6 Şubat 2023'deki depremlerde büyük yıkıma uğrayan Malatya'nın, öncelikle kent merkezi (çarşı merkezi) olmak üzere yeniden imarı için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca hazırlatılan projelerde, geleceğe yönelik olarak modern ve güvenli şehircilik anlayışıyla yapılanması yerine, rant amaçlı olarak dizayn hedefi, mülkiyet hakkını yok eden 'rezerv alan' tespitinin yanı sıra çarşı merkezinin tamamen betonlaşmaya yönelik uygulamalarla, rantı yüksek yerlerin ‘rezerv alan' kapsamına alınarak neredeyse ‘el konması’yla kendini göstermeye başladı. ’Rezerv alan' kapsamına alınan bölgelerin yüksek rant sağlayan merkezi yerler olmasına karşın, depremde ciddi etkilenmelerin olduğu, büyük hasarların meydana geldiği çok daireli yüksek katlı binaların bulunduğu Fahri Kayahan, Bostanbaşı ve Yakınca bölgelerinin kapsam dışı bırakılması, sağlam ve güvenli yapılaşma amacından çok, rantın yüksek olduğu bölgelerin ön plana alındığı yorumlarına yol açıyor.
ÇARŞI MERKEZİ, 'BETON ADASI' OLDU..
Bakanlıkça, Malatya'nın yeniden imarı ile ilgili işin, Ankara'da faaliyet gösteren Mimar Hilmi Güner'in firmasına verilmesi, kapalı kapılar ardında yapılan, şeffaf olmayan görüşmelerin ardından ortaya çıkan ve birçok aşamada değişikliğe uğrayan çarşı merkezi inşa projesinin görseli, Turgut Temelli Caddesi (Emeksiz Devamı) ile Akpınar arasında kalan 'çarşı' bölümünün, yapım işini üstlenen Emlak Konut'un tamamen rant elde etmeye yönelik hedefi gözler önüne serdiği yorumları yapılıyor.
Çarşı merkezinin yeniden inşası projesinin Ocak ayındaki ihalesi 2 bölüm halinde yapılmış, Emlak Konut tarafından 1. etap 2. kısım Konut ve Ticaret Alanı İnşaatı BCM Uluslararası Madencilik A.Ş. ve KARÇAĞ Nakliyet Ortaklığına 2.362.500.000 TL + KDV, 2.Etap 2. Kısım Konut ve Ticaret Alanı inşaatı da Leda Yapı Ltd. Şirketi'ne 2.097.500.000 TL + KDV bedelle ihale edilmişti.
Söğütlü Cami'yi bile ortadan kaldıran, kentin meydanının genişletilmesine engel olmak için öncelikle Kuyumcular Adası denilen bölümün inşaatının hızlandırıldığı projenin değişik aşamalarında, caminin önce mevcut yerinde beton blokların arasında kaybedildiği, sonra arkaya taşınarak Akpınar'a cepheli bir iş merkezinin içerisine yerleştirildiği, sonra da tümüyle yok edildiği gözlenmişti. Caminin yerinin belirsizliğine yönelik tepkiler üzerine, bu kez Söğütlü Cami'nin, bir şehircilik katliamı olacak kent meydanını daha da daraltma pahasına, eski belediyenin bulunduğu alana inşa edilmesinin planlandığı ortaya çıkmış, bu da büyük tepki toplamıştı. Bakan Mehmet Özhaseki'nin, Malatya'ya yaptığı ziyaret üzerine konu gündeme gelince, Söğütlü Cami'ye, eski yeri civarında bir yer bulunması için proje yeniden ele alınmıştı.
Hazırlanan projenin görselinde (haberin kapak görüntüsü), beton bina yoğunluğu, burada inşa edilecek işyeri, ofis ve konutlardan Emlak Konut'un beklentileri doğrultusunda yüksek rant elde edilmesinin amaçlandığı ortaya çıkmıştı.
'REZERV ALAN' KAOSU VE ‘ESAS’ RİSKLİ BÖLGELERİN KAPSAMA ALINMAMASININ NEDENİ..
