Gazeteci, Malatya’nın sağlık hizmetleri konusundaki profiline yönelik araştırma karakterli bir haber hazırlamak için çalışmalara başlar.
Önce Malatya’nın üst basamakta sağlık hizmeti sunan kurumlarının başında gelen İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi’ndeki sağlık hizmetlerine ilişkin istatistiksel verileri edinir ve yayınlar.
Ardından sıra, Malatya ve ilçelerindeki devlet hastanelerine gelir.
Kamu hastanelerinin verdiği sağlık hizmetlerinin panoramik görünümünü öğrenmek ve haberleştirerek kamuoyuna aktarmak amacıyla Sağlık Bakanlığı bünyesinde yeni yapılanan Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği’ne başvurur.
Malatya Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği yeni kurulmuş bir birim olmasına karşın faydalı bir çalışma yaparak hazırladığı Malatya ve ilçelerindeki 8 devlet hastanesinde son 4 yılda verilen sağlık hizmetlerine ilişkin istatistiksel verileri gazetecinin talebi üzerine gazeteciye verir.
KHB Genel Sekreterliği bu yönüyle kamuoyunun doğru ve sağlıklı bilgilendirilmesi konusunda şeffaf davranır ve gazetecinin bilgi edinme çabasına katkı sunar.
Gazeteci KHB Genel Sekreterliği’nden edindiği ve bir çizelge halinde kendisine verilen 2009-2012 yılları arasında (4 yıl) Malatya’daki 8 devlet hastanesinin verdiği hizmetleri haberleştirmek için masasına oturup istatistikleri incelediğinde, yıllar ve veriler bazında haber değeri bir hayli yüksek kimi çelişkiler ve şaşırtıcı artışları tespit eder.
Örneğin, Malatya’daki 8 devlet hastanesinde 2011 yılında 48 bin 497 ameliyat yapılırken, 2012 yılında aynı hastanelerde yapılan ameliyat sayısı 113 bini aşmıştır.
Malatya insanı 2012 yılında adeta ameliyat olmak için sıraya girmiş gibidir rakamların diline göre.
İşin bir başka çarpıcı yanı ise, 2012’de 113 bini aşkın ameliyat yapılmasına karşın, ameliyatların yapıldığı bu hastanelerdeki ‘Yatan hasta sayısı’ 68 bin 453’dür. Yani, ameliyat olanların neredeyse yarısı ayakta ameliyat edilmiş ve yatırılmadan evlerine gönderilmiştir.
Gazeteci bu tür çelişki ve bir önceki yıla göre meydana gelen orantısız artışları konu edinen ‘Cerrahi Hastalık Salgını mı Var?’ başlıklı bir haber yapar.
Haberin dayanağı Malatya KHB Genel Sekreterliği’nin verdiği çizelgedeki sayısal verilerdir.
Gazeteci bu sayısal verilerin noktasına, virgülüne dokunmadan yapar haberini.
Haberde kısmen yorum da vardır: Özellikle ameliyat sayısındaki astronomik artışın Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı performans sisteminin yarattığı bir sonuç olduğuna işaret edilir yorumda.
Ancak haberdeki tüm rakamsal veriler KHB Genel Sekreterliği’ne aittir.
Gazeteci haberini tüm unsurlarını tamamlayarak hazırlar ve haber malatyahaber.com’da yayınlanır.
Ancak, haberin yayınlanmasından sonra, KHB Genel Sekreterliği’nden en az sağlık hizmetleri verilerindeki şaşırtıcı değişimler kadar şaşırtıcı ve kendi içinde çelişkili, tutarsız bir açıklama yapılır.
Bu açıklamada malatyahaber.com’un ‘Cerrahi Hastalık Salgını mı Var?’ başlıklı haberi yalanlanmaya çalışılır.
Ancak gerçekte yalanladıkları kendi rakamları, kendi istatistiksel verileridir.
Çünkü malatyahaber.com sözkonusu haberi yaparken KHB Genel Sekreterliği’nin verdiği çizelgedeki rakamları tahrif etmedi, değiştirmedi, olduğu gibi kullandı.
Gazeteci, yapması gerekeni yaptı: Rakamlar yani istatistiksel veriler arasındaki ilişkiyi, bu ilişkideki çelişkileri, orantısızlıkları ve bu orantısızlıkların nedenlerini sorguladı, gündeme taşıdı.
Yani gazetecilik, düşünen, sorgulayan, araştıran gazetecilik yaptı sadece.
