Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) mücadelesinde "Toplum Bilimleri Kurulu" adıyla yeni bir kurul oluşturduklarını belirterek, "Kurul, süreçle ilgili öngörü çalışmaları yapacak, toplumsal öneriler getirecek, toplum olarak, aile olarak, birey olarak nelerden kaçınmak gerektiğinin ötesinde bize hayatı kolaylaştıracak tekliflerde de bulunacak." dedi.
Koca, Bilkent Yerleşkesi'nde Bilim Kurulu üyelerinin telekonferansla katıldığı Koronavirüs Bilim Kurulu Toplantısı'nın ardından açıklamalarda bulundu.
Koronavirüs istisnasız 81 ilde görüldükten sonra bu salgınla mücadelede yeni bir aşamaya geçildiğini dile getiren Koca, artık 83 milyon insan olarak her kişinin virüsün doğrudan tehditi altında bulunduğunu vurguladı. Koca, bu nedenle herkesin aynı hassasiyeti göstermesi, dayanışma içinde olması gerektiğini ifade etti.
Salgının daha etkin seyrettiği, bulaşma oranları ve vefat sayılarının yüksek seyrettiği İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Ankara, İzmir gibi şehirlerin ortak özelliğinin yurt dışı gidiş gelişlerin ve sosyal temasın yüksekliği olduğunu belirten Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Aralarında bunların da olduğu 31 büyükşehrimizin ve Zonguldak'ın diğer şehirlerimizle ilişkisi bazı zorunlu haller dışında sınırlandırıldı. Sokağa çıkma konusunda özellikle kısıtlar getirildi. Tüm Türkiye'de ise 20 yaş altı gençlerimizle 60 yaş üstü büyüklerimizden evde kalmaları konusunda kesin talebimiz var. Bu kısıtlamalara uyulması önümüzdeki günlerin kaderini çok etkileyecektir. Yakın tarihte Türkiye'nin komşu ülkelere, vakaların görüldüğü Avrupa ülkelerine karşı uyguladığı tedbirleri bugün kendi sınırlarımız içinde noktasal olarak uyguluyoruz.
Dün ülkemizi dışarıya karşı izole etmeye çalışıyorduk, izolasyon kuralına şimdi şehir şehir uymamız zorunludur. Aynı kuralı her şehrimizde her ailenin kendi çevresine yönelik uygulaması da aynı derece de zorunludur. 83 milyonu oluşturan bireylerin izolasyon kuralını hayat tarzı haline getirmesi gerekmektedir. Başka bir seçenek olduğu söylenemez fakat bu seçeneğin çok kolay olduğunu vurgulamak isterim."
Koca, bu mücadelede iki taraf olduğunun altını çizerek, "Taraflardan biri her fırsatta yüksek bir yayılma kapasitesine sahip olan virüstür, diğer taraf ise biziz. Hepimizi eşit derecede ilgilendiren, eşit derecede tehdit eden virüse karşı güç birliği içinde olmamız gerekiyor. Bu tehdit, bizim gibi her an dayanışma içine girme ortamı kollayan bir toplumun ötesinde bugün bazı devletlerin bile birbirine karşı tutumunu değiştirdi." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Koca, şimdi tam bir dayanışma içinde ve insan sağlığını korumak için özveride bulunma, tedbirli olma, iş birliğine gitmek zamanı olduğunu vurgulayarak, mücadeleye yapılacak her katkının insan için yapıldığının unutulmaması gerektiğini bildirdi.
"Bu uygulama salgınla mücadelede dünyada bir ilktir"
Herkesin çabasının herhangi biri için olduğunu ifade eden Koca, "Mücadelemizde buluştuğumuz ortak payda, insanın sağlığı, insanın kutsiyetidir. Bakanlığımız baştan beri virüsle mücadelenin, ülkemizin seçkin insan kaynağının öncülüğünde yürütülmesi gerektiğine inandı. Bunun gereklerini uygulamaya koydu. Dünyada ilk ciddi tedbirlerin henüz başlanmadığı dönemde örneği olmayan yapılanmalara gittik. Bunun ilk sonuçlarından biri Bilim Kurulunun kurulmasıydı." diye konuştu.
