İnönü Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı ve Kayısı Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Bayram Murat Asma ve Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergün Doğan, Güney Amerika merkezli meyve üreticisi bir vakfın davetlisi olarak gittikleri Şili’de Malatya’nın kayısıcılık deneyimlerini ve Türkiye’deki meyvecilik alanındaki gelişmeleri anlattılar.
Şili’de düzenlenen ‘Uluslararası Meyvecilik ve Alternatif Üretim Teknikleri’ Sempozyumu’na katılarak birer tebliğ sunan Doç. Dr. Bayram Murat Asma ve Doç. Dr. Ergün Doğan, Malatya’ya döndükten sonra İnönü Üniversitesi’nin Battalgazi Yerleşkesi’nde düzenlenen bir toplantı ile Şili izlenimlerini anlattı ve katıldıkları sempozyumda sundukları tebliğlere ilişkin bilgi verdiler.
Doç. Dr. Asma: Şili’nin Bizden, Bizim Şili’den Öğreneceklerimiz Var
Dünya çapında meyvecilik endüstrisinin önemli aktörlerinden biri olduğu belirtilen Luksic Vakfı tarafından Şili’de düzenlenen ‘Uluslararası Meyvecilik ve Alternatif Üretim Teknikleri’ Sempozyumu’na davet edilen ve aynı fakültenin öğretim üyesi Doç. Dr. Ergün Doğan ile birlikte Aralık ayının başında Şili’ye giden Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bayram Murat Asma, Şili’nin Güney Amerika’nın tarımsal alanda önemli ülkelerinden biri olduğuna dikkat çekerek ‘Şili son derece zengin meyve üretim yelpazesi ile Güney Amerika’nın meyve üretim lideri olmak yolunda ilerliyor. Türkiye de meyvecilik konusunda dünyada söz sahibi ülkelerden biri konumunda. Her iki ülkenin birbirinden öğreneceği çok şey var. Bu yüzden özellikle tarımsal alanda ilişkilerimizi geliştirmemiz, çift yönlü bilgi transferi sağlamamız her iki ülkenin tarımsal faaliyetlerinin çeşitlenmesine ve daha da zenginleşmesine hizmet edecektir’ dedi.
Şili’den döndükten sonra Şili izlenim ve değerlendirmelerini Ziraat Fakültesi’nin Battalgazi’deki yerleşkesinde düzenlenen ‘Meyvecilikte Şili Örneği’ başlıklı toplantıda paylaşan Doç. Dr. Bayram Murat Asma, Şili ziyaretinde Güney Amerika’da yaz mevsimi olması nedeniyle kayısı hasadına katıldıklarını, Şilili kayısı üreticilerine kayısı bahçelerinde uygulamalı olarak Malatya Kayısıcılığı deneyimini anlattıklarını ve örnek budama yaptıklarını söyledi.
Şili’nin başta üzüm, avokado, elma, kivi ve erik olmak üzere çok zengin bir yelpazede meyve üretimi yaptığını belirten Doç. Dr. Bayram Murat Asma, Şili’de gelişen bir başka meyvecilik türünün de kayısıcılık olduğunu kaydetti. Malatya’nın üretim büyüklüğüne göre Şili’nin şu anda mütevazı bir kayısı üreticisi olduğunu ifade eden Doç. Dr. Asma, ‘Malatya’nın kayısı kalitesi ve aroması eşsizdir. Ancak Şili kayısısı da güzel ve lezzetli’ diye konuştu.
Şili’deki sempozyumda Malatya’nın dünyanın en önemli kayısı üretim merkezlerinden biri olarak Malatya Kayısıcılığı deneyimini ve Türkiye’deki meyvecilik sektöründeki gelişmeleri anlattığını kaydeden Bayram Murat Asma, ‘Malatya kaysısının özelliklerini anlatırken bir başka bilim adamı, kayısıdaki yüksek şeker oranının tüketiciler tarafından beğenildiğini, ancak şeker hastası olup da kayısı yemek isteyen çok büyük bir kitle olduğunu, kayısı üretim planlamaları ve yeni kayısı türleri geliştirilirken yüksek şeker oranı nedeniyle kayısı yemekten mahrum olan bu kitlenin de düşünülmesi gerektiğini söyledi. Ben kendisine hak verdim elbette. Çünkü genel anlamda değerlendirirsek meyve tüketicisinin profili son yıllarda değişmeye başladı. Çok daha kaliteli ama özgün damak tadına, diyet programına, sağlık durumuna ve modern hayatın getirdiği yaşama biçiminin tüketim tarzına uygun ürünler istiyor tüketici. Kayısıda da durum böyle. Tüketicinin tüketim alışkanlıkları ve tercihleri değişiyor, öyleyse başta kayısı üreticisi olmak üzere meyve üreticileri, tarımsal alanda faaliyet gösteren tüm üreticiler kendilerini yeni tüketici modeline göre yeniden yapılandırmalı, tüketicinin taleplerine uygun üretim ve sunum yapmalıdır’ dedi.