Malatya Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği ise, tümüyle kendisinin hazırladığı verilere dayanılarak yapılan bu habere karşılık, anlaşılmaz bir nedenle savunmaya geçti.
Ama bu açıklama gerçekte bir savunma değil, kendi kendini, kendi rakam ve istatistiklerini yalanlamak, yanlışlamaktır. 2012'daki ameliyat sayısının astronomik biçimde artışına getirdikleri tutarsız izah etme çabasındaki gibi...
İşte o açıklama: (Lütfen 'Hastalık Verileri' tablosu eşliğinde okumak için küçük fotoğrafı TIKLAYINIZ)
"Değerli Halkımızın, Kamuoyunun ve Basınımızın Bilgisine;
Basınımızda yayınlanan “Cerrahi Hastalık Salgını mı Var?” başlıklı haber üzerine; yanlış bilgi ve algılamaları önlemek, halkımızı kamuoyunu ve basınımızı doğru bilgilendirmek amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Kurumumuzdan geçmiş yıllara ait hizmet istatistiklerinin talep edilmesi üzerine şeffaf ve açık yönetim anlayışımız gereği olumlu yaklaşılarak istatistiklerin verilmesinde bir sakınca görülmemiştir.
Fakat istatistikler verilirken ilgili basın mensubuna bu istatistiklerin geçmişte kurumumuzun içinde bulunmadığı süre ve süreçler içinde tutulduğu, istatistikleri etkileyen bir çok faktörün bulunduğu bu nedenle ilgili faktörleri göz ardı ederek yapılacak yorumlarda halkın ve kamuoyunun yanlış bilgilendirilebileceği bilgisi verilerek bu konuda gerekli hassasiyetin gösterilmesi gereği hatırlatılmıştı.
Bu verilerin; görevli hekim sayısı, bazı branşlarda belli dönemlerde hekim bulunmaması, kayıtların tutulma şekli gibi faktörlerden etkilenmesi nedeni ile yorum yapılırken bu hususlara da dikkat edilmesi gerektiği, yapılacak yorumlarda bilgi istenmesi durumunda kurum olarak yardımcı olunacağı ifade edilmişti.
Fakat tüm bunlara karşın ilgili haberde bu hususların göz ardı edildiği görülmektedir. İlgili haber üzerine yapılan incelemede; yayınlanan rakamlarda maddi hata bulunduğu, ameliyat istatistiklerindeki artışta; 2012 yılında ameliyat istatistiklerine lokal ve ayaktan yapılan müdahalelerin de dahil edilmesinin, hekim sayısı ve hekime ulaşma imkanlarındaki artışın etkili olduğu değerlendirilmiştir. Nitekim 2012 yılındaki A,B,C,D grubu ameliyat sayısının (önceki yıllar için bu gruptakilerin sayısı istatistiklere yansıtılıp E grubu küçük ve lokal ameliyatlar yansıtılmamıştır.) ise 41581 olduğu tespit edilmiştir. Sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliğin arttırılması ile kişi başı hekime başvurma sayısı ortalaması ülkemiz için 6-8 civarında iken İlimizin Devlet Hastanelerine başvuru sayısının kişi başı ortalamasının 3 civarında olmasında yadırganacak bir durum olmadığı değerlendirilmiştir.
Kamu kurumu olarak açık ve güvenilir bir yönetim anlayışı içinde hizmet verme sorumluluğumuzu yerine getirirken basınımızın da halkımızı ve kamuoyunu doğru bilgilendirme sorumluluğu içinde olacağına inanıyoruz. Saygı ile sunulur.
Malatya Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği"
KHB Genel Sekreterliği İçin Not: Açıklamanızda Türkiye’deki kişi başı hekime başvurma sayısı 6-8 olduğu, Malatya’da ise bu rakamın 3 civarında olmasının yadırganacak bir durum olmadığı vurgulanmaktadır. Malatya’da kişi başına hekime başvurma sayısı açıklamanızda belirttiğiniz gibi 3 civarında değildir. ‘3’ , kurumunuzun verilerine göre sadece Malatya’daki 8 devlet hastanesindeki kişi başı hekime başvurma sayısıdır. Turgut Özal Tıp Merkezi ve özel hastaneler de bu anlamda değerlendirildiğinde Türkiye ortalaması ile Malatya ortalaması arasında açıklamanızda ifade ettiğiniz gibi çok da bir farkın olmadığı ortaya çıkacaktır
