İnönü Üniversitesi Rektörlüğü tarafından düzenlenen “Ölümün 40. Yılında İsmet İnönü Paneli”nde İsmet İnönü ve Lozan konuşuldu.
Turgut Özal Kongre ve Kültür Merkezinde gerçekleştirilen ve Rektör Prof. Dr. Cemil Çelik’in de hazır bulunduğu panele çok sayıda öğretim üyesi ve öğrenci katıldı.
Adını 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’den alan İnönü Üniversitesi, İsmet İnönü’nün 40. ölüm yıldönümü ve Lozan’ın 90. yılı nedeniyle düzenlediği panelde, İnönü Vakfı Başkanı ve İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker, Tarih Vakfı Kurucu Başkanı Prof. Dr. İlhan Tekeli, Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak ve Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Timuçin Faik Ertan konuştu.
Oturum başkanlığını İnönü Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. H. Bayram Kaçmazoğlu’nun yaptığı panelde ilk konuşmayı İnönü Vakfı Başkanı ve İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker yaptı.
İnönü Üniversitesi Rektörlüğünün davetlisi olarak geldiği ve kendisi için son derece önemli olan bugünde burada olmaktan büyük onur duyduğunu belirten Özden Toker, “Bugün hem babamın vefatının 40. yıldönümü hem de Lozan Antlaşması’nın 90. yıldönümüdür. Bu nedenle bugünün anlamı benim için son derece önemlidir. İsmet Paşa Malatya kökenli, İzmir doğumludur. Ben de bu ailenin 4. çocuğuyum. Ömer ve Erdal’ın yanı sıra ailemizin ilk çocuğu olan İzzet, Kurtuluş Savaşı sırasında Malatya'da yaşamını yitirmiştir. Babamın babası Hacı Reşid Bey Bitlis kökenli bir ailedendir. Onun babası Abdülfettah Efendi Bitlis'ten ayrılıp Malatya'ya yerleşiyor. Ticaretle uğraşmaktadır. Hacı Reşid Efendi okumak isteyince İstanbul'a gidiyor ve orada hukuk okuyor.” dedi.
İsmet İnönü ve eşi Mevhibe İnönü'nün 1916'da evlendiğini ifade eden Toker, İsmet İnönü’nün aile yaşamı ile ilgili bilgiler verdi. Toker. “Babamız orta halli bir ailede yetişmiştir. Bizleri de bu şekilde yetiştirdi. Disipline çok önem verirdi. İsraftan kaçınır, bizlerin bazı şımarık zengin çocukları gibi yetişmemizi istemezdi. Dindar bir aile yapımız vardı. Aslında biz Cumhuriyetin ilk Cumhurbaşkanının çocuklarıydık. Çünkü Atatürk’ün çocukları yoktu. Buna rağmen biz de o dönemdeki her çocuğun sahip olduğu imkânlarla yetiştik. Devlet okullarında okuduk. Dışarıdan bizlere farklı bir gözle bakılırdı. Oysa biz de herkes gibi sıradan bir aile yapısına sahiptik. Babam işleri ve ağır sorumlulukları gereğince çok yoğun olurdu. Buna rağmen ailesini hiçbir zaman ihmal etmezdi. Uzaklarda olduğu zamanlarda bile iki günde bir mutlaka bize mektupla ulaşırdı. Babamın ölümünden 10 yıl sonra abim Erdal İnönü’nün önerisiyle İnönü Vakfını kurmaya karar verdik ve halen aktif bir şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir.” şeklinde konuştu.
İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker, “Bizleri bu anlamlı günde sizlere Malatyalı bir ailenin çocuğunu anmak için bir araya getiren Rektörümüz Prof. Dr. Cemil Çelik’e teşekkür ediyorum.” diyerek konuşmasını tamamladı.
Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Timuçin Faik Ertan, Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak ve Tarih Vakfı Kurucu Başkanı Prof. Dr. İlhan Tekeli, İsmet İnönü’nün askeri, siyasi ve sivil hayattaki başarılarından bahsettiler.
İsmet İnönü’nün özellikle Lozan Antlaşması’nda gösterdiği dâhiyane tutumunu anlatan konuşmacılar, “İnönü, Lozan’da yer alan ülke temsilcilerinin arasında en genç diplomattı. Eşit diplomasi, tam bağımsızlık, toprak bütünlüğünün korunması ve Batı ile ittifaklarının kopmaması yönünde ciddi bir strateji izlemiştir. Bu strateji ile İnönü, Lozan’da Türkiye’nin bağımsızlığını kazanmasında önemli rol oynamıştır. Bu süreçte sert eleştirilere de maruz kalan İsmet Paşa’ya Atatürk ve hükümet tam destek vermiştir.” şeklinde konuştular.
Panel, Rektör Prof. Dr. Cemil Çelik tarafından konuşmacılara plaket ve hediyelerinin verilmesi ile sona erdi.
Panelden sonra İnönü Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. İlknur Özdemir, aile albümlerinde bulunan ve 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün 1924 yılında Malatya’ya gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Malatya eşrafıyla beraber çekilmiş bir fotoğrafı İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker’e hediye etti. Üniversitedeki bazı birimleri de ziyaret eden konuklar, daha sonra Ankara uçağıyla Malatya’dan ayrıldılar.
