Malatya Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Orhan Gündüz, Covid-19 salgını sürecinde Türkiye’nin toplam ihracatında azalış trendi yaşandığını, ihracattaki azalmanın en yüksek noktaya Mayıs ayında ulaştığını, bu bağlamda Malatya’nın en önemli ihraç ürünü olan kuru kayısıda, 2019 yılının Mayıs ayına göre % 42 oranında ihracat düşüşü meydana geldiğini söyledi.
“Güncel veriler Covid-19’un en sorunlu döneminin Mayıs ayı olduğunu gösteriyor”
Covid-19 sürecinde Türkiye’nin ihracat- ithalat hareketlerini ve bu kapsamda kuru kayısı ihracatında meydana gelen değişimleri değerlendiren Prof. Dr. Orhan Gündüz, Covid-19 sürecinde, Türkiye’nin toplam ihracatı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 41 azaldığını belirtti. Aynı dönemde toplam ithalatta da azalma olmasına karşın ihracattaki azalma ithalattan fazla olduğundan cari açığın artmasına neden olduğunu ifade eden Prof. Dr. Gündüz, “Ocak-Mayıs aylarına ait 5 aylık dönemde toplam ihracatımız, geçen yılın aynı dönemine göre % 20 azaldı. Toplam tarım ürünleri ihracatımız, Covid-19 sonrası ilk beş aylık dönemde (Ocak-Mayıs), geçen yılın aynı dönemine göre % 2 azalmıştır. Bu veriler, Covid-19’un şimdiye kadar en sorunlu döneminin Mayıs ayı olduğunu göstermektedir” dedi.
“Kuru kayısı ihracatında Mayıs ayında % 42’lik gerileme yaşandı”
Covid-19 sürecinde ihracatı olumsuz yönde değişim gösteren ürünlerden birinin de Malatya’nın en önemli ihracat ürünü olan kuru kayısı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Orhan Gündüz, kuru kayısıdaki ihracat gerilemesinin, Mayıs ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre % 42’ye ulaştığını ifade etti.
Prof. Dr. Orhan Gündüz, Covid-19 sürecinde kuru kayısı ihracatındaki değişimlere ilişkin olarak şu bilgileri aktardı: “Kuru kayısı ticaretinde Covid-19 sonrasında bir azalma görülmektedir. Özellikle Mayıs ayında daha önceden de öngördüğümüz üzere ihracatta yüksek düzeyde bir düşüş görülmüştür. Kuru kayısı ihracatında Mayıs 2020 verilerine bakıldığında 4 bin 650 ton ihracat karşılığında 12 milyon 515 bin dolar getirisi sağlanmış ve geçen yıl (2019) Mayıs ayına göre ihracat miktarında % 42, ihracat değerinde % 36’lık bir azalış olduğu görülüyor. Ağustos 2019’dan 31 Mayıs 2020 tarihine kadar geçen 10 ayda 88 bin 216 ton toplam kuru kayısı ihracatından yaklaşık 230 milyon dolar döviz getirisi elde edilmiş. Bu veriler bir önceki yılın ilk 10 aylık döneminden %4 oranında bir azalma olduğunu gösteriyor”.
“Covid-19’la geçen 5 aylık dönemde kuru kayısı ihracatında % 10 düşüş oldu”
Geçen yılın sorunsuz 5 aylık dönemi (1 Ocak – 31 Mayıs) ile 2020’nin Covid-19’la geçen aynı dönemini (1 Ocak – 31 Mayıs) kıyaslayan Prof. Dr. Orhan Gündüz, iki dönem arasındaki ihracat azalmasının % 10 olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Orhan Gündüz 2019-2020 yıllarının ilk 5 aylık dönemlerinin karşılaştırmalı durumunu şöyle anlattı: “Covid-19 başladıktan sonraki ilk 5 aylık süreçte de (1 Ocak-31 Mayıs 2020), kuru kayısı ihracat miktarında %10, ihracat değerlerinde ise %3 azalma olmuştur. 2020 yılının ilk beş ayında 38 bin ton kuru kayısı ihraç edilip karşılığında 101 milyon 200 bin dolar gelir elde edilirken geçen yılın aynı döneminde 42 bin 180 ton ihraç karşılığı 104 milyon 650 bin dolar elde edilmiştir”.
“Bu yılın toplam kuru kayısı ihracatının 95 bin ton olacağı öngörülmektedir”
Kuru kayısı ticaretinde Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında yıllara sari düşüşlerin her zaman görüldüğünü hatırlatan Gündüz, 2020’nin Covid-19 salgını nedeniyle farklı koşullara sahip olduğunu belirterek, “Özellikle bu yılın Mayıs ayının verileri, küresel ekonominin içerisinde bulunduğu durumun sektörün aktöreleri tarafından dikkatlice izlenerek ihracatta yaşanacak muhtemel riskler için tedbir alınmasını elzem kılmaktadır” dedi.
Malatya Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Orhan Gündüz, kayısıda yeni sezon başlangıcının yaklaşması ve piyasada rekolte ve fiyata yönelik beklentilere küresel ekonomik durumun da eklenmesiyle Türkiye’nin kuru kayısı ihracatının 31 Temmuz 2020 tarihine kadar en iyi ihtimalle 95 bin ton olacağını öngördüklerini ifade etti.
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
