Malatya'nın Battalgazi ilçesinde gerçekleştirilen "Melita'dan Battalgazi'ye Tarih- Arkeoloji- Kültür- Sanat Günleri" etkinliğinde "ana mekan" olarak kullanılan 1647 yapım tarihli Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, ilde günümüzde de yararlanılabilecek özgün bir "Kültür Mekanı" olduğunu ortaya koydu.. Bu mekanın "büyüleyici" atmosferindeki sergi ve toplantılar 25 Eylül Pazar gününe kadar devam edecek..
BÜYÜLEYİCİ ATMOSFER..
Tam 358 yıllık olan tarihi Kervansaray'ın kapalı mekanı ile avlusu, Battalgazi ilçesinde 17-18 Eylül günlerinde gerçekleştirilen "Melita'dan Battalgazi'ye.." etkinliklerine ev sahipliği yaptı.
Bundan önce oldukça bakımsız, kirli ve metruk halde olan Kervansaray; etkinlik kapsamındaki toplantılar, imza günleri, söyleşiler ve sergiler için temizlenip, özel olarak ışıklandırıldı. Kapalı mekanın orta alanı toplantılar için, yan alanlar ve sütunlar ise sergiler için kullanıldı.
Battalgazi ilçesindeki etkinliklere giden konuklar, Malatya için de çok önemli olduğunu ve bugün de özgün özellikleri bozulmadan yapılacak düzenlemelerle, her türlü kültürel, bilimsel toplantıya ev sahipliği yapabilecek durumdaki bu tarih dokusunun içerisinde adeta büyülendiler.
17-18 Eylül olarak planlanan Battalgazi etkinliklerinde, Türkiye'nin çeşitli yörelerinden, üniversitelerinden 109 sanatçının toplam 218 resim, heykel, seramik vb. eserlerinin sergilendiği bu mekanın, kapalı mevcut yapısı ve günün koşullarının gerektirdiği (otopark, park, cafe vs.) uygun avlusu ile Malatya kültür ve turizmi için yararlanılabilecek bir yer olduğu genel kabul gördü.
ETKİNLİKLER DEVAM..
Battalgazi ilçesinde 2 gün olarak planlanan sergi, gösterilen ilgi ve sergiyi gezenlerin tavsiyeleriyle gelenlerin yoğunluğu nedeniyle 25 Eylül Pazar akşamına kadar devam edecek.
Serginin belirtilen tarihe kadar her gün 09.00- 18.00 saatleri arasında gezilebileceği belirtiliyor.
Bu arada, 21 Eylül Çarşamba günü öğleden sonra İnönü Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tarih bölümünün öğretim üyeleri Doç.Dr. Mehmet Karagöz, Yrd.Doç.Dr. Göknur Akçadağ Göğebakan, Yrd.Doç.Dr. Sabit Duman ve bölüm asistanlarının yanı sıra 180 öğrencinin katılacağı bir toplantının da Kervansaray'da gerçekleştirileceği, eğitim amaçlı bu toplantıyı isteyen vatandaşların da dinleyebilecekleri, toplantı sırasında da serginin gezilebileceği bildirildi.
22 Eylül Perşembe günü öğleden sonra da üniversitenin Resim ve Seramik Bölümü öğretim üyesi, öğretim elemanları ve öğrencilerinin katılımıyla, Raku Pişirim Gösterisi etkinliğinin gerçekleştirileceği öğrenildi.
Kervansaray'daki sergiye ayrıca, çeşitli ilköğretim okulları ve liselerden turlar düzenlendiği belirtildi.
KERVANSARAY'IN TARİHÇESİ..
Battalgazi İlçesinin Alacakapı mahallesinde, Belediye binası karşısında , Eski Malatya kalesinin Alaca kapı yönüne bakan kısımdadır.
68x76 metrelik bir alan üzerine kuruludur.1960 yıllarında yapılan restorasyon yarım bırakılmıştır.
1637 yılında( H.1047) IV. Muratın silahtarı; Bosnalı Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış ve padişaha hediye edilmiştir.
Giriş kapısı doğuya bakmakta ve yazlık kışlık olarak iki kısımdan meydana gelmektedir.Avlu ,batısındaki kapalı kışlık bölümün hemen hemen iki katı büyüklüğündedir.Şeyhülislam Yahya Efendi tarafından yazılan kapalı kısmı kapı kitabesi yerinde durmaktadır.Cevri mahlaslı şair ve hattat İbrahim çelebi tarafından yazılan ana giriş kapı kitabesi ise düşmüş olup halen Malatya müzesinde muhafaza edilmektedir.
Silahtar Mustafa paşanın Eski Malatya da bu handan başka bir hamam ve sebilinin olduğunu Evliya çelebi yazmaktadır. İstanbul'dan doğuya giden yollar üzerinde önemli bir menzil olan (Eski) Malatya'da 1637'de Sultan IV. Murad'ın silahdârı olan Mustafa Paşa'nın mimar Mehmet oğlu Ebubekir'e yaptırmış olduğu kervansaraydır. 68x76 m. boyutlarındaki bu muazzam yapı, şehrin Alacakapı girişinde yer almaktadır. Revaklı bir avlu ile bu avlunun batı kanadına bitişik kapalı kısımdan oluşan dikdörtgen planlı bir yapıdır.
Temelinde cidar ve uç sürtünmeli kazık sistemi kullanılmış olması önemlidir ve keşif suretinde 200.000 bin kazık çakıldığı yazılıdır. Bir çizgi üzerinde sıralanmış dükkanların külliye halinde yer aldığı Silahtar Hanı'nın, 1637 ve 1638 tarihli iki kitabesi mevcuttur. Birisi kapalı mekana girişte taç kapı üzerinde, diğeri Alacakapı Mescidi avlusunda tespit edildikten sonra Malatya Müzesine götürülmüş olan kitabedir.
Çeşitli dükkanların, yolcuların kalabileceği odaların, yük hayvanlarının barınaklarının mevcut olduğu hanın yapımı için 3,5 milyon kuruş harcandığı hesaplanmıştır.
Kervansarayın kapı giriş kitabesinde;
Sadr-ı Ekrem Mustafa silahtar-ü-vezir
Kim olur dünyaya lütfu düsturül-amel
Bu mualla menzili himmetle bünyad eyledi
Hak budur muhtaç idi bir böyle hana bu mahal
Dedi sükkan-ı felek CEVRİ anın tarihini
Oldu bu han-ı cedid aramgah bi-bedel
Kitabe üzerinde rakamla yazılı bir tarih yoktur.Son mısranın ebced değere 1047 h.tarihini vermektedir.Bu tarih miladi 1637 senesine tekabül etmektedir.
FOTOĞRAFLAR: Selahattin GÖKATALAY- Mehmet GÖRESİYE
