Eğitimci, araştırmacı, yazar Fikri Demirtaş blog sayfasında, Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Profesör Doktor Bayram Murat Asma’nın ödüllü kitabı Malatya Kayısısı hakkında bir değerlendirme kaleme aldı.
Prof. Dr. Bayram Murat Asma ve Malatya Kayısısı: Ödüllü Kitabın Şehre Çağrısı başlıklı yazıda “"Gourmand World Cookbook Awards 2023" yarışmasında kazandığı uluslararası birincilik ödülü, Malatya için büyük bir gurur ve tanıtım fırsatıdır. Ancak, yerel basında bu başarıya karşı sergilenen çelişkili tutum ve resmî kurumların sessizliği, bu potansiyelin tam olarak değerlendirilemediğini göstermektedir” vurgusu yapıldı.
Avrupa Birliği coğrafi işaret tescilli Malatya kayısısından bahsederek yazısına başlayan Demirtaş, “Malatya’da bahar, kayısı çiçeklerinin beyaz örtüsüyle gelir. Üreticinin gözü, kış boyu tomurcuklara takılı kalır. Her dal, bir düğün, bir ev, bir gelecek demektir. Malatya’nın sarı altınıyla kimi oğluna sıcak bir yuva kurar, kimi kızına çeyiz dizer. Kimi gurbette üniversite öğrencisi kızının/oğlunun okul masrafını karşılar. Kayısı, onlar için yalnızca bir meyve değil; kayısı evlattır, emektir, nesiller boyu süren bir sevdadır. Hasta yatarken bile bahçeye koşar, sevgiyle ağacı seyredip toprağın nabzını dinler. “ ifadelerini kullandı.
Demirtaş yazısına şöyle devam etti:
“Malatya "dünyanın kayısı başkenti" olarak da adlandırılmaktadır. Kendine özgü tat ve aromasıyla ün kazanmış 2017 yılında AB tarafından Menşe adı ile Coğrafi İşaret olarak tescil edilmiş meyvedir. Mart ayında çiçek açan kayısı ağaçlarında meyve hasadı Temmuz ayında yapılır. 1928 Yılında İzmir Fuarında Malatya Kayısısı büyük bir beğeni kazanarak altın madalya ile ödüllendirilmiştir. 1973 yılından günümüze kadar devam eden temmuz ayında geleneksel "Kayısı Festivali" yapılmaktadır. "
Malatya Kayısısı: Bilim, Kültür ve Küresel Tanınma
Malatya kayısısı, bölgenin simgesi olmanın ötesinde, bilimsel araştırmaların ve kültürel çalışmaların da önemli bir odağıdır. Kayısı Araştırma Enstitüsü ve Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nde bu değerli meyve üzerine yoğun bilimsel çalışmalar yürütülmektedir.
Şehrimizde kayısıya emek veren çok sayıdaki tarım uzmanı gibi Prof. Dr. Bayram Murat Asma da kayısı konusunda bilimsel çalışmalar yapmakta, kitaplar yazmaktadır. Prof. Asma'nın kayısı temalı yayımlanmış on üç kitabı bulunmaktadır. Bazı bilim adamları yaptıkları bilimsel çalışmalar ve makaleleri ile, bir kısmı ise yazdıkları kitaplarla iz bırakırlar ve anılırlar. Prof. Dr. Murat Asma bu iki gruba birden giren ender bilim adamlarından biridir.
Malatya Valiliği tarafından başlatılan “Malatya Kitaplığı Projesi” ekibinin katkılarıyla hazırlanan ve Prof. Dr. Bayram Murat Asma'nın kaleme aldığı "Malatya Kayısısı" adlı eser 2021'de projenin kırkıncı ve son kitabı olarak kayısı sevdalılarının beğenisine sunulmuştur. Kitap, Malatya İl Kültür Turizm Müdürlüğü'nde turizm araştırmacısı, çevirmen olarak görev yapan Bülent Korkmaz tarafından İngilizceye çevrilmiş, “Malatya Apricot” Malatya Ticaret Borsasının katkılarıyla 2022'de yayımlanmıştır. Malatya Apricot katıldığı uluslararası bir yarışmada büyük bir başarıya imza atmıştır. İsveç'te düzenlenen prestijli "Gourmand World Cookbook Awards 2023" (Gourmand Dünya Yemek Kitabı Ödülleri 2023) yarışmasında “Meyve Kitapları” kategorisinde birincilik ödülüne layık görülmüştür.
