu
Malatya Büyükşehir Belediyesi’ ne yeni katılan belediyelerin evsel katı atıklarını proje kapsamında tesise getirilmesi amacıyla 4 adet aktarma istasyonu kurulması planlanmaktadır. Kurulacak olan aktarma istasyonları;
- 1. Aktarma İstasyonu: Doğanşehir İlçesi
- 2. Aktarma İstasyonu: Akçadağ İlçesi
- 3. Aktarma İstasyonu: Doğanyol İlçesi ve Pütürge İlçesi (Ortak)
- 4. Aktarma İstasyonu: Darende İlçesi’ de olacaktır.”
“TESİSİN ÖMRÜ 29 YIL…”
Kurulacak tesisin ekonomik ömrünün ise 29 yıl olacağı belirtilerek, “Proje 15 yıl süreliğine ihale edilmiştir. 15 yıllık süre sonundaki devir esnasında bütün üniteler çalışır vaziyette olacaktır. Ancak her bir ünitenin ekonomik ömrü farklılık göstereceğinden ve 29 yıl sonra bu alandaki teknolojik gelişmeler dikkate alındığında tesisin ömrü 29 yıl olarak düşünülmüştür. Önceki bölümlerde bahsi geçtiği üzere projenin 2017 yılı başında faaliyete geçeceği kabul edilmiştir. Tesis Yatırım Maliyeti; 21.111.000 TL.” denildi.
Bu arada, Yassıtepe olarak bilinen alanın tarihsel özelliğinin bulunmasına karşın, ÇED Raporu’nda Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü’nden bu konuda her hangi bir görüş alınmadığı görüldü. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün ise kurulacak tesis için olumlu görüş bildirdiği kaydedildi.
Burhan KARADUMAN, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