Tıp dünyasından 35 bilim adamının oluşturduğu bu kurulun, bilimsel temelli, yöntemli bir mücadele yürütmeye katkı sağladığını vurgulayan Koca, şunları kaydetti:
"Tavsiye kararları ulusal politikalara rehberlik etti. Bugün mücadelenin kapsamı genişlemiş durumda. Toplum olarak hastalığa karşı daha iyi organize olabilmemiz için farklı ihtiyaçlar ortaya çıktı. Toplumsal konularda alınacak tavsiye kararlarına, yapılacak yönlendirmelere gerek duyuyoruz. Bu amaçla Toplum Bilimleri Kurulu adını verdiğimiz yeni bir kurul oluşturduk. Kurul, süreçle ilgili öngörü çalışmaları yapacak, toplumsal öneriler getirecek, toplum olarak, aile olarak, birey olarak nelerden kaçınmak gerektiğinin ötesinde bize hayatı kolaylaştıracak tekliflerde de bulunacak. Bu uygulama salgınla mücadelede dünyada bir ilktir. İlk toplantısını önümüzdeki günlerde yapacak olan Toplum Bilimleri Kurulunun hayırlı olmasını diliyorum."
"Artık genç yaşlardaki hastaların da kaybına tanık oluyoruz"
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, salgının kaynağı olan koronavirüsün yayılım özellikleri hakkında tüm dünyada araştırmaların devam ettiğini anımsattı.
Türkiye'de de bu alanda önemli bir bilgi birikiminin oluştuğunun altını çizen Koca, "Fakat konu bilim dünyası için yenidir ve bunu unutmamak gerekiyor. Bilgiler, süreç içinde değişime uğramaktadır. Çin'den gelen ilk veriler sadece daha çok yaşlıları tutan bir hastalık gibi izlenim bırakmıştı. Şu anda her yaşta olağanüstü bir hızla bulaşabilen virüsle karşı karşıya olduğumuzu biliyoruz. Vücut direncine bağlı olarak herkeste hastalık belirtisi ortaya çıkabiliyor." dedi.
Baştaki bilgiler doğrultusunda, bütün dünyada ağırlı risk grubunun 60 yaş üstü olarak tanımlandığını belirten Koca, şunları kaydetti:
"Bugün risk grubu tanımının kapsamı genişlemiştir, 60 yaş üstü ile birlikte kronik hastalığı olan herkes yüksek risk grubuna dahil edilmiştir. Artık genç yaşlardaki hastaların da kaybına tanık oluyoruz. Yaş bir güvence olarak algılanmamalıdır, değildir. Sağlıklı görünen, asla belirti göstermeyen taşıyıcıların varlığı kesinlikle unutulmamalıdır. Tüm bu risklere karşı başvuracağımız çözüm, izolasyondur. İzolasyon, bugün için sağlıklı, geçerli tek hayat tarzıdır.
Şüphelilerin taranması konusunda önemli bir gelişme göstermiş durumdayız. Test kapasitemizi artırdık, günlük test sayısının önümüzdeki hafta 30 bine ulaşmasını planlıyoruz. Test sayısı arttıkça doğal olarak pozitif vaka sayımız artmaktadır. Bilindiği üzere bu çalışmada tespit ettiğimiz her vakanın temas zincirini geriye doğru tarıyor, zincirde pozitif olan diğer vakaları saptamaya çalışıyoruz. Pozitif vakalarda test sayısı arasındaki artış ilişkisi tarama çalışmasındaki başarıdan kaynaklanmaktadır."
İlacın etkisi
Hastalığın seyrinde akciğer tutulumu ile solunum yetmezliğinin en dikkat çeken tablolardan olduğunu aktaran Koca, bu hastalara olabildiğince erkenden tedavi uygulandığını söyledi.
Koca, "Eğer ilerleyişi durduramazsak tedaviye yoğun bakım şartlarında devam ediyoruz. Son günlerde hastalarımızda akciğer enfeksiyonuna geçiş oranında azalma sağladık. İlaç tedavisine erken başlamamızın bunda büyük rolü olduğunu düşünüyoruz. Biz ilk bulgularımıza dayanarak, dünyanın bu konudaki refleksini beklemeksizin ilacı erkenden temin ettik ve hastalarımıza bugün ücretsiz olarak ulaştırmayı başardık. Şimdi birçok ülke aynı ilacı temin etmek için uğraş veriyor." bilgisini verdi.
