Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından 2021 Yılı dünya yaş kayısı üretiminin 3.578.412 ton olarak gerçekleştiği bildirildi. Malatya'da yaklaşık 30 bin üretici ailesinin geçimini sağladığı ve Türkiye'nin önemli tarımsal ihraç ürünleri arasından yer alan Malatya Kayısısı için dünya yaş ve kuru kayısı üretimi ve ticaretindeki gelişmeler merakla izleniyor.
Dünya yaş kayısı üretiminde, Türkiye %22,4’lük pay ile birinci sırada yer alırken Özbekistan %11,9’luk pay ile ikinci, İran %9,1’lik pay ile üçüncü sırada yer aldı. Yüz bin tonun üzerinde yaş kayısı üretimine sahip diğer ülkeler Cezayir, İtalya, Pakistan, İspanya, Afganistan ve Japonya oldu. Diğer taraftan dünya yaş kayısı üretiminde söz sahibi ülkeler arasında yer alan Fransa’nın 2021 yılı yaş kayısı üretimi 55 bin tonda kaldı.
FAO’ya göre, bir önceki yıla göre 2021 yılında dünya yaş kayısı üretimi %3,9, Türkiye yaş kayısı üretimi ise %4,2 azalış gösterdi. Yaş kayısı üretiminde en ciddi düşüş yaşayan ülkeler %36,5 ile Fransa, %19,6 ile Özbekistan ve %16,2 ile Fas oldu. Bilindiği üzere diğer meyve türlerine göre daha erken çiçek açan kayısı ağaçları sık sık ilkbahar geç donlarından zarar görmekte ve rekoltede ciddi düşüşler yaşanabiliyor.
Türkiye Yaş Kayısı İhracatı
Yaklaşık 50 yıldan beri dünya kuru kayısı ticaretinde birinci sırada yer alan Türkiye'nin yaş ve kuru kayısı ihracatındaki gelişmelerTürkiye ve Malatya kayısıcılığı için önem taşıyor. 2021 yılında toplam 317.487 ton olarak gerçekleşen dünya yaş kayısı ihracatından 495 milyon dolar gelir elde edildi. Bir kilogram yaş kayısının ortalama ihraç fiyatı 1,6 dolar oldu.
FAO’ya göre, 20221 yılı dünya yaş kayısı ihracatında %28,1’lik pay ile İspanya birinci sırada %22,1 ile Türkiye ikinci sırada bulunuyor. Diğer önemli yaş kayısı ihracatçısı ülkeler %9,8 ile İtalya ve %4,7 ile Yunanistan. 2021 Yılında Türkiye’den yapılan 69.950 ton yaş kayısı ihracatından toplam 62 milyon dolar gelir elde edildi ve yaş kayısının ortalama ihraç fiyatı 1,6 dolar/kg olarak gerçekleşti.
Türkiye Yaş Kayısı İhracatı On Kat Arttı
2000 Yılında %2,1’lik pay ile 6 sırada yer alan Türkiye’nin yaş kayısı ihracatı son yirmi yılda on kat artış gösterdi. Dış pazarın tercih ettiği erkenci ve kırmızı yanaklı kayısı çeşitlerinin özellikle Mersin Mut, Antalya ve Isparta’da yetiştirilmeye başlanmasıyla Türkiye yaş kayısı ihracatı hızla arttı ve dünya pazarındaki payı 2010 yılında %10,2’ye, 2015 yılında ise %15,5’e yükseldi. Yüksek şeker içeriği nedeniyle özel bir tüketici kitlesine sahip Malatya Kayısısının yaş meyve ihracatı 10-15 bin ton arasında değişiyor.
Gelecek yıllarda Türkiye’nin yaş kayısı ihracatındaki payının artarak devam edeceği öngörülüyor.
Türkiye’nin Kuru Kayısı İhracatındaki Payı %56,1
Kuru kayısı ihracatçısı ülkeler 2021 yılında 156 bin ton ihraca yaparak 457 milyon dolar gelir elde ettiler. Bir kg kuru kayısının ortalama ihraç fiyatı 2,9 dolar olarak gerçekleşti. Dünya kuru kayısı pazarında Türkiye %56,1’lik payla birinci, Tacikistan %13,2 ile ikinci, Kırgızistan % 6,9 ile üçüncü sırada yer alıyor.
Daha önceki yıllarda Türkiye’nin dünya kuru kayısı pazarındaki payı 2000 yılında %77,3 ve 2010 yılında %78,5 olarak gerçekleşmişti.
Dünya yaş kayısı üretimi, yaş ve kuru kayısı ihracatına ait detaylı bilgiler Dünya Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL adresinden alınabilir.
Savaş BARIŞ, malatyahaber.com- Görüş Gazetesi
