Erhan SOĞUKPINAR (7 yıl önce)
SORUNLARIN BİR KISMI ;
1. Kayısı Lisanslı Deposu ve . Kayısı İhtisas Borsası kurulmalıdır.
Kayısının yurtiçinde ve yurtdışında pazarlanmasında yaşanan sıkıntıların giderilebilmesi, ihracatçının, kayısı tüccarlarının, standartları belli, hijyen kurallarına uygun, boylanmış, analizleri yapılmış ürünün temininde kolaylık sağlayacak, rekolte, stok tahminlerinden dolayı yaşanan fiyat dalgalanmalarının önüne geçilmesi için Malatya Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde ilgili kurum ve kuruluşların katılımlarıyla. KAYISI LİSANLI DEPOSU ve PEŞİN VE VADELİ KAYISI İHTİSAS BORSASI KURULMALIDIR.
2. İthalatçı ülkelerin istediği normlarda, kuru kayısının standardize edilememesi (kükürt, nem, kalibre)
İhraç edilen kayısıların ithal eden ülke normlarında olmasına azami gayret gösterilmeli gerekirse bu standardisazyon için labaratuarlar, ambalajlama, vakumla, şoklama tesisleri kurulmalıdır. Dünya tüketicisi kayısımızı nasıl tüketmek istiyorsa, bizler üretim planımızı ve üretim yöntemlerimizi istenen şekilde yapmalıyız . Aksi takdirde ürünümüzün imajı sarsılmakta, buda Pazar kayıplarına yol açmaktadır. Malatya Büyükşehir Belediyesi bu konuda üzerine düşen denetim fonksiyonunu yerine getirmelidir. “ DÜNYA SATANDARTLARI GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMALI ÜRETİM, AMBALAJLAMA, KÜKÜRTLEME VE DİĞER UNSURLAR BU STANDARTLARA GÖRE YAPILMALIDIR.”
3. Kayısı Müstahsilleri Veri Tabanı oluşturulmalıdır.
Malatya çoğrafik olarak 8.000.000 dan fazla kayısı ağacına 50.000 e yakın kayısı üreticisine ev sahipliği yapan dünya üzerinde en nadide kayısının yetiştiği bir iklime sahiptir. Fakat; üreticinin ve bahçelerin yeri, konumu, arazi uygunluğu, çok fazla irdelenmemiştir. Üretici mahsulünü kendi imkanlarıyla pazara sunmakta veya bir takım aracılar vasıtasıyla pazara ulaşmaktadır. Veri tabanının oluşturulmasıyla, üretici elektronik ortamda direkt alıcıya ulaşacak rekabet ortamının oluşumu sağlanacaktır. KAYISI MÜSTAHSİLLERİ BİRLİĞİ KURULMALIDIR.
4. Kayısı müstahsilinin gelirini tamamen kayısıya bağlaması ve ek tarımsal ürünlere yönelmemesi.
Malatya çiftçisi tarımsal yoğunluğunun tümünü kayısıya ayırmaktadır. Dikim alanlarının tümü kayısıya tahsis edilmekte, buda müstahsilimizi alternatifsiz tek bir ürüne endeksli bırakmaktadır. Bu sebeple kayısının değerini bulamadığı dönemlerde, müstahsilin mağduriyeti kaçınılmaz olmaktadır. Bunun önüne geçilmesi ve ikame ürünlerin tespit edilip yeni ziraat yöntemlerinin hayata geçirilmesi lazımdır. “MALATYANIN TARIMSAL ARAZİLERİNDE ÜRETİLEBİLECEK İKAME ÜRÜN POLİTİKASI BELİRLENMELİDİR.
5. Şu anda yürürlükte olan Genel Tarım Politikasında birçok kuru meyve devlet tarafından desteklenirken, Kayısının kapsam dışında bırakılması.
Kayısının yurt içinde ve yurt dışında hak ettiği değeri bulabilmesi için öncelikle; Hükümetimizin kayısının sorunlarıyla birebir ilgilendiğini göstermesi ve kayısıyı elma, üzüm, incir, fındık gibi destekleme ve ihracatını teşvik etme kapsamına almalıdır. Bunun için Malatyalı siyasiler ve yüksek bürokratlar seferber olmalı, bu konuyu öncelikli ve acil kategorisinde görmelidirler. Bunun için her zeminde kulisler yapılmalı, konu sık sık gündeme getirilmelidir. HÜKÜMETE, BÜROKRATLARIMIZ VE SİYASİLERİMİZ KANALIYLA KAYISI KONUSUNDA BASKI YAPILMALI, KAYISININ ÜLKE TARIM POLİTİKASI GÜNDEMİNE ALINMASI SAĞLANMALIDIR.