"Bu başarıları mümkün kılan sağlık sistemimizdir"
Koca, sağlık çalışanlarının, tedavi altına alınan hastaları ve yoğun bakımda olanları sağlıklarına kavuşturmak için fedakarca çalıştığını, örneği olmayan bu çalışmanın sonuçlara da yansıdığını dile getirerek, şu açıklamalarda bulundu:
"Hasta sayısına göre kayıp oranlarımız sınırlı seyrediyor. İlaç tedavisine erkenden yoğun bir şekilde başlamanın sonuçlarını görüyoruz. Bu başarıları mümkün kılan, bize her hastamıza sahip çıkma, gerektiğinde evde gerektiğinde hastanede uygun şartlarda tedaviyle takibi gerçekleştime imkanı sunan sağlık sistemimizdir. Sağlık sistemimizin gücü, hepimize güven verecek düzeydedir. Bakanlığımızın desteğiyle halen farklı tedavi alternatiflerinin geliştirilmesi yönünde çalışmalar yürütülmektedir. Kök hücre tedavisi, iyileşmiş hastaların kanından hazırlanan plazma tedavisi gibi yöntemler kamuoyunun gündemindedir. Bakanlık olarak bu çalışmalara öncülük ediyoruz. Ancak şimdilik araştırma aşamasında olan bu tedavilerin kesin çözüm gibi sunulması yanıltıcı sonuçlara yol açabilir.
Bakanlığımız, bilim adamlarımızca yürütülen aşı çalışmalarına da öncülük etmektedir. Aşı çalışmaları için de aynı durum söz konusudur. Araştırmaların başarıyla sonuçlanması yönünde umudumuz ve inancımız var. Fakat uygulama şu andaki ihtiyacımıza cevap verecek hızda gerçekleşmeyecektir. Hastalığa karşı elimizde mevcut olan en büyük güç, izolasyon ve sosyal mesafe kuralıdır, temastan kaçınma kuralıdır."
"Evde izole edilmesi gereken hastalarımızı dijital yöntemle takip edeceğiz"
Koca, hastaların ve temaslıların kendilerini izole etmesi koşulundan taviz verilmesinin mümkün olmadığına dikkati çekerek, "Bu yüzden evde izole edilmesi gereken hastalarımızı dijital yöntemle takip edeceğiz. Gerektiğinde kendilerini hemen uyaracağımız bir sistemin hazırlıklarını da tamamladık. Yayılmaya karşı aldığımız bu sıkı tedbirin detaylarını daha sonra açıklayacağım." dedi.
Hastalıkla mücadelede evde tecrit ve takibin ilk ve ön adım olduğunu, gerektiğinde her hastaya hastanede tedavi, ihtiyaç duyulan her hastaya yoğun bakım hizmeti ve solunum desteği verecek altyapıyla yeterli sağlık çalışanı olduğunu bildiren Koca, "Hastanede yatışı gereken hastalarımız içinse bütün kaynaklar seferber edilmektedir." diye konuştu.
"Son 24 saate 20 bin 23 test yapıldı"
Koca, bütün tedbirlere rağmen virüsün kişiden kişiye bulaşmaya devam ettiğini, gelinen noktada virüsü kontrol altına almak zorunda olduklarını belirtti.
Bakan Koca, Kovid-19 tedavisi tamamlanarak taburcu edilen toplam kişi sayısının 1582, toplam test sayısının 228 bin 868'e, vaka sayısının ise 34 bin 109'a ulaştığını bildirdi.
"Bir milyon yüz bini aşkın sağlık çalışanımız adına sizden şunu istiyorum, temastan kaçının, sosyal mesafeyi koruyun, izolasyon kuralını uygulayın. Bugünkü test sayımız 20 bin 23, bugünkü vaka sayımız 3 bin 892. Bugün 76 vatandaşımızı daha kaybettik. 256 vatandaşımız ise şifa buldu."
Bakan Koca, Kovid-19 tanısı ile takip edilen hastaların Türkiye geneli tablosunu, günlük test sayıları ve pozitif vaka dağılımını, vakaların yaş ve cinsiyete göre dağılımını, vefatların yaş ve cinsiyete göre dağılımını, vakaların pnömoniye (zatürre) dönüş oranlarını gösteren tabloları paylaştı.
Koca, "Türkiye genelindeki dağılımda İstanbul, Ankara, İzmir, Körfez, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak özellikle bu noktalarda yoğunluğun fazla olduğunu haritadan görmek mümkün." dedi.
Örnek olarak Ankara'da mahalle, mahalle yoğunluğun nerede olduğunu gösteren tabloyu paylaşan Koca, illerdeki hıfzıssıhha kurullarının bu verilerle bölgesel karantina uygulamalarını kolay yapabileceğini dile getirdi.
Koca, pozitif çıkan vaka sayısının yüzde 22'den yüzde 15'e düştüğünü belirterek, "Test sayısı arttıkça, vaka sayısının da azaldığını gösteren bir tablo." değerlendirmesinde bulundu.
