1915 olaylarına ilk kez 'soykırım' nitelemesi yapan yasa tasarısı, Alman parlamentosundan ezici bir çoğunlukla geçti. Türkiye'nin karara sert tepki göstermesi bekleniyor.
Almanya Federal Parlamentosu, 1915 Ermeni Olayları’nı ‘soykırım’ olarak niteleyen yasa tasarısı kabul edildi. Partilerin görüşlerini kürsüde dile getirmesinden sonra geçilen oylamada tasarı neredeyse fire vermeksizin geçti. Yalnızca bir çekimser oy çıktı.
Parlamentodaki görüşmeyi ülkedeki Ermeni toplumunun temsilcileri ve dini liderleri de takip etti.
Yeşiller Partisi’nin öncülüğünde meclise getirilen ancak hükümet ortakları Hıristiyan Demokrat Birliği (CDU) ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nin (SPD) desteklediği ‘soykırım’ tasarısının kabul edilmesine kesin gözüyle bakılıyordu. Alman yayın kuruluşu Deutsche Welle, oylamada 'fire' beklenmediğini duyurmuştu.
Almanya'da, 1915 olayları tasarıda ilk kez resmen 'soykırım' olarak nitelendiriliyor. Tasarı, '1915 ve 1916 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermenilere ve diğer Hristiyan azınlıklara uygulanan 'soykırım'ın hatırlanması ve anılması' başlığını taşıyor.
Karar taslağında Alman hükümeti, 1915-1916 yıllarında Ermenilere yönelik 'sürgün' ve 'imha' politikası ile Alman İmparatorluğu'nun rolü konusunda kamuoyunun kapsamlı olarak aydınlatılması çalışmalarına katkı sağlamaya ve Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi ve iki halk arasında barışma sürecini ileriye taşıyacak faaliyetleri desteklemeye çağrılıyor.
Jön Türk ve Almanya'nın sorumluluğu vurgusu
Taslakta yaşananların dönemin Jön Türk hükümetinin talimatıyla gerçekleştirildiğine dikkat çekiliyor. Olaylardan Asuriler, Süryaniler ve Keldaniler gibi diğer Hristiyan azınlıkların da etkilendiğine yer veriliyor.
Karar taslağında, o dönem Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri müttefiki konumundaki Alman İmparatoruğu'nun, "Alman diplomat ve misyonerlerin organize sürgün ve imha uygulamalarıyla ilgili verdikleri bilgilere rağmen, insanlığa karşı işlenen bu suçu durdurmaya çalışmayarak 'yüz kızartıcı' bir rol oynadığı" vurgulanıyor.
Merkel katılmıyor
Bugün Berlin’de NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüşen Almanya Şansölyesi Angela Merkel oylamaya katılmıyor. Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ile Merkel'in yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Sigmar Gabriel de oturumda yer almayan isimlerden.
Ankara tepkili
Tasarının büyük bir çoğunlukla kabul edilmesi durumunda, mülteci anlaşması ve vize muafiyeti nedeniyle son dönemde görüş ayrılıklarının yükseldiği Türkiye-Almanya ilişkilerinin gerilmesi sürpriz olmayacak.
Türkiye’nin bugünkü oylamadan sonra Almanya’daki Türkiye Büyükelçisi’ni istişare için ülkeye çağırarak tepki göstermesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tasarının yasalaşmasının Türkiye ile Almanya arasındaki diplomatik, siyasi, ticari, askeri ve ekonomik ilişkileri zedeleyeceği uyarısında bulunmuştu. Başbakan Binali Yıldırım da, tasarının kabul edilmemesini umduğunu belirterek, "Çok saçma bir oylama" demişti.
Ders programlarına girecek
Tasarı, ‘Ermeni soykırımının’ Almanya’da orta öğretim ve yüksek öğretimde ders programına yerleştirilmesi, bu yönde sivil toplum çalışmaları yürütülmesi gibi unsurları içeriyor.
Geçen yıl engellenmişti
Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, 1915 olaylarının 100. yıldönümü olan geçen sene yaptığı konuşmada 'soykırım' ifadesini kullanmıştı. Konu Almanya Meclisi'nde de tartışılmış, hükümet, muhalefetteki Yeşiller Partisi'nin 'soykırm tasarısını' Genel Kurul'da oylatma çabalarını engellemişti.
Alman parlamentosu 2005 yılında, 'Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ermeni katliamları, etnik temizlik ve tecrit yaşandığını' ifade eden bir tasarıyı kabul etmişti.
Yirmiyi aşkın ülkede kabul edildi
Benzer tasarılar ve kararlar, aralarında Fransa, Rusya, İsveç, Hollanda, Belçika ve İsviçre'nin de bulunduğu çok sayıda ülkenin parlamentosunda daha önce kabul edilmişti. Son olarak Brezilya, Lüksemburg ve Avusturya parlamentoları 1915 olaylarını 'soykırım' olarak tanıdı.