Kent merkezinin yanı sıra yine rantı yüksek olan Niyazi Mısri bölgesi ile Saray Mahallesi, Atatürk (Kışla) ve Fuzuli Caddeleri yine, Emlak Konut tarafından 'rant' gözetilerek, mülkiyet sahiplerinin mülkiyet hakkını yasal anlamda büyük çapta ortadan kaldırarak, neredeyse tüm yetkiyi ve hakkı idareye veren 'Rezerv Alan' kapsamına alınmıştı. Burada bazı AKP'lilerin ve güçlü siyasi ilişkileri bulunan kişilerin gayrimenkullerinin özel bir çabayla 'rezerv alan' kapsamı dışında bırakılması eleştirilere yol açarken, Emlak Konut'un bu bölgelerdeki inşaat karşılığı edineceği gayrimenkullerden kar elde etme amacını güttüğü, bu nedenle işin esas sahibi olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı aracılığıyla ısrarla bu bölgelerde 'haksız- adaletsiz' rezerv alanı uygulamasını gerçekleştirdiği belirtiliyor.
'Rezerv Alan' uygulaması kapsamında, buraya dahil edilen sağlam binaların yıkılması girişimlerine tüm tepkilere rağmen devam edilirken, bu kapsama alınan alanlar konusunda da kesin bir açıklama, ne siyasilerden, ne ilgili resmi kurumlardan geldi. Malatya'da, ilçeler dahil 42 rezerv alanının belirlendiği, bunların 27'sinin kesinleştiği açıklamalarına karşın, Çevre İl Müdürü Cengiz Başer, geçtiğimiz günlerde, rezerv alan sayısının 44 olduğunu açıklayarak yeni bir rakam verdi.
Ancak, Malatya'da Emlak Konut'un TOKİ müteahhitlerine ihale ettiği yapım ihalelerinde, binaların zemin +4 kat olarak planlanması nedeniyle, depremlerde büyük hasarın yaşandığı, çok katlı ve çok daireli binaların bulunduğu Fahri Kayahan, Bostanbaşı (Barguzu) ve Yakınca (Kilayık) bölgelerinin, rant elde edemeyeceği gerekçesiyle 'rezerv alan' kapsamına alınmadığı öne sürülüyor.
Emlak Konut'un, çok katlı binalar ve çok sayıda dairenin bulunduğu Fahri Kayahan, Bostanbaşı ve Yakınca bölgesini 'rezerv alan' kapsamına alması ve burada 'sağlam bina' amacıyla toplam 5 katlı binalar inşa etmesi halinde, buralardaki mülkiyet hakkı, dairelerin sayısı, merkezi bölgelere göre müteahhit payı alamayacağı için ve ayrıca oluşacak tepkiler nedeniyle söz konusu bölgeleri 'sağlam şehir inşa etme' projeleri dışında tuttuğu belirtiliyor.
Bunun da, Emlak Konut'un Malatya'da vatandaşlara, ortalama 90 metrekarelik net alanı bulunan konutlar inşa ederek, onları deprem felaketine karşı sağlam binalara kavuşturmanın esas amacı olmadığını, daha çok rantı düşünerek bunu yüksek oranda elde edebileceği merkez bölgelerine yoğunlaştığı ifade ediliyor.
malatyahaber.com
KAPAK GÖRSELİ: Malatya'da Turgut Temelli Cadtesi (Emeksiz Devamı) ile Akpınar arasında kalan ve ‘çarşı merkezi’ olarak adlandırılan bölge için yapılan imar projesinin bakan Özhaseki'ye de gösterilen ‘Söğütlü Camisiz’ hali, yoğun yapılaşmayı, dolayısıyla bu bölgeden Çevre Bakanlığı adına projenin uygulanmasını isteyen Emlak Konut'un rant amacının ön plana almasından kaynaklandığı yorumlarına yolaçıyor. Bakan talimatı üzerine, Söğütlü Cami'nin yeniden bu alan içerisinde bir yere yapılması için projenin bir kez daha değişeceği belirtiliyor.