Görevlerinden biri de hastalıklardan arındırılmış, sağlıklı ve aşılı kayısı fidanı yetiştirmek, bu fidanları, enstitü denetiminde yetiştirildiğinin ‘resmi garantisi’ niteliğindeki sertifika ile çiftçiye satmak olan Tarım ve Orman Bakanlığı - Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nün, çiftçilere ‘sertifikalı’ diye sattığı çok sayıdaki kayısı fidanının, sertifikasız ve aşısız çıktığı iddia edildi.
Söz konusu kayısı fidanlarının, Kayısı Araştırma Enstitüsü tarafından, Enstitü arazisinde, sertifikalı olarak yetiştirilmiş gibi gösterildiği, gerçekte ise, bu fidanların dışarıdan, özel kişi ve şirketlere ait bahçelerden temin edildiği iddia edildi.
Sayısı ‘şimdilik’ net olmayan çiftçinin, Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Kayısı Araştırma Enstitisü’nden ‘Aşılı - Sertifikalı’ diye satın aldığı kayısı fidanlarının ‘Aşısız – Sertifikasız’ çıkması nedeniyle büyük mağduriyet yaşadığı, olayın şikâyet konusu yapıldığı ve Bakanlık Müfettişlerinin Malatya’ya gelerek, iddiaları soruşturduğu öğrenildi.
Başlangıcının, üç yıl öncesine tarihlendiği belirtilen ‘sertifikasız – aşısız’ kayısı fidanı satışında bir başka boyutun ise devletin bir kurumu olan Kayısı Araştırma Enstitisü Müdürlüğü’nün, bu fidanları satın alan bazı çiftçilere fatura kesmeden, kayıt dışı satış yaptığı ileri sürüldü.
Olayın geçmişi 2019’a dayanıyor
Malatya’da son günlerde, devletin bir kurumu olan Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nün, kurum dışında yetiştirilen ‘aşısız – sertifikasız’ kayısı fidanlarını, ‘Kurumda yetiştirilmiş, aşılı – sertifikalı’ kayısı fidanı etiketiyle çiftçilere sattığı yönündeki iddialarla çalkalanıyor.
Başlangıcının, 2019 yılındaki fidan satışlarına dayandığı iddia edilen ve ‘fidan sahteciliği’ olarak nitelendirilen olaylar dizisine göre, sayısı ‘şimdilik’ net olmayan ancak çok sayıda olduğu belirtilen çiftçi, merkezi Malatya’da olan Tarım ve Orman Bakanlığı – Kayısı Araştırma Enstitüsü’nden, devlet güvencesiyle ‘aşılı – sertifikalı’ etiketli kayısı fidanı satın aldı.
Çiftçilerin bir bölümü, kayısı fidanlarını devlet güvencesiyle almış olmanın rahatlığı ile bu fidanlarla yeni kayısı bahçeleri oluştururken, bazıları da yaşlı kayısı ağaçlarını keserek bu fidanları dikerek bahçelerini gençleştirdi.
Devletin kurumu “fidan sahteciliği” mi yaptı?
Ancak, Malatyalı kayısı üreticisi, bir süre sonra acı gerçekle yüzleşmek zorunda kaldı.
Çiftçilerin anlattıklarına göre, Kayısı Araştırma Enstitüsü’nden, devlet güvencesiyle, ‘Aşılı – Sertifikalı’ diye aldıkları kayısı fidanları, dikildikleri bahçelerde büyüdükçe bu fidanların gerçekte ‘Aşısız – Sertifikasız’ olduğu ortaya çıktı.
Kayısı Araştırma Enstitüsü’nde yetiştirildiği ve sertifikalı olduğu belirtilerek kayısı üreticisine satılan kayısı fidanlarının aşısız – sertifikasız çıkması üzerine, bazı çiftçilerin olayı önce Enstitü nezdinde şikayet konusu yaptığı, Enstitü yönetiminin çiftçilerin mağduriyetini gidermemesi üzerine ise bu defa çiftçilerin adli makamlara dilekçe vererek Enstitü yöneticilerini şikayet ettiği öğrenildi.
Olayın boyutlarının gittikçe genişlemesi ve şikayetlerin Bakanlık düzeyine iletilmesi üzerine; bu defa Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan müfettişlerin Malatya’ya geldiği, soruşturma başlattığı, şikayetçi olan bazı çiftçileri dinlediği öğrenildi.
“Fatura da vermediler” iddiası
malatyahaber.com muhabirinin görüştüğü bazı mağdur çiftçiler, Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nden aldıkları ve aşısız çıkan kayısı fidanları için ödedikleri para karşılığında fatura ya da tahsilat makbuzu gibi resmi bir belge de verilmediğini belirterek, yapılan alışverişin kayıtlı olmaması nedeniyle, mağduriyetlerini ispat edemediklerini de söyledi.
“Aşılı diye aldığımız fidan aşısız çıktı, kendimiz aşılamak zorunda kaldık”
Bu çiftçiler, “Çok sayıda kayısı yetiştiricisi aşılı – sertifikalı diye Kayısı Araştırma Enstitisü’nden kayısı fidanı aldı. Biz de bunlar arasındayız. 2019 yılında aldığımız kayısı fidanları büyüdükçe bu fidanların aşısız olduğu ortaya çıktı. Aşılarını kendimiz yaptık. Kayısı Araştırma Enstitüsü, aşısız fidan satamaz. Bu suç oluşturuyor. Ama bize fatura vermedikleri için, herhangi bir belge almadığımız için mağduriyetimizin giderilmesi talebinde bulunamadık. Bizim tarlamızın bulunduğu bölgede çok sayıda çiftçinin aldığı fidanlar böyle çıktı. ” dedi.
Müfettişler Malatya’da
“Sahte fidan satışı” iddiasıyla kayısı yetiştiricilerinin çeşitli devlet kurumlarına yaptığı şikâyetler sonrasında, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın soruşturma başlattığı ve Malatya’ya müfettişler gönderdiği öğrenildi. Faturasız ürün alan bazı üreticilerin müfettiş soruşturması sonrasında hazırlanacak rapora göre suç duyurusunda bulunacakları ifade ediliyor.
Kayısı Araştırma Enstitüsü'ndeki olayın; Enstitüde yetiştirilmiş aşılı -sertifikalıymış gibi gösterilen kayısı fidanlarının kayıtsız satışı ile sınırlı olmadığı, yine dışarıdan temin edilen sertifikasız elma, armut, ceviz, kızılcık, hünnap, erik fidanlarının da yasal olmayan yollarla satışının yapıldığı belirtiliyor. Bu arada, yapılan denetimlerin sonucunda, Kayısı Araştırma Enstitüsü'nde aşısız - sertifikasız kayısı fidanlarına yönelik tespit yapıldığı da öğrenildi.
Güler HAZAR DOĞAN, malatyahaber.com
Fotoğraf: Battalgazi ilçesindeki kayısı bahçesini gençleştirmek isteyen bir kayısı üreticisi, üç yıl önce Kayısı Araştırma Enstitüsü'nde, ‘Aşılı - Sertifikalı’ diye aldığı kayısı fidanlarının aşısız çıkması üzerine, aşılamayı kendisi yapmak zorunda kaldığını anlatırken, yaptığı aşıyı gösteriyor.