"Vakaların görüldüğü yaş aralığı 20 ila 65 yaş arası"
Bakan Koca, vakaların yaş ve cinsiyete göre yüzdelik dağılımını göstererek, şunları kaydetti:
"Bütün dünyada olduğu gibi bizde de erkeklerde daha fazla görülüyor. Ağırlıklı vakaların görüldüğü yaş aralığı 20 ila 65 yaş arası. 65 yaş uygulamasının olmadığı dönemde dağılım daha dengeliydi. Ama 65 yaş yasağıyla birlikte bunun ne kadar düştüğünü gösteren önemli bir tablo. Tedbirlerin bu anlamda sonuç verdiğini gösteren, 20 - 65 yaş arası yoğunluğun daha fazla olduğunu, 65 yaş sonrası sokağa çıkma yasağı ile giderek vakaların görülme oranının düştüğünü görüyoruz."
Koca, vefatların 65 - 85 yaş arası yoğunlaştığını, erkeklerde kadınlara göre vefat oranının daha yüksek olduğunu belirtti.
60 yaş altı komorbid hastalığının oranlarına ilişkin paylaştığı tabloda da Koca, "Türkiye'de 60 yaş altı vakalarda ölüm oranının yüksekliğine dair yanlış bilgi vardı. 60 yaş altı komorbid hastalığı olmayanların toplam içindeki payı yüzde 10 olduğunu söylüyoruz." dedi.
Türkiye'de koronovirüs vakalarında her geçen gün zatürreye dönüş oranının azaldığını vurgulayan Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu bizim açımızdan şöyle önemli. Hastalığın seyrinde öncelikle klinik bulgular, devamında solunum sıkıntısı ve yoğun bakım süreci kendisini gösterir. Ne kadar pnömoni, solunum sıkıntısı ve yoğun bakıma geçişi azaltabilirsek tedavi de başarı oranımızın o kadar yüksek olacağını biliyoruz. Burada da 24 Mart'tan itibaren pnömoniye dönüşü azaltmış olduk. Daha hafif vakaları erken tespit ederek, özellikle burada erken ilaç tedavisinin ve hasta bakımında tecrübe ve altyapımızın önemli olduğunu ama hafif vakaları da tespit ederek tedaviye başlamış olmasının büyük bir payı olduğunu gösteren önemli bir tablo."
Bakan Koca, izole ve enfekte olmuş hücreleri gösteren iki ayrı virüs tablosunu da paylaşarak, "Virüs izole edildi. Aşı çalışmalarının erken dönemde virüsü izole etmekle başladığını biliyoruz. Bir hafta önce Erciyes Üniversitesi'nden Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, 3-4 gün önce de Ankara Üniversitesi'nden Aykut Özkul virüsü izole etmeyi başardılar." ifadesini kullandı.
"Aplikasyon geliştirildi"
Koronovirüs vakalarının takibi için yeni bir telefon aplikasyonu geliştirildiği bilgisini aktaran Koca, şu ifadeleri kullandı:
"Vakaları, temasta olanları, şüpheli olanları takip etmek ve bu vakaların özellikle izole olmalarını ve evde takibini, dışarı çıkıp, çıkmadığını görmek üzere bir çalışma yapıldı. Bu 3 operatör ve BTK'nin iş birliğiyle olan bir tablo. Önümüzdeki 1-2 gün içerisinde devreye girmiş olacak. Bir aplikasyon geliştirildi. Bu hastalarımız bu aplikasyonu indirmek zorundalar. Burada hem takip hem de kendi durumlarını anlık görebilecekleri bir sisteme de geçmiş oluyoruz. Bu aplikasyonu indirdikten sonra hareketliliği gördükten sonra bir mesajla kendisini uyaran, evde izole olmasını hatırlatan, devamında güvenlik kuvvetlerinin devreye gireceği bir sistemden bahsediyorum. Önümüzdeki 1-2 gün içinde bununla ilgili açıklamalar İletişim Başkanlığımızla yapılmış olacak. Gerekli bütün açıklamaları yapıyor olacağız. Şunu unutmayalım, insanlık nice büyük tehlikelerin hakkından geldi. Burada da biz başarıya ulaşacağız. Derdimiz en az hasarla süreci geçirmek. Süreci takip ederken olumlu gözlemlerimiz var. Bunların istikrar kazanmasını bekliyoruz. O noktada da kamuoyuyla ve sizlerle paylaşmış olacağız. Herkes kurallara uysun."
Ankara, AA