6. Dünyanın en kaliteli ve en büyük kayısı üreticisi olmamıza rağmen Malatya’da bir kayısı ile ilgili ileri teknoloji Katma Değer üreten tesislerin olmaması.
Kayısıyı yurt dışı pazarlara sadece kurutulmuş ve dökme olarak gönderiyoruz. Fakat yapılan araştırmalar gösteriyor ki; ithal eden ülkeler bizden aldıkları kurutulmuş kayısıları belirli işlemlerden geçirerek yeni ürün olarak ve katma değerini yükselterek piyasaya sürüyorlar. Bu işlemlerin tümünün şehrimizde yapılabileceği bir tesisin yapılması, eğer tam bir örnek model yoksa tasarlanması gerekmektedir. KAYISIYA SANAYİ ÜRÜNÜ OLARAK BAKILMALIDIR.
7. Gümrük işlemlerinin direkt olarak Malatya’da yapılamaması.
İhraç işlemlerinin İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya gibi illerden yapılıyor olması Malatya Kayısı ihracatçılarının, yurt içine dağılmasına ve bir takım ek maliyet artışına sebep olmaktadır. MALATYA’DA GÜMRÜK MUHAFAZA İŞLEMLERİNİN YAPILMASI ve İŞLETMELERİN İHRACATINI MALATYADAN YAPMASINI SAĞLAMAK İÇİN TEŞVİK EDİCİ UYGULAMALAR BAŞLATILMALIDIR.
8. Malatya’daki kayısı ihracatçıları arasındaki fiyat düşürücü haksız rekabet ve ithalatçı oyunları.
Malatya Kayısı İhracatçıları arasında belirli bir konsensüsün olmaması bir birleriyle kıyasıya bir rekabete yol açmaktadır. Bu rekabetin önüne geçilmelidir. İhracatçılarımız arasında yapılacak bir centilmenlik anlaşmasıyla bu sağlanabilir. Malatya kayısı ihracatçıları bir dernek çatısı altında birleşmelidir. MALATYA KAYISI İHRACATÇILARI ARASINDA BİR SÖZ BİRLİĞİ TESİS EDİLMELİ BİR DERNEK ÇATISI ALTINDA BİRLEŞMELERİ SAĞLANMALIDIR.
9. Kayısının faydalarının bilimsel verilerle kamuoyuna yeterince anlatılmamış olması,
Kayısının faydaları bilinmekle beraber bunun bilimsel olarak ispat edilememiş olması büyük bir eksikliğimizdir. Bugün kayısının insan sağlığına onlarca faydası olduğu yolunda bilgilere sahip olmamızın yanında bu bilgilerimizi akademik çalışmalar ve elde ettiğimiz verilerle de tastik etmeliyiz. Bunun için özellikle Malatya da bu işe yıllarca mesai harcamış olan bilim insanlarının çalışmalarına, yurt içinde ve yurt dışında bulunan üniversitelerle koordinasyon kurulmalı, kayısı ile ilgili yapılacak her türlü bilimsel çalışmaya destek olunmalı, yapılacak çalışmalara bilimsel kaynakların ortaya çıkmasına maddi manevi destek olunmalıdır. EN YAKIN ZAMANDA KAYISI İLE İLGİLİ BİLİMSEL AKEDEMİK ÇALIŞMALAR BAŞLATILMALI, BAŞLANAN ÇALIŞMALAR ÖZENDİRİLMELİ TEŞVİK EDİLMELİDİR.
10. İç pazarda kayısının yeterince tanınmaması,
Kaysının neredeyse tamamı ihraç edilmektedir. Kuru kayısı İç tüketiminin neredeyse %2-3 oranında olması yurtdışındaki ithalatçı firmaların gücünü artırmaktadır. Kayısı üreticisi olan bizler kayısımızı, kendimiz değerlendirmek için özel günlerin, bayramlarımızın dışında da kayısımızı bir ikram malzemesi olarak kullanmalıyız. KAYISININ YURT İÇİNDE DE TÜKETİMİNİN ARTIRILMASI İÇİN GEREKLİ ÇALIŞMALAR YAPILMALIDIR.
