Araştırmacı-yazar Fikri Demirtaş, Akçadağ ilçesi sınırları içerisinde bulunan, sivil uçuşlarda ‘Malatya Havalimanı’ adıyla kullanılan havaalanına da adını veren, Erhaç düzlüğünün adının nereden geldiğine ilişkin bir yazı kaleme aldı. Araştırmacı-yazarlar Süleyman Demir, Nezir Kızılkaya ve Adnan Işık’ın arşivinden alınan harita ve fotoğraflarla desteklenen yazı, 1941 yılında yapılan askeri havalimanının adının bu düzlükten aldığını belirtiyor.
Yazıda şu değerlendirmeler yapılıyor:
“Malatya merkez ilçesi Akçadağ, ova ve dağlık bir konumda kurulmuştur. Başlıca düzlükler Erhaç Düzü, Arga Düzü ve Ören Düzü adıyla anılır.
"... Erhaç Düzü, Akçadağ ilçesinin Kuzeydoğusunda, Sultansuyu Çayı ile dağlık alanın arasındaki hafif meyilli ve düzlük alanlardan oluşan coğrafi bir bölgedir. Geniş anlamıyla Ilıcak, Yeniköy, Kırkpınar, Şeyhler, Aksaray, Bahri, Yağmurlu, Eğin, Mihmanlı, Esenli ve Örükçü köylerini içerisine alan bir arazidir. Dar anlamıyla ise bugün Malatya havaalanının bulunduğu alanı ifade etmekte; “Erhaç Havaalanı” olarak adlandırılmaktadır.
Yöre, tarihi olarak. Hayvancılığa uygun konumuyla Anadolu’ya yapılan ilk Türk göçleri ve saklanmaya elverişli konumu dolayısıyla da Moğol zulmünden kaçan Türkmenlere bir sığınak olmuştur. Böylece Anadolu’da ilk Türkleşen bölgelerden olmuştur. Türkiye Selçuklu ve Danişmendli Beylikleri arasında sık sık el değiştiren yöre, Dulkadıroğulları hâkimiyetine girmiş, 1516’da Osmanlı hâkimiyetine girinceye kadar Dulkadıroğulları hâkimiyetinde kalmıştır.
1560 tarihli Kanuni dönemi tapu tahrir defterlerinde Erhaç Düzü çevresindeki köyler Dulkadıroğullarının ana kollarından olan “Mihmadlu Yörüklerinin” kışlağı olarak kullanılmış ve Osmanlı Devleti buradaki Yörüklerden kışlak vergisi almıştır.
1941 yılında yapılan askeri havalimanının adı Akçadağ Erhaç Düzüne yapıldığından adını buradan almıştır.
Türkiye'nin ilk hava meydanlarından biri olan kent merkezine 30 km. mesafedeki Malatya Havalimanı (Erhaç askeri havaalanı ), 1941 yılında Malatya denilen şimdiki Battalgazi'de hizmete başlamış olmakla birlikte 1984'ten bu yana mevcut yerinde faaliyetine devam ediyor.
Sivil ve askeri olan havalimanından haftanın her günü tarifeli seferler düzenleniyor. Türk Hava Yollarının yanı sıra özel havayolu şirketlerinin İstanbul, Ankara, Antalya ve İzmir'den Malatya'ya seferleri ve havaalanından kent merkezine organize ettikleri servisleri bulunmaktadır.
2007 yılından itibaren ise uluslararası uçuşlara da açık durumda. Havalimanı sivil ve askeri amaçlı olup, yararlanma ve kullanma hakkı Devlet Hava Meydanları İşletmesi ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı'ndadır.
O günden beri aynı isimle kullanılmaya devam eden Malatya Erhaç Havalimanı’nın ismi askeri havaalanı olarak kullanılmaya devam edilmekte.
Aynı yerde bulunan Sivil Havalimanının adı Malatya Havalimanı olarak kullanılmaktadır.
Türk Hava Kuvvetleri 7. Ana Jet Üs Komutanlığı Erhaç’tadır ve Malatya Havalimanı askeri uçuşlar için de kullanılmaktadır. Malatya Havalimanı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından verilen Yeşil Havaalanı (Green Airport) belgesine de sahiptir.
Erhaç / arxaç sözcük anlamı nedir?
Malatya Erhaç Havalimanı ismi ile ilgili basında yer alan bilgilere göre "1941 yılındaki inşaat sırasında bölgede görev yapan Fransız kadın mühendisin soyadı havalimanına verilmiştir. " Bu iddia şehir efsanesinden ibarettir. Hıristiyanlığın sembolü olan 'Haç' işareti ile ilgisi yoktur.
Arxac – Azerbaycan Türkçesinde
Sürü ve büyük baş hayvanların yatağı; açık havada istirahat ettiği yer.
- Azerbaycan'da bir dağ adı.
Erhaç: Malatya'da Askeri havaalanının adı,
Arhaç: Malatya Hekimhan Basak köyünde 'arhaç 'küçükbaş hayvanların dinlendiği dulda bir yer.
- Iğdır ilimizde eski adı Arhaç olan köy, şimdiki adı Erhacı köyü
Malatya'da havaalanı kurulan yerler
1- Battalgazi ilçesinde (Eski Malatya) Ziraat okulu bitişiğinde uçaksavar bataryası atış sahası
2- Malatya Merkez Karakavak Mahallesi 2.Ordu lojmanı alanında kara havacı havaalanı 1940'lı yıllarda Almanlarla işbirliği ile uçak fabrikası hangarları, binaları ve hazırlığı başlar.
2. Dünya savaşı yüzünden iptal edilir.
3- Akçadağ Erhaç düzlüğüne yapılan Erhaç Havaalanı”
Yazının tamamı ve fotoğraflara şu linkten erişebilirsiniz:
https://fikridemirtas44.blogspot.com/2021/09/malatya-erhac-askeri-hava-ussu.html
Fikri DEMİRTAŞ
