Ulaşım, trafik ve şehir planlama uzmanlarının tüm uyarılarına karşın Ahmet Çakır yönetimindeki Malatya Belediyesi’nin son 5 yılın en pahalı projesi olarak ihalesini yaptığı troleybüs projesine ısrarla trambüs derken, Malatya’daki projenin bir benzeri olarak önümüzdeki Mayıs ayına kadar ihalesini yapıp 17 kilometrelik güzergâhta çalışmak üzere 28 araç almayı planlayan Şanlıurfa Belediyesi söz konusu projeyi ‘Troleybüs’ projesi olarak adlandırdı. Şanlıurfa Belediyesi, söz konusu araçların alımıyla ilgili olarak geçtiğimiz yıl açtığı ihaleyi daha sonra iptal etti. Yeniden ihale açacağı belirtilen Şanlıurfa Belediyesi'nin, iptal ettiği ilk ihalenin ilanında, Malatya Belediyesi'nin trambüs ihalesinde aramadığı, taliplilerden daha önce bu araçtan imal ettiğine dair numuneler, broşür ve teknik belgeleri istemiş olması dikkat çekti. Malatya Belediyesi'nin, ihalesi başta olmak üzere her yönüyle tartışılan trambüsü hizmete sokmasından sonra, imalatçı firmanın Malatya Belediyesi'ni örnek göstererek bu araçları birçok belediyeye pazarlamayı planladığı, Şanlıurfa Belediyesi'nin de bunu beklediği öne sürülüyor. Malatya Belediyesi'nin, daha önce ihalesini aldığı türde bir araç imal etmemiş olan firmayla yaptığı 19 milyon 784 milyon euroluk ihalede, bu firmaya sağladığı her türlü kolaylığın yanı sıra bir de pazarlama aracı olarak kullanılacağının ortaya çıktığı öne sürülüyor.
Şanlıurfa "Troleybüs" dedi ama..
Şanlıurfa Belediyesi’nin internet sitesi olan www.sanliurfa.bel.tr’de konuya ilişkin verilen bir haberde ‘Toplu Taşımada kalitenin yükselmesine bağlı olarak da Troleybüs (lastikli tramvay) aracı konusunda da çalışmalar başlatıldığı’ ve ’17 kilometrelik güzergâhta 28 araçla Troleybüs projesini hayata geçirmek için Dünya Bankası’ndan 40 milyon Euro tutarında’ kredi sağlandığı bilgisi yer aldı. Malatya Belediyesi’nin trambüs ısrarına karşın Şanlıurfa Belediyesi, bütün dünyanın bildiği şekliyle bu araçlar için troleybüs adını kullandı.
'Boynuzlu Otobüs'!..
Türkiye’de ilk kez 1947 yılında kurulan ancak demode ve pahalı olduğu gerekçesiyle yaklaşık 35 yıl önce terk edilen ve bilinen adıyla troleybüs olan bu araçlara ‘Trambüs’ adı vererek toplu taşımacılıkta yeni bir hizmet getiriyormuş algısı sağlayan Malatya Belediyesi’nin verdiği bu isim Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliğinde yer almadığı gibi Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde de karşılığı yok. Türk Dil Kurumu’nun online sözlüğünde trambüs kelimesi için yapılan aramada ‘trambüs sözü bulunamadı’ uyarısı yer alırken Fransızca bir kelime olan ‘Troleybüs’ için de “Şehir içi yollarda, bir hava hattından elektrik akımı alarak çalışan otobüs, telli otobüs, boynuzlu (tdk.gov.tr)’ tanımı yer aldı.