11. Reklam ve tanıtım Gruplarının Malatya tarafından desteklenmesi ve her fırsatta tanıtımın öne çıkarılması.
Piyasaya arz edilen her türlü mal için birtakım tanıtım ve reklam enstürümanlarından faydalanılmaktadır. Aksi takdirde pazarda sürekliliği sağlamak mümkün olmamaktadır. Bunun da belirli bir maliyeti vardır. Bu maliyeti karşılamak planlı ve devamlı bir tanıtımın, Bilimsel, Akademik araştırmalar, Kulis faaliyetleri yapılabilmesi için, Kayısı tanıtım fonu desteklenmeli , bu fon vasıtasıyla kayısının yurt içi ve yurt dışı tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. KAYISI TANITIM FONU VE KAYISI TANITMA GRUBU DESTEKLENMELİDİR.
12. Yurt dışı pazarlama, ihracat beceri ve kabiliyetinin düşük olması,
İhracatçı firmalarımızın yurt dışına açılması, oralarda ofis –mağaza açması , perakende zincirleri kurması, fuarlara katılması, ihracatı artırıcı tedbirler alması için her türlü girişim ve oluşum başlatılmalıdır. Dünyanın birçok ülkesi yabancı yatırımcılara cazip imkanlar sunmaktadır. Bunlar araştırılıp ekonomik olanlar değerlendirilmelidir. Devletin bu konularla ilgili olarak kurmuş olduğu, Küçük ve orta ölçekli işletmeleri destekleyen yardım amaçlı kuruluşların (Kalkınma Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı yan kuruluşları, Kalkınma Ajansları,Tübitak, Kosgeb, TİM, İKV, MPM v.d) sağlamış olduğu imkanlardan maksimum faydalanılmalı ve daha fazlası istenmelidir. Bu konuda kurslar, seminerler, sempozyumlar düzenlenmelidir. HER PLATFORMDA ZAMANA VE MEKANA BAKILMAKSIZIN EĞİTİM ÖN PLANA ÇIKARILMALIDIR.
13. Kayısı ile ilgili bir güç birliğinin oluşturulamaması,
Kayısı üreticileri birleşerek tek bir çatı altında toplanmalı, güç birliği tesis edilmelidir. Bugün dünyanın diğer ülkelerindeki üreticilere ve meslek kollarına baktığımız zaman bütünlük ve teksesliliklerini muhafaza ettiklerini, her bakımdan bir güç olduklarını muhataplarına hissettirdiklerine şahit olmaktayız. Müstahsiller ilçe bazında örgütlenmeli, bir dernek çatısı altında toplanmalıdır. KAYISI ÜRETİCİLERİ ÖRGÜTLENMELİDİR.
14. Ekonomik göstergelerin dalgalanması.
Müstahsilin maliyet fiyatları artarken satış fiyatlarının düşmesi, kayısı müstahsilini zor durumda bırakmaktadır. Kayısı seneler itibariyle istikrarlı bir fiyat politikası oluşturamamıştır. Yurtdışı Satış fiyatları dolarla ifade edilmesine rağmen müstahsil satış fiyatları her zaman Türk Lirası bazında kalmıştır. KAYISI FİYATI DOLARA ENDEKSLENMELİDİR FİYATLAR BU KURDAN TAKİP EDİLMELİDİR.
15. Çiftçilerin tarımsal kredilerden faydalanmaları esnasındaki yüksek faizler ve kısa vadeli borçlanmalar,
Kısa ve uzun vadeli çiftçi kredileri çiftçiye pahalıya mal olmakta kredi faizleri çoğu zaman çiftçinin altından kalkamayacağı fakat kullanmak zorunda olduğu bir durum arz etmektedir. KAYISI ÜRETİCİSİNE ÖZEL KAYISI KREDİSİ TAHSİS EDİLMELİDİR.
16. Kuru kayısı üretimi esnasındaki işgücü ve diğer giderlerin yüksek maliyeti ve müstahsilin bunu öz kaynaklarla değil de borçlanarak gerçekleştirmesi ve taahhüt altına girmesi,
Kayısın dikiminden hasadına kadar geçen süre içerisindeki işgücü ve diğer maliyetler çok yüksektir (ilaçlama, sulama, hasat, kükürtleme, kurutma, temizleme) bunlar müstahsili zor duruma sokmaktadır. KAYISI MÜSTAHSİLİ DEVLET TARAFINDAN SÜBVANSE EDİLMELİDİR.