Tarımsal Üretim 10 Yılda 2.5 Kat Artmış
Şili’deki meyvecilik sektöründe ciddi bir kurumsallaşma gözlemlediklerini ifade eden Ziraat Fakültesi Dekanı Asma,”Sadece ulusal değil, uluslararası ölçekte şirketler Şili’deki meyvecilik ve bağcılık sektörüne yatırım yapıyorlar. Bunun sonucunda Şili’de son 10 yılda tarımsal üretim 2.5 kat armış. Bu, diğer ülkelerle kıyaslandığında çok önemli bir ilerleme. Bu ilerlemenin sağlanmasında tarımsal alandaki profesyonel işletmelerin artması ve özellikle Avrupa’dan ve ABD’den bilimsel üretim ve pazarlama danışmanlığı almalarının da etkili olduğu belirtiliyor’ diye konuştu.
Türkiye tarımcılığının Şili’den daha ileri bir noktada olduğunu söyleyen Doç. Dr. Asma, ‘Ancak her ülkenin deneyimi önemlidir. Bizim Şili tarımcılığından, Şili’nin de Türkiye tarımcılığından öğrenecekleri var. Bu yaz Şili’den özellikle kayısıcılık konusunda çalışan bilim adamlarını Malatya’ya davet edeceğiz. Ülkeler arasında bilgi transferi her iki ülkeyi de zenginleştirecek, özellikle Malatya kayısıcılığı ile Şili kayısıcılığı arasında bir tarımsal, kültürel bir köprü oluşturacağız’ ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Ergün Doğan: Tarımsal Mekanizasyon İlerlemeyi Sağlamış
‘Meyveclikte Şili Örneği’ toplantısında konuşan bir başka bilim adamı İnönü Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergün Doğan’dı.
Şili’ye yaptıkları ziyaretin amacını ‘Genel olarak Güney Amerika kıtasında Kaysı yetiştiriciliği ve potansiyeli hakkında yerinde bilgi edinmek, kayısı yetiştiriciliğinde önemli bir Güney Amerika ülkesi olma potansiyeline sahip Şili’nin tarımsal alandaki genel durumunu gözlemlemek ve Şilili bilim insanları ile meyve yetiştiriciliği ile ilgili bilgi, deneyim alışverişi’ şeklinde açıklayan Doç. Dr. Ergün Doğan, ziyaretin çok verimli geçtiğini söyledi.
Şili kayısıcılığında ve genel olarak meyvecilik sektöründe modern tarımsal mekanizasyonun giderek arttığını belirten Doç Dr. Ergün Doğan “Şili’de tarım toprakları oldukça sınırlı olmasına rağmen, mekanizasyon alanındaki ilerlemeler meyvecilik sektörünün gelişmesini sağlamış. Sulama suyu kaynakları yağışlara bağlı ve yetersiz durumda. Bu olumsuzluk verimliliği etkiliyor. Bu olumsuzluğun aşılması ve mevcut suyun ekonomik ve daha geniş kesimlerde kullanımı için modern sulama teknikleri geliştirilmesi de meyvecilik üretimine olumlu yansımalar yapıyor” sözleri ile Şili tarımcılığına yönelik izlenimlerini anlattı.
Malatya kayısıcılığı, kayısı yetiştiriciliği, toplama, kükürtleme, kurutma, pazara sunma, kayısıcılık hakkındaki geleneksel Malatya kültürü konularında Şilili bilim insanlarını, sempozyuma katılan iş dünyası temsilcilerini ve çiftçileri bilgilendirdiklerini anlatan Doç. Dr. Doğan “Ülkeler arasında tarımsal işbirliğinin geliştirilmesinin özelde Malatya kent ekonomisi genelde Türkiye ekonomisi için faydalı olacağını düşünüyorum. Şili ziyaretimiz de bu yolda atılmış bir adımdır” diye konuştu.
İnönü Üniversitesi Battalgazi Yerleşkesi’nde düzenlenen ‘Meyvecilikte Şili Örneği’ toplantısına İnönü Üniversitesi Genel Sekreter Yardımcısı Hamza Kandi, Hekimhan Belediye Başkanı Sait Özoğlu, Battalgazi İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Fatma Kurt Aydın, Malatya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü yetkilileri, Ziraat Fakültesi öğrencileri ve kayısı üreticileri katıldı.
HABER-FOTO: Niyazi DOĞAN- Güler HAZAR