Kendine özgü tat ve aromasıyla tüketiciyi kendisine hayran bırakan Malatya Kayısısı aynı zamanda kültürel ve bilimsel özellikler bağlamında da “unique/eşsiz” olduğu onaylanmıştır. Yazılan kitaplar ve alınan ödül Malatya Kayısısının dünya çapında tanınmasına ciddi katkı sağlamıştır, gelecekte de sağlamaya devam edecektir. Elde edilen başarıdan dolayı Malatya Ticaret Borsası tarafından "Malatya Kayısısı" kitabında emeği geçenlere, borsada düzenlenen ödül töreninde plaketler takdim edilmiştir.
Ayrıca, Turgut Özal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Recep Bentli ve Malatya Kent Konseyi gibi bazı kurumlar da kazanılan bu ödül için Prof. Dr. Bayram Murat Asma'yı sosyal medyada ve yayınladıkları bültenlerde kutlayarak gurur duyduklarını belirtmişlerdir.
İsveç’in Umea şehrinde finale yarışan 9 kitap arasında birincilik ödülü alan, kapağında Malatya ismi bulunan ve şehrimizi dünyaya tanıtan kayısı üzerine yazılmış bir esere verilen tepkiler çok cılız kalmıştır. Şehirdeki diğer kurumların, özellikle kayısı ve tarımla ilgili STK’ların alınan ödülü deyim yerindeyse görmemezlikten gelmesi Malatya'ya yakışmamıştır.
Yarışma sonrası farklı kategorilerde birinci olan kitaplarla birlikte "Malatya Kayısısı" kitabi da Umea Kültür Merkezinde hazırlanan bir stantta 6 ay süreyle sergilemiştir.
"Gourmand World Cookbook Awards 2023" yarışmasında kazandığı uluslararası birincilik ödülü, Malatya için büyük bir gurur ve tanıtım fırsatıdır. Ancak, yerel basında bu başarıya karşı sergilenen çelişkili tutum ve resmî kurumların sessizliği, bu potansiyelin tam olarak değerlendirilemediğini göstermektedir. Ödül ile ilgili yerel ve ulusal medyada çok sayıda haber yayınlanmış, konuya duyarlı yazar ve gazeteciler olumlu yazılar kaleme almıştır.”
Demirtaş yazının devamında “ne yapılması gerektiğine dair” önerilerini sıraladı:
“Malatya'nın ulusal ve uluslararası alandaki tanıtımına büyük katkı sağlayabilirdi:
1. Kapsamlı Bir Kutlama ve Tanıtım Etkinliği:
Ödül Töreni ve Söyleşi Gecesi: Sadece bir söyleşi yerine, daha kapsamlı ve görkemli bir ödül töreni düzenlenmeliydi.
Bu törende:
Prof. Dr. Bayram Murat Asma'ya Valilik, Turgut Özal Üniversitesi, Büyükşehir Belediyesi ve Kültür ve Turizm Müdürlüğü adına plaket ve teşekkür belgesi takdim edilmeliydi.
Kitabın İngilizceye çevrilmesinde emeği geçen Bülent Korkmaz da davet edilerek katkılarından dolayı onurlandırılmalıydı.
Prof. Dr. Bayram Murat Asma, kitabın yazım süreci, kayısının Malatya için önemi ve uluslararası ödülün anlamı üzerine bilgilendirici ve ilham verici bir konuşma yapmalıydı.
Konuşmanın ardından dinleyicilerden gelen soruları yanıtlayacağı interaktif bir söyleşi kısmı düzenlenmeliydi.
Etkinliğe, yerel basın mensupları, akademisyenler, sivil toplum kuruluşu temsilcileri, kanaat önderleri ve tüm halk geniş çapta davet edilmeliydi.
Etkinlik sonunda yazarın kitaplarını imzalaması için özel bir alan oluşturulmalı ve kitapseverlere bu fırsat sunulmalıydı.
Kitap Tanıtım ve Satış Köşesi: Konferans salonunun veya fuaye alanının uygun bir yerinde, "Malatya Kayısısı" kitabının Türkçe ve İngilizce versiyonlarının satışa sunulabileceği, yazarın diğer eserlerinin ve kayısıyla ilgili tematik ürünlerin de yer alabileceği şık bir stant kurulmalıydı.
2. Görsel Sanatlar Odaklı Kapsamlı Tanıtım Kampanyası:
Billboard ( reklam panosu)ve Dijital Ekran Kampanyası: Kitabın ödüllü kapak tasarımı ve kazanılan ödülle ilgili bilgilendirme metinleri, şehrin en işlek cadde ve meydanlarındaki billboardlarda, dijital ekranlarda ve otobüs duraklarındaki panolarda büyük puntolarla ve dikkat çekici görsellerle sergilenmeliydi. "Malatya Kayısısı Dünya Şampiyonu!", "Kayısı Başkentinden Uluslararası Başarı!" gibi akılda kalıcı sloganlar kullanılmalıydı.