17. Yurt içi ve yurt dışı menşeli birtakım kayısı üreticilerinin kalitesiz kayısılarını Malatya Kayısısı gibi alıcı önüne çıkarması.
Malatya kayısısının tescili yapılmalı, dünya piyasalarında kendi markasıyla tüketici önüne çıkması sağlanmalıdır. Kayısımızın imajını sarsan her türlü olumsuz uygulamanın önüne geçmek milli bir görev olmalıdır. MALATYALI KAYISISINA SAHİP ÇIKMALIDIR.
18. Kayısının yaş ve gün kurusu olarak satılması için gerekli alt yapının tesis edilememesi,
Malatya Kayısısı Kuru kayısı piyasasında önemli bir yere sahip olmasına rağmen dünya pazarlarına yaş kayısı ve gün kurusu olarak uzun bir periyotta satamamaktadır . Buda birtakım altyapı eksikliklerinden (kargo uçağı, lisanslı depo, soğukhava deposu, gümrükleme gibi) kaynaklanmaktadır. Bunun için gerekli tedbirler alınmalı rantabıl sistemler kurulmalıdır. MALATYA KAYISI SOĞUK HAVA DEPOLARI,MALATYA HAVAMEYDANI ULUSLARARASI YÜK VE YOLCU TAŞIMACILIĞINA AÇILMALIDIR.
19. Kayısının sorunlarına çözüm Malatya’da aranmalıdır.
Kayısının dikiminden son tüketiciye ulaşmasına kadar bir çok güçlükler yaşanmakta ve bu güçlüklerin aşılması için çareler aranmaktadır. Bu çözüm arayışları için oluşturulan komiteler, kurullar çoğu zaman sorunun merkezinden uzakta, çözüm üretmeye çalışmaktadır. Malatya’da çözüm merkezleri kurulmalı ve aktif olarak faaliyete geçirilmeli varolanların hareket ve uygulama kabiliyetleri yükseltilmelidir. MALATYA KAYISISININ SORUNLARI MALATYADA ÇÖZÜLMELİDİR.
20. Küçük ve Orta ölçekli işletmeler ihracatta başarılı olabilmeleri için, tek başlarına yerine getiremeyecekleri bu sorunların üstesinden gelmeleri, güçlerini ve deneyimlerini birleştirerek gruplar şeklinde organize olmaları gerekmektedir.
Küçük ve orta ölçekli işletmelerin tek başlarına ihracatta kalıcı bir başarı sağlamaları, iyi bir organizasyon, bilgi, deneyim, sermaye ve kadro gerektirmektedir. Bunların KOBİ’ ler tarafından sağlanması çok zordur. Japonya ve diğer ülkelerdeki kobi yapılanmaları gözden geçirilmeli faydalı modeller Malatya içinde uygulanmalıdır. Kümelenme,, sektörel dış ticaret şirketleri hayata geçirilmelidir.
21. Bilimsel dayanağı olmadığı halde bizim kullandığımız bu bilgiler bilimsel verilere dayandırılmalıdır.
Akademik Kurumlardan bu konuların Bilimsel verilere dayanıp dayanmadığı sorgulanmalı, gerekli bilimsel akademik çalışmalar yapılmalıdır.
Kayısının:
1. Beynin düzenli çalışmasını sağladığı ve stresi azalttığı,
2. Karaciğerin tahrip olan kısımlarının tamirini sağladığı,
3. Kemiklerin daha düzgün ve sağlam olmasında önemli rol oynadığı,
4. Dişlerin daha sağlam olmasında önemli rol oynadığı,
5. Kan yapımını artırarak kansızlığa engel olur.
6. Mide ve onikiparmak bağırsağı ülserinin oluşmasına engel olduğu ve bu arada ülserin iyileşmesinde de önemli rol oynadığı,
7. Böbreklerde taş teşekkülünü azalttığı,
8. Üreme sistemi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu ve cinsel gücü arttırdığı,
9. Kansere karşı koruyucu etkiye sahip,
10. Kalp kaslarını kuvvetlendirdiği ve daha düzenli olarak çalışmasını sağladığı,
11. Kayısının potasyumca zengin sodyumca fakir ve A vitamini öz maddesi karotence zengin olması sebebiyle insan beslenmesinde çok önemli katkılar sağladığı ifade edilmektedir.
Saygılarımla arz ederim.
Erhan SOĞUKPINAR
Kayısı Araştırma ve Proje Geliştirme Derneği Başkanı