Şanlıurfa Malatya’yı bekliyor
Malatya Belediyesi’nin, uzmanların ve şehir plancılarının ‘demode ve pahalı’ eleştirilerinin yanı sıra Malatya’nın dolaşım sistemine aykırı olduğu ve kent içi trafik sorununu çözmeyeceği yönündeki tüm uyarılarını kulak ardı ederek 2013 yılının Nisan ayında 19 milyon 784 bin Euro bedelle ihalesini gerçekleştirdiği, adını da kendi kafasından ‘Trambüs’ olarak uydurduğu proje, tartışılan tüm yönlerinin yanı sıra teknik ve idari şartnamesine aykırı usulsüz uygulamalarla da gündeme gelmişti.
Trambüs projesine ilişkin İhale Sözleşme Tasarısı’nda ‘Ödeme Yeri ve Şartları’nı düzenleyen 12. Madde’nin 12.2.1. fıkrasında “Ödemeye esas para birimi TRY (Türk Lirası) 'dır” hükmünü ihlal eden Malatya Belediyesi, sözleşmeyi Euro olarak açıklayarak, ihalenin tek katılımcısı olan ve ‘Toplama usulle’ ilk kez trambüs yapacak olan Bozankaya firmasına, ihale sürecinin bitimine kadar yapacağı işlerde kur farkında meydana gelebilecek artışlar nedeniyle milyonlar kazandırmanın yolunu açmıştı. İhale sürecindeki uygulamalarda yaşanan usulsüzlükler bununla da kalmamış, sözleşe tasarısında ‘Avans ödenmeyeceği’ belirtilmesine karşın, Malatya Belediyesi’nin henüz ortada tek bir trambüs yokken firmaya yaklaşık 6 milyon TL avans ödediği ortaya çıkmıştı.
Şanlıurfa ihaleyi iptal etti..
Malatya Belediyesi’nin hazırladığı trambüs projesinin teknik şartnamesinde ihaleye katılacak firmalardan ‘daha önce trambüs yapmış olması’ şartı aranmayarak Malatya bu konuda deneme tahtası yapılırken, Şanlıurfa Belediyesi’nin böyle bir riske girmediği de ortaya çıktı. Şanlıurfa Belediyesi’nin 2 Temmuz 2013 tarihinde çıktığı ancak Dünya Bankası’ndan kredi sağlandığı gerekçesiyle iptal ettiği troleybüs projesinin ihale şartnamesinin ‘İhaleye katılabilme şartları ve istenilen belgeler ile yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterleri’ düzenleyen 4. maddesinin 4.3.2. fıkrasında “Tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları, fotoğrafları ile teknik şartnameye cevapları ve açıklamaları içeren doküman: Troleybüslere ait katalog ve teknik şartnameye cevapları içeren onaylı belgeler” adlı bir madde koyarak, ihaleye katılacak firmalardan, daha önce bu aracı üretmiş olma şartı aradı.
Şanlıurfa Belediyesi’nin ihale şartnamesine böyle bir madde ekleyerek ‘Daha önce denenmemiş bir uygulamada doğabilecek sorunların veya olası risklerin önüne geçmeyi amaçlamadığı’ belirtiliyor.
Şanlıurfa Belediyesi’nin Mayıs ayında yapmayı planladığı troleybüs projesinin ihale şartnamesine de aynı maddeyi ekleyeceği öğrenilirken, Bozankaya firmasının o tarihe kadar Malatya için ürettiği trambüs nedeniyle Şanlıurfa Belediyesi’nin açtığı bu ihaleye katılacağı tahmin ediliyor.
FOTO: Tarih 3 Ocak 2014. Malatya Belediyesi'nin toplu ulaştırmacılık yapan şirketi MOTAŞ'ın Genel Müdürü Hasan Alıcı Şanlıurfa Belediyesi’nde ulaşımdan sorumlu Başkan Yardımcısı Emin İzol’u makamında ziyaretinde çekilmiş. İzol’un makam odasının duvarında yer alan fotoğraftaki araca Malatya Belediyesi ‘Trambüs’ adını verirken, Şanlıurfa Belediyesi ‘Troleybüs projesi’ olarak ihaleye çıkmaya hazırlanıyor.