Özel Temalı Sergi:
Valilik veya Büyükşehir Belediyesi sergi salonlarından birinde, kitaba ve kayısıya özel, görsel sanatlarla zenginleştirilmiş bir "Başarı ve Kayısı Sergisi" düzenlenmeliydi.
Bu sergide, kitabın hazırlanış sürecine ait fotoğraflar, taslaklar ve yayın süreçleri yer alabilirdi.
*Kayısı temalı farklı sanatçıların eserleri (resim, fotoğraf, heykel, enstalâsyon, grafik tasarım ürünleri vb.).
*Kayısının tarihçesini, ekonomik ve kültürel önemini anlatan bilgilendirici panolar ve interaktif sunumlar.
*Gourmand World Cookbook Awards ödülünün kendisi veya kaliteli bir replikası gururla sergilenmeliydi.
Okul ve Üniversitelerde Tanıtım Etkinlikleri: Kitabın ve kayısının önemi, şehrin kimliği açısından hayati bir değere sahiptir. Bu bağlamda, okullarda ve üniversitelerde kitapta görev alan ekibin katılacağı etkinliklerle genç nesillerin başarıdan haberdar olması ve kayısıya dair bilgi birikimlerinin artırılması sağlanmalıydı.
Sosyal Medya ve Yerel/Ulusal Medya Kampanyası:
Ödül ve yazarın başarısı, Valilik, Büyükşehir Belediyesi ve Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün resmi sosyal medya hesaplarından düzenli, etkili ve geniş kitlelere ulaşacak görsellerle paylaşılmalıydı. Sadece yerel basına değil, ulusal ve hatta uluslararası basına da bu başarının duyurulması için profesyonelce hazırlanmış basın bültenleri gönderilmeliydi.
3. Turizm ve Gastronomi Entegrasyonu:
Turistik Tanıtım Malzemelerine Entegrasyon: Malatya'yı tanıtan basılı ve dijital tüm broşür, harita ve diğer turistik materyallere "Malatya Kayısısı" kitabının kazandığı uluslararası başarı mutlaka eklenmeliydi. Bu, Malatya'nın gastronomi turizminde de öne çıkmasını sağlardı.
Gastronomi Festivallerinde Özel Yer: Malatya'da düzenlenen gastronomi veya kayısı festivallerinde kitaba ve yazara özel, merkezi bir bölüm ayrılmalıydı. Bu bölümde, kitap sergilenir, satışa sunulur ve yazarın katılımıyla imza günleri düzenlenerek festivalin kültürel derinliği artırılırdı.
Uluslararası Fuarlarda Kullanım: Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yurt dışında katıldığı fuarlarda Malatya'yı ve Türkiye'yi tanıtırken bu ödüllü kitabı önemli bir referans olarak kullanması şehrimize ve ülkemize prestij sağlayacaktır. Kitabın İngilizce versiyonu sayesinde kayısının uluslararası tanıtımı katlanarak artacaktır.
Bu adımlar, "Dünya Kayısı Başkenti: Malatya" kimliğini ödüllü bir kitapla güçlü bir şekilde duyurmak için önemli fırsatlardır. Malatya Kayısısının daha geniş kitlelerce tanınması şehrimiz ve ülkemiz için maddi ve manevi kazanç demektir.
Son elli yılda ülkemize milyarlarca dolar gelir getiren Malatya Kayısısına ve ona gönül verenlere biraz vefa göstermek şehrimize ve Malatyalılara yakışacaktır.”
D
üzleme’yi Andı
Demirtaş şu satırlarla 1988 yılında düzenlenen Kayısı Bayramı ve Festivalinin afişini yapan merhum Mustafa Düzleme’yi de andı.
“Bir Şehrin Renkleri, Bir Ömrün İzleri: Mustafa Düzleme ve Kayısının Altın Dokunuşu
Malatya’nın güneşle kucaklaşan kayısı bahçeleri, yalnızca bir meyvenin değil, aynı zamanda bir kültürün, bir coşkunun ve sanatın da sembolüdür.
1988'deki 2. Kayısı Bayramı ve Festivali afişi, rahmetli arkadaşım Mustafa Düzleme'nin yaratıcılığını ve şehre olan sevgisini yansıtan eşsiz bir eserdi. Bu afiş, sadece bir festival duyurusu değil, aynı zamanda bir dönemin ruhunu ve sanatçının kalıcı mirasını taşıyor. Ruhu şad olsun; sanatı ve hatırası, Malatya'nın kayısı kokan rüzgârlarında sonsuza dek yaşayacak.
"Sanat, ömür biter, eser kalır dediğimiz o büyük mirastır."
Blogda yer alan fotoğraflar ile yazının tamamına şu linkten ulaşabilirsiniz:
https://fikridemirtas44.blogspot.com/2025/06/prof-dr-bayram-murat-asma-ve-malatya.html
Fikri DEMİRTAŞ
